Ông Trần Đăng Khoa, Phó cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) cho biết như trên hội thảo chia sẻ kết quả thực hiện dự án Cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên tỉnh Yên Bái, ngày 12/3 tại Hà Nội. Chương trình do Tổ chức Cứu trợ trẻ em tại Việt Nam, Cục Bà mẹ và Trẻ em và UBND tỉnh Yên Bái phối hợp tổ chức.
Báo cáo cho thấy tình trạng kết hôn sớm và mang thai sớm ở các tỉnh vùng sâu vùng xa còn phổ biến. Tại tỉnh Yên Bái, tỷ lệ có thai ở phụ nữ từ 15 đến 19 tuổi ở huyện Mù Cang Chải là 15,5% và ở huyện Văn Chấn là 9,6% trong năm 2021.
"Đây là thực tế đáng lo ngại, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời để giảm thiểu các vấn đề xuất phát từ việc quan hệ tình dục sớm trong thanh thiếu niên", ông Khoa nói.
Trước bối cảnh này, các đơn vị đã triển khai dự án cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên Yên Bái. Mục tiêu là cải thiện sức khỏe sinh sản cho thanh thiếu niên từ 15-19 tuổi, nhóm hưởng lợi gián tiếp là cha mẹ, ông bà, người thân chăm sóc trẻ, cán bộ y tế, giáo viên... Dự án được thực hiện trong 20 tháng (từ tháng 7/2023 đến tháng 3/2025), tại huyện Mù Cang Chải và Văn Chấn.
Theo bác sĩ Trần Văn Hiển, Phó Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Yên Bái, chương trình đã đạt nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ thanh thiếu niên có kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản và tình dục tăng từ 32% lên 83%; hiểu biết về bình đẳng giới từ 70% lên 91%; đồng thuận sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại tăng từ 63% lên 82%; khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục tăng từ 24% lên tới 88%. Những số liệu này minh chứng rõ nét cho hiệu quả từ sự phối hợp nhịp nhàng giữa gia đình, trường học và cộng đồng, ông Hiển bày tỏ.
Học sinh, phụ huynh ở Yên Bái được trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản. Ảnh: Ban tổ chức
Một phụ huynh tại Yên Bái, chị Lù Thị Mú, chia sẻ trước đây bố mẹ thường né tránh nói về vấn đề tình dục và sức khỏe sinh sản do cho rằng đây là chủ đề nhạy cảm. Tuy nhiên, nhờ dự án, phụ huynh đã được tham gia các buổi học, trong khi trẻ cũng tiếp cận kiến thức qua trường học. Điều này giúp việc trao đổi giữa cha mẹ và con cái trở nên dễ dàng hơn, từ đó cả hai thế hệ đều có hiểu biết sâu sắc hơn về sức khỏe tình dục.
Nguyễn Hà Anh, một nữ sinh tại Trường THPT huyện Văn Chấn, cho biết những kiến thức từ dự án đã giúp cô và bạn bè hiểu rõ hơn về nguy cơ của các hành vi quan hệ tình dục sớm cũng như hậu quả của việc nạo phá thai. Nữ sinh chia sẻ rằng các kỹ năng được cung cấp còn giúp các em xử lý những tình huống không mong muốn nếu xảy ra.
Ông Khoa khẳng định giáo dục sức khỏe sinh sản và giới tính cần được mở rộng, đặc biệt tại khu vực miền núi và vùng sâu, nơi điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn. Với trẻ vị thành niên, việc thiếu kiến thức không chỉ dẫn đến kết hôn và mang thai sớm mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản.
Trẻ em hiện nay thậm chí dậy thì từ 9 đến 11 tuổi, vì vậy chương trình giáo dục giới tính cần được mở rộng độ tuổi, bắt đầu từ trẻ 11 tuổi trở lên, nhằm đảm bảo các em được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cơ bản cho cuộc sống sau này, ông Khoa cho hay.
Lê Nga
