Rìa mảng băng ở Ilulissat, Greenland, vào tháng 9/2021. Ảnh: Reuters
Phys.org hôm 14/10 đưa tin đảo Greenland đang bị xoắn, nén và kéo giãn do kiến tạo mảng và chuyển động trong lớp đá nền, gây ra bởi những mảng băng lớn trên bề mặt tan chảy và giảm áp lực lên bên dưới. Theo nghiên cứu mới của Đại học Công nghệ Đan Mạch (DTU), toàn bộ hòn đảo dịch chuyển về phía tây bắc trong 20 năm qua với tốc độ khoảng 2 cm/năm. Đồng thời, chuyển động này khiến Greenland vừa mở rộng vừa co lại theo chiều ngang, dẫn đến bề mặt hòn đảo đang bị kéo giãn và lớn hơn một chút ở một số khu vực, trong khi các khu vực khác lại bị thu hẹp.
Danjal Longfors Berg, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ ở Khoa vũ trụ thuộc DTU, xét về tổng thể, Greenland đang trở nên nhỏ hơn một chút. Ống nhấn mạnh đây là lần đầu tiên các chuyển động theo phương ngang của hòn đảo được mô tả chi tiết như vậy. Berg và cộng sự tạo ra mô hình phản ánh quá trình chuyển động trong thời gian dài từ 26.000 năm trước đến hiện nay. Đồng thời, họ cũng sử dụng những phép đo chính xác trong 20 năm qua, để phân tích chuyển động hiện tại. Các đo lường mới dựa trên 58 trạm GNSS (GPS) đặt xung quanh Greenland, giúp xác định vị trí, thay đổi độ cao ở lớp đá nền cũng như cách hòn đảo kéo giãn và co lại.
Nghiên cứu mới cung cấp thông tin hữu ích về những gì xảy ra khi biến đổi khí hậu tác động đến Bắc Cực với tốc độ ngày càng tăng. Theo Berg, việc hiểu rõ chuyển động của các khối đất không chỉ có ý nghĩa đối với khoa học địa chất mà còn rất quan trọng trong khảo sát và định vị vì ngay cả những điểm tham chiếu cố định trên đảo Greenland cũng đang chậm rãi dịch chuyển chậm.
Theo Newsweek, Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới với diện tích 2.175.600 km2 là lãnh thổ tự trị của Vương quốc Đan Mạch và nơi cư trú của hơn 50.000 người. Greenland giáp với Đại Tây Dương ở phía đông nam, biển Greenland ở phía đông, Bắc Băng Dương ở phía bắc, và vịnh Baffin ở phía tây. Mảng băng Greenland bao phủ 1.755.637 km2 và có thể tích 2.850.000 km3, trọng lượng của nó tạo nên một lưu vực sâu hơn 300 m dưới mực nước biển.
An Khang (Theo Phys.org, Newsweek)
