Có những câu nói dân gian như "mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất" hay "nhẹ hè, lươn tốt như nhân sâm" nhằm khẳng định giá trị dinh dưỡng của lươn, coi lươn là món ăn bổ dưỡng.
Tuy nhiên, cũng có câu "dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng", ám chỉ rằng không phải loại lươn nào cũng an toàn để ăn. Chẳng hạn, lươn "trông trăng" là loại lươn không nên tiêu thụ.
Vậy lươn "trông trăng" thực sự là gì và vì sao lại không nên ăn loại này? Cùng tìm hiểu nhé!
"Lươn trông trăng" là gì? Liệu nó có thật sự tồn tại trong thực tế?
Theo truyền thuyết dân gian, "lươn trông trăng" là loại lươn đồng lớn hơn lươn ruộng bình thường, với hai đặc điểm nổi bật. Thứ nhất, chúng thích ăn xác động vật chết, như xác chó mèo ngoài đồng. Thứ hai, vào những đêm trăng tròn, chúng thường ngẩng đầu lên nhìn trăng, nên được gọi là "lươn mặt trăng."
Theo truyền thuyết dân gian, "lươn trông trăng" là loại lươn đồng lớn hơn lươn ruộng bình thường, với hai đặc điểm nổi bật.
Câu chuyện về "lươn trông trăng" khiến nhiều người tin rằng loại lươn này không thể ăn được. Một số nơi còn cho rằng lươn trông trăng có độc, ăn phải có thể gây ngộ độc hoặc thậm chí tử vong.
Vậy liệu "lươn trông trăng" có thực sự tồn tại? Và nếu có, làm sao để phân biệt và tránh ăn chúng vì nguy hiểm? Truyền thuyết này xuất hiện lần đầu từ thời nhà Minh ở Trung Quốc, khi có câu chuyện về một chàng trai ăn phải lươn trông trăng và chết vì ngộ độc. Từ đó, câu chuyện này được lan truyền và người ta tin rằng loại lươn này rất độc.
Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết, và chưa có bằng chứng khoa học chứng minh sự nguy hiểm của lươn đồng. Việc ăn lươn đồng đã trở thành thói quen lâu đời ở nhiều vùng quê, từ Nam ra Bắc, và chưa có trường hợp nào bị ngộ độc hay tử vong vì ăn lươn.
Thực tế, khi bắt lươn, bạn có thể thấy chúng đôi khi nhấc đầu khỏi mặt nước, đặc biệt khi môi trường nước ô nhiễm hoặc thiếu oxy, khiến chúng phải nổi lên để thở. Lươn đồng thường hoạt động nhiều vào ban đêm, đặc biệt là vào những đêm trăng sáng, vì vậy dễ bắt hơn vào thời điểm này.
Mặc dù nhiều người lớn tuổi ở vùng quê cho rằng lươn càng lớn càng không ngon, có thể là "lươn trông trăng", nhưng những câu chuyện này phần lớn là truyền thuyết và không có cơ sở khoa học rõ ràng.
Tại sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng được cho là ăn xác động vật chết. Điều này xuất phát từ thói quen ăn uống của lươn, loài cá ăn thịt khá hung dữ, với chế độ ăn đa dạng bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim, và thậm chí là rắn. Khi thiếu thức ăn, lươn không ngần ngại ăn xác động vật chết như chó, mèo. Những con lươn lớn càng tiêu thụ nhiều loại thức ăn này, do đó, chúng có thể mang nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, khiến chúng không phù hợp để ăn.
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng được cho là ăn xác động vật chết.
Thứ hai, lươn lớn còn được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố không có trong thịt mà chủ yếu trong máu của lươn, nhưng độc tính này lại tăng lên khi lươn càng lớn. Việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu trở nên phức tạp hơn so với lươn nhỏ. Nếu không nấu kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn có thể xảy ra.
