Mong muốn được nghệ sĩ gạo cội Lệ Thủy đưa ra khi trao đổi với Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang tại hội nghị tổng kết 50 năm văn học, nghệ thuật TPHCM sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975-30/4/2025), ngày 18/10.
Nghệ sĩ Lệ Thủy nêu ý kiến khi phần phát biểu tổng kết của Bí thư Trần Lưu Quang chuyển thành "trao đổi tâm tình". Người đứng đầu Đảng bộ thành phố mong muốn nghệ sĩ nói thật lòng mình bởi "không dễ có cuộc gặp".
Nghệ sĩ cải lương Lệ Thủy nêu ý kiến với Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang, sáng 18/10. Ảnh: An Phương
Từ gợi mở này, nghệ sĩ Lệ Thủy đã nêu thắc mắc phần phát biểu ý kiến chính thức của hội nghị không có đại diện của ngành cải lương. Theo bà, nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực này rất đông, thành tích tốt, nghệ sĩ trẻ có nhiều tâm tư và cần được hỗ trợ.
"Tôi xin thay mặt các em, mong lãnh đạo quan tâm đến cải lương. Cải lương sắp chết rồi", nghệ sĩ nói.
Đáp lại, Bí thư Trần Lưu Quang nói việc nghệ sĩ cải lương không được phát biểu là lỗi của ông, do thời gian có hạn nên đã rút ngắn dù kế hoạch ban đầu có Quế Trân.
"Chị Lệ Thủy đã nói điều mà có lẽ không cần nói gì thêm nữa. Cải lương sắp chết, điều này chắc đúng gần 100% và hãy cứu người sắp chết", ông nói.
Theo ông, cải lương hấp hối chủ yếu do nguyên khách quan khi những cái thuộc về xưa cũ bị cái ngày nay lấn lướt. Bản thân ông cũng từng rất yêu thích cải lương và là khán giả thân thuộc của sân khấu 5B Võ Văn Tần nhưng giờ đi ngang cũng không còn như xưa.
Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang phát biểu tại hội nghị sáng 18/10. Ảnh: An Phương
"Phải cứu nhưng cách gì thì phải tính và chắc chắn không thể kỳ vọng được như ngày xưa mà có thể gìn giữ nó như di sản", ông Quang nói. Theo ông, thành phố có nhà hát Trần Hữu Trang, có thể đặt mục tiêu mỗi tuần sáng đèn bao nhiêu buổi. Về phía thành phố sẽ đầu tư, nâng cấp nhà hát, "thiếu gì thì đầu tư" trong khi đó nghệ sĩ cải lương hãy đầu tư vào nội dung, tạo ra những vở diễn xúc động, giữ chân được người xem. Khi đó, cải lương vẫn sẽ sống được. Ông dẫn ví dụ phim Mưa đỏ, không ai nghĩ đề tài chiến tranh lại thu hút đông khán giả, doanh thu lên 700 tỷ đồng như vậy. Do đó, đầu tư vào nội dung tốt, cải lương vẫn sẽ có chỗ đứng riêng.
Nghệ sĩ Nhân dân Mỹ Uyên giãi bày tâm tư về sân khấu kịch 5B ở dự hội nghị. Video: Quang Huy
Nghệ sĩ Mỹ Uyên - giám đốc sân khấu 5B Võ Văn Tần - đề cập những khó khăn của các sân khấu xã hội hóa giữa bối cảnh cạnh tranh với nhiều loại hình. Thập niên 1990, nhà hát được đông đảo khán giả xem là "thánh đường sân khấu" với loạt vở "cháy" vé như Dạ cổ hoài lang, Lôi vũ. Tuy nhiên, những năm gần đây, tình hình bán vé dần khó khăn bởi nhiều yếu tố, trong đó có sự phát triển của các nền tảng nội dung số. Chị cùng đồng nghiệp của các sân khấu khác cố gắng thay đổi theo thị hiếu khán giả, dàn dựng những vở diễn có tính giải trí, "nhiều tiếng cười nhưng vẫn đảm bảo ý nghĩa", hy vọng thu hút thêm lượng công chúng trẻ.
Theo Mỹ Uyên các sân khấu xã hội hóa tự thu tự chi đều do các nghệ sĩ làm chủ, sáng lập, quản lý. Họ là những người yêu nghề, thuê các rạp cũ, các trung tâm văn hóa để làm sân khấu. Nghệ sĩ kỳ vọng các nhà quản lý quan tâm đến cơ sở vật chất của các sàn diễn, như một cách giúp giới sân khấu an tâm làm nghề. Mỹ Uyên cũng mong có thêm quy chế quản lý rõ ràng để định hướng cho các đơn vị nghệ thuật hoạt động, tránh tự phát hay làm sai.
Trước đó, nhà văn Trầm Hương, Phó chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM, bày tỏ đội ngũ này vẫn nhiệt huyết và vẫn kiên trì với mục đích của mình dù những tác phẩm tâm huyết không đủ trang trải cuộc sống. Bà mong lãnh đạo thành phố có cơ chế cho những người cầm bút tâm huyết thông qua việc đặt hàng.
Ông Trần Lưu Quang nhìn nhận có thực tế tác phẩm làm ra không nuôi sống tác giả và đại đa số văn nghệ sĩ có khi phải làm thêm những việc không mong muốn để kiếm sống. Điều này lãnh đạo thành phố hiểu được nhưng cơ chế còn ràng buộc, rất khó. Với ý kiến mong nhà nước đặt hàng giới văn nghệ sĩ, ông Trần Lưu Quang đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao lưu ý đồng thời cần chắt lọc, chọn cách để việc này diễn ra công bằng.
Ông Quang cũng góp ý các nhà văn cần đổi mới cách tiếp cận độc giả. Cần làm sao để khi độc giả đụng tới điện thoại thì sách nói của các nhà văn sẽ hiện ra. Bởi theo ông, đây là xu hướng của thế giới.
"Chúng ta phải tư duy làm sao để sản phẩm, tấm lòng của mình đến với mọi người gần hơn, dễ hơn và đặc biệt là phù hợp xu thế hiện nay. Nghĩa là chúng ta cần có tư duy mới đối với việc mới, việc khó", ông nói.
Lê Tuyết
