Ba phi hành gia Wang Jie (trái), Chen Zhongrui (giữa), Chen Dong (phải) sẽ ở lại trạm Thiên Cung lâu hơn dự kiến do sự cố va chạm với mảnh rác vũ trụ. Ảnh: AFP
Theo Live Science, bộ ba phi hành gia Trung Quốc tạm thời mắc kẹt trong không gian do tàu vũ trụ chở họ quay về bị một vật thể nghi mảnh rác vũ trụ đâm vào vài giờ trước khi khởi hành. Các nhà chức trách đang tìm hiểu chính xác chuyện gì xảy ra, nhưng cho tới nay, chưa có thông tin về mức độ thiệt hại ở khoang tàu hoặc thời gian các phi hành gia sẽ bay về Trái Đất.
Phi hành gia Wang Jie, Chen Zhongrui và Chen Dong thuộc phi hành đoàn Thần Châu 20 sống trên trạm vũ trụ Thiên Cung từ ngày 24/4 và theo lịch trình họ sẽ quay về Trái Đất hôm 5/11 sau khi bàn giao quyền quản lý cho các đồng nghiệp từ nhiệm vụ Thần Châu 21 đến trạm hôm 31/10. Tuy nhiên, hôm qua, đại diện của Cơ quan vũ trụ có người lái Trung Quốc (CMSA) thông báo tạm hoãn chuyến bay trở về của họ trong một bài đăng trên mạng Weibo. Lý do tạm hoãn là nghi ngờ khoang tàu chở phi hành đoàn bay về bị mảnh rác vũ trụ nhỏ va phải. CMSA đang tiến hành phân tích va chạm và đánh giá rủi ro để đảm bảo sức khỏe và an toàn của 6 phi hành gia trên trạm.
Tàu vũ trụ bị hư hại nhiều khả năng vẫn đang ghép nối với trạm Thiên Cung từ sau khi chở phi hành đoàn Thần Châu 20 hồi tháng 4. Theo Ars Technica, con tàu bao gồm 3 khoang có thể tách rời, gồm module cung cấp điện và lực đẩy, khu sinh hoạt của phi hành đoàn và module bay về có dù hỗ trợ. Nếu bất kỳ khoang nào không an toàn, tàu có thể tách rời và bay về Trái Đất mà không chở phi hành gia. Trong trường hợp này, theo CNSA, phi hành đoàn Thần Châu 20 sẽ quay về Trái Đất trên khoang tàu Thần Châu 21.
Trong suốt nhiệm vụ, chỉ huy phi hành đoàn Thần Châu 20 là Chen Dong phá vỡ kỷ lục đối với phi hành gia Trung Quốc ở nhiều ngày nhất trong vũ trụ với hơn 400 ngày trên quỹ đạo. Chuyến bay trở về bị trì hoãn sẽ giúp Dong kéo dài kỷ lục này. Tình huống của Dong tương tự phi hành gia NASA Frank Rubio, từng phá vỡ kỷ lục người Mỹ ở trong không gian lâu nhất (371 ngày) vào tháng 9/2023 sau khi module bay về của ông bị hư hỏng do va chạm với thiên thạch.
Đây không phải lần đầu tiên trạm Thiên Cung va chạm với mảnh rác vũ trụ. Một trong các tấm pin quang điện của trạm từng bị mảnh rác vũ trụ đâm trúng năm 2023, gây mất điện một phần. Kết quả là các phi hành gia phải lắp thêm tấm chắn bên ngoài trạm trong những chuyến đi bộ không gian gần đây. Trạm ISS cũng bị thiệt hại do mảnh rác vũ trụ và thường xuyên phải điều chỉnh vị trí để né vật thể lớn. Một số bộ phận của trạm như cánh tay robot Canadarm2 từng bị hỏng do va chạm với mảnh rác nhỏ hơn trong vài năm qua.
Lượng rác vũ trên quỹ đạo Trái Đất đang gia tăng nhanh chóng theo số lượng tàu vũ trụ quanh hành tinh. Nhiều chuyên gia lo ngại nếu xu hướng này tiếp diễn, con người có thể tiến đến mốc không thể vãn hồi, trong đó chuỗi va chạm dây chuyền sẽ khiến quỹ đạo thấp của Trái Đất không thể sử dụng được nữa.
An Khang (Theo Live Science, Space, Ars Technica)
