Thời gian gần đây, liên tiếp các trường hợp nhập viện sau khi sử dụng tinh dầu được ghi nhận.
Đầu tháng 4/2021, theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, bệnh viện đã tiếp nhận điều trị cho 4 người trong một gia đình bị ngộ độc do sử dụng máy xông tinh dầu đuổi muỗi tại nhà.
Loại tinh dầu gây ngộ độc cho 4 thành viên trong một gia đình.
Ngày 10/4/2021, thông tin từ Bệnh viện 199 (Bộ Công an), bệnh viện đã tiếp nhận và điều trị cho một bệnh nhân nam, 16 tuổi, bị hôn mê vì sử dụng tinh dầu thuốc lá điện tử.
Ngày 17/4, Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai tiếp nhận 2 bệnh nhân là vợ chồng trong gia đình (33 tuổi và 36 tuổi, ở Hòa Bình), nhập viện với biểu hiện đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, giảm khứu giác sau khi sử dụng hóa chất đuổi muỗi dạng xông hơi trong gia đình.
Đáng nói, hầu hết các trường hợp bệnh này đều xuất phát từ nguyên nhân sử dụng tinh dầu không rõ nguồn gốc, có nhãn hiệu nước ngoài, không có chữ tiếng Việt và có chứa chất lạ.
Thực tế, tình dầu được bày bán phổ biến trên thị trường Việt Nam từ lâu. Những năm gần đây, nó càng trở nên phổ biến hơn với các công dụng như đuổi muỗi, làm sạch không khí, làm thơm phòng... Tuy nhiên, tinh dầu cũng là một sản phẩm thương mại nên không thể tránh khỏi mặt hàng này có thể làm giả, thậm chí pha trộn thêm nhiều nguyên liệu độc hại.
Mối đe dọa sức khỏe khi sử dụng tinh dầu giả
Bàn giải về tinh dầu, PGS.TS Lê Xuân Quế (Viện Tinh dầu và Các hợp chất Thiên nhiên) cho biết, tinh dầu thực ra chính là một dạng hợp chất thơm, chúng là sản phẩm chiết tách từ động vật hay thực vật, có các dạng rắn, lỏng, số ít ở dạng khí (nhiệt độ bay hơi thấp).
Quy trình để chưng cất tinh dầu rất phức tạp. Theo PGS.TS Lê Xuân Quế, để sản xuất tinh dầu, nhà sản xuất phải trải qua nhiều bước: Thu hái dược liệu, làm sạch, chưng cất, sau đó dùng nước mát cho ngưng tụ ở nhiệt độ thấp (trong bình ngưng tụ, tinh dầu nhẹ nổi lên bên trên được tách riêng) và sau đó là tinh chế tinh dầu và đóng gói trong bao bì phù hợp...
Các chuyên gia cho rằng cũng chính vì thành phần nguyên liệu, quy trình sản xuất khá rắc rối nên đến nay việc quản lý mặt hàng tinh dầu hóa chất không dễ dàng, còn nhiều kẽ hở để hàng hóa kém chất lượng lưu thông trên thị trường.
Nếu như tinh dầu nguyên chất thiên nhiên có thể đem lại một số công dụng về mặt trị cảm, thư giãn... thì người tiêu dùng mua phải các loại tinh dầu giả, không rõ nguồn gốc có thể bị ức chế thần kinh, gây đau đầu, mùi cũng không thơm lâu.
Theo bác sĩ Phan Quốc Bảo (Bệnh viện ĐH Y dược cơ sở 2, TP.HCM), ông đã từng tiếp nhận bệnh nhân bị dị ứng với dầu - cũng là một loại tinh dầu tiếp xúc trực tiếp với da - gây viêm loét da mà không biết, khi vết thương tổn thương sâu dần mới gặp bác sĩ. Bác sĩ khuyến cáo việc sử dụng tinh dầu nồng độ cao có thể gây ra phỏng. Đặc biệt, với người có bệnh hen suyễn mãn tính, da dễ phản ứng nhạy cảm, gia đình có trẻ sơ sinh không nên sử dụng hoặc tiếp xúc với tinh dầu.
Sử dụng tinh dầu ở nhà cần lưu ý điều gì?
Theo bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn (phó trưởng khoa tai - mũi - họng Bệnh viện Quân y 175, TP.HCM): "Người dùng tinh dầu phải quan tâm đến nguồn gốc, nơi sản xuất, nhập khẩu phải có chứng nhận nguồn gốc nước sở tại hoặc được Bộ Y tế cấp phép lưu hành".
Với sản phẩm có mùi hương trôi nổi trên thị trường không được kiểm duyệt thì người tiêu dùng không nên nhẹ dạ cả tin kẻo "tiền mất tật mang".
Các gia đình nên ghi nhớ cách phân biệt tinh dầu tự nhiên và tinh dầu tổng hợp hóa học. Cụ thể:
- Tinh dầu hóa chất có độ tinh khiết cao hơn, dạng nước có độ trong suốt cao, khi nhỏ giọt ra đĩa sẽ bay hơi đến hết, không để lại cặn nhờn, mùi hương gắt hơn, đơn điệu hơn.
- Còn tinh dầu tự nhiên luôn có chứa một số hợp chất tự nhiên nên đục hơn, bay hơi không triệt để. Mùi hương dịu và bền hơn.
Ngoài ra, theo giới chuyên gia nếu như bạn sử dụng tinh dầu lần đầu thì nên sử dụng liều lượng nhỏ, quan sát xem bản thân có nguy cơ dị ứng không. Tránh sử dụng tinh dầu liều lượng cao, kéo dài thường xuyên, và không sử dụng trong không gian kín và luôn ghi nhớ nguyên tắc: Cái gì nhiều quá thì đều không tốt.
