Điện Biên - miền đất mang trong mình những tiềm năng văn hóa, du lịch phong phú, đa dạng với kho tàng văn hóa độc đáo của cộng đồng 19 dân tộc. Trong những năm qua, tỉnh luôn chú trọng xây dựng và phát triển văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của địa phương.
Thi đấu đẩy gậy tại Ngày hội Giao lưu văn hóa dân tộc Mông lần thứ 5 tỉnh Điện Biên, ngày 29/12/2024. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Mỗi dân tộc sinh sống trên mảnh đất Điện Biên là một mảng màu sắc độc đáo về văn hóa được thể hiện qua các loại hình di sản: Biểu đạt và truyền thống, tiếng nói, chữ viết, ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian; lễ hội truyền thống; tập quán xã hội và tín ngưỡng; tri thức dân gian; nghề thủ công truyền thống.
Trình diễn văn hóa Khơ Mú tại không gian văn hóa huyện Mường Ảng trong khuôn khổ Lễ hội Hoa ban năm 2025. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Theo thống kê, các dân tộc trên địa bàn tỉnh đang bảo tồn và phát huy 463 di sản văn hóa thuộc các loại hình. Trong đó, nổi bật là dân tộc Mông đang nắm giữ và thực hành 50 di sản văn hóa như: Tết Nào Pê Chầu của người Mông đen; kỹ thuật in hoa văn bằng sáp ong trên vải; dệt và thêu trang phục truyền thống; nghề rèn; nghệ thuật khèn...
Các sự kiện văn hóa như Lễ hội Hoa Ban tổ chức hàng năm, Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh được tổ chức định kỳ và Tuần Văn hóa Du lịch đã thu hút hàng nghìn du khách tham gia. Nhiều sản phẩm văn hóa truyền thống, các sự kiện lễ hội đã được giới thiệu, lan tỏa rộng rãi; hoạt động nghệ thuật biểu diễn dân gian (múa xòe, hát dân ca, biểu diễn nhạc cụ truyền thống) được tổ chức tại các lễ hội, sự kiện văn hóa của tỉnh giúp bảo tồn và lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc trong đời sống cộng đồng.
Đồng bào dân tộc Mường diễu hành văn hóa đường phố tại thành phố Điện Biên Phủ trong khuôn khổ Lễ hội Hoa Ban năm 2025. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Điện Biên đã và đang tập trung nguồn lực xây dựng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động văn hóa, từ tuyến tỉnh đến cơ sở. Công trình Bảo tàng tỉnh Điện Biên - dự kiến hoàn thành vào năm 2026 được xem là điểm nhấn quan trọng, là "ngôi nhà chung" lưu giữ, trưng bày, nghiên cứu kho tàng văn hóa đa dạng của các dân tộc trên địa bàn.
Ở cấp cơ sở, hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao tiếp tục được củng cố. Tỉnh đã hỗ trợ đầu tư trang thiết bị cho 204 nhà văn hóa thôn, bản, tạo không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi người dân cùng nhau gìn giữ nét đẹp truyền thống.
Điện Biên cũng đặc biệt quan tâm đến đội ngũ nghệ nhân dân gian, những "báu vật sống" của cộng đồng. Điện Biên tự hào khi có 2 di sản được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại: "Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái" và "Nghệ thuật Xòe Thái."
Trình diễn tại Liên hoan Nghệ thuật Xoè Thái tỉnh Điện Biên năm 2024. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Tỉnh cũng đã ban hành Nghị quyết hỗ trợ hoạt động cho các đội văn nghệ quần chúng, góp phần duy trì, lan tỏa phong trào văn hóa cơ sở. Nhiều nghệ nhân ưu tú có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp được hưởng trợ cấp sinh hoạt hàng tháng. Cùng với đó, các chương trình hỗ trợ vùng đồng bào dân tộc rất ít người như Cống, Si La được triển khai.
Thợ rèn người Mông ở xã Mường Phăng, huyện Tủa Chùa, vẫn lưu giữ nghề rèn truyền thống. (Ảnh: PV/Vietnam+)
Từ năm 2022 đến nay, tỉnh đã đầu tư xây dựng 5 công trình thiết yếu gồm nhà văn hóa, đường giao thông, điện sinh hoạt tại các bản vùng sâu, vùng xa, giúp người dân có điều kiện gìn giữ phong tục, tập quán và phát triển đời sống văn hóa tinh thần.
Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình, Điện Biên xác định phát triển văn hóa cần đi đôi giữa bảo tồn và phát huy, giữa truyền thống và hiện đại, giữa bản sắc riêng và sự hòa nhập toàn cầu; xây dựng và phát triển văn hóa, con người thực sự trở thành nền tảng, nguồn lực nội sinh, động lực phát triển nhanh và bền vững.
