Các điều kiện ở một vùng đại dương tương đối nhỏ cũng có thể ảnh hưởng sâu rộng đến những mô hình khí hậu và thời tiết trên thế giới. Ảnh: Shane Bartie
El Nino và La Nina, những hiện tượng thay đổi nhiệt độ ở Đông Thái Bình Dương, tác động đến khắp thế giới, gây hạn hán và lũ lụt ở nhiều khu vực khác nhau. Các nhà khoa học vừa phát hiện một hiện tượng tương tự với tác động lan khắp Nam bán cầu, bắt đầu ở một khu vực nhỏ thuộc Thái Bình Dương, ngoài khơi New Zealand, IFL Science hôm 24/7 đưa tin.
Cụ thể, họ mô phỏng điều kiện khí hậu trong 300 năm thời kỳ tiền công nghiệp và nhận thấy một mô hình nhiệt độ mặt biển liên tục lặp lại. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Geophysical Research: Oceans, được tiến hành bởi nhóm chuyên gia tại Viện Công nghệ Kharagpur Ấn Độ và Cơ quan Công nghệ và Khoa học Biển - Trái Đất Nhật Bản.
Nhóm nghiên cứu đặt tên cho hiện tượng mới là "Mô hình Số sóng 4 Quanh cực Nam bán cầu", hay W4. "Phát hiện này giống như tìm ra một 'công tắc' mới của khí hậu Trái Đất. Nó cho thấy một vùng đại dương tương đối nhỏ có thể ảnh hưởng sâu rộng đến các mô hình khí hậu và thời tiết trên thế giới", Balaji Senapati, thành viên nhóm nghiên cứu, chuyên gia tại Viện Công nghệ Kharagpur Ấn Độ, cho biết.
W4 bắt đầu ở ngoài khơi New Zealand, khi một vùng nước có nhiệt độ ấm hoặc mát bất thường hình thành trong mùa hè ở Nam bán cầu. Điều này gây ra một gợn sóng khí quyển, tạo ra các vùng xen kẽ có nhiệt độ đối nghịch xung quanh những vùng biển ở vĩ độ tương tự. Khi hoàn thành, mô hình sóng bao gồm 4 vùng ấm và 4 vùng mát.
W4 có xu hướng tan rã vào cuối mùa thu (Nam bán cầu), nghĩa là thời gian tồn tại thường ngắn hơn El Nino và La Nina. Nhiều hiện tượng thời tiết gắn liền với một trong hai hiện tượng El Nino hoặc La Nina. Tuy nhiên, W4 có thể xảy ra với cả hai hoặc xảy ra trong những năm trung tính.
Đa số mọi người không quan tâm nhiều đến nhiệt độ mặt biển, trừ khi ảnh hưởng đến các điều kiện trên lục địa, điều xảy ra với El Nino và La Nina. Trong nghiên cứu mới, nhóm nhà khoa học lưu ý rằng ảnh hưởng của W4 đến lượng mưa trên lục địa cần được nghiên cứu thêm.
El Nino và La Nina có thể gây hậu quả nghiêm trọng ở những khu vực dễ bị tổn thương. Trong những năm tồi tệ, hạn hán và lũ lụt có thể lấy mạng hàng trăm nghìn người. Nguồn cung cấp thực phẩm cũng thường xuyên bị gián đoạn, nhưng kiến thức cùng với khả năng dự đoán El Nino và La Nina ngày càng tốt đã giúp giảm đáng kể thiệt hại khi nông dân điều chỉnh công việc.
Senapati cho rằng điều tương tự cũng đúng với W4. "Việc hiểu được hệ thống thời tiết mới này có thể cải thiện đáng kể dự báo thời tiết và dự đoán khí hậu, đặc biệt là ở Nam bán cầu. Nó cũng có khả năng giúp giải mã những thay đổi khí hậu trước kia chưa có lời giải và tăng khả năng dự đoán các sự kiện khí hậu và thời tiết cực đoan", ông cho biết.
Thu Thảo (Theo IFL Science)
