Thông tin được Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Texas ở San Antonio báo cáo tại cuộc họp thường niên của Học viện Thần kinh học Hoa Kỳ, tháng 4. Hai người này tử vong vào năm 2022 do ăn thịt hươu từ một đàn bị mắc bệnh.
Thợ săn đầu tiên 72 tuổi, bị "lú lẫn và khởi phát tâm lý hung hăng một cách nhanh chóng". Người này chết trong vòng một tháng sau khi mắc bệnh, dù đã được điều trị. Người thứ hai bị có triệu chứng của bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD), chứng rối loạn thoái hóa não dẫn đến mất trí nhớ, cuối cùng là tử vong. Biểu hiện ở cả hai bệnh nhân tương tự với bệnh suy mòn mạn tính (CWD), còn gọi là bệnh hươu zombie, thường lây lan ở hươu, nai sừng tấm.
Được phát hiện ở những con hươu miền bắc Colorado và miền nam Wyoming vào những năm 1990, CWD đã lan sang ít nhất 32 bang, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ.
Bệnh hươu zombie là gì?
Theo CDC, bệnh CWD là một chứng rối loạn thần kinh tiến triển và hiếm gặp, ảnh hưởng đến hươu, nai sừng tấm và các động vật khác. Hươu nhiễm bệnh gọi là "hươu zombie" vì có triệu chứng sụt cân, thiếu khả năng vận động, phối hợp tứ chi, thường xuyên vấp ngã, chảy nước dãi, sợ hãi trước con người.
Các nhà khoa học và giới chức y tế lo ngại CWD có thể lây sang người giống bệnh bò điên ở Anh vào những năm 1990. Năm 2022, các chuyên gia Canada công bố nghiên cứu trên chuột, cho thấy nguy cơ bệnh lây sang người.
CWD được phân loại trong nhóm bệnh prion, đặc trưng bởi sự gấp nếp bất thường của một số "protein prion" nhất định, dẫn đến tổn thương não và các triệu chứng khác. Bệnh prion nói chung thường tiến triển nhanh chóng và luôn gây tử vong, ảnh hưởng đến con người và động vật.
Creutzfeldt-Jacob (CJD) và Creutzfeldt-Jacob biến thể (vCJD - bò điên), là những loại bệnh prion xuất hiện ở người. Bò điên là một ví dụ điển hình về bệnh prion có thể lây từ gia súc sang người, được một số nhà nghiên cứu so sánh với "bệnh hươu zombie" đang lây lan.
Ở bệnh bò điên, gia súc thường ủ bệnh 4 đến 6 năm, sau đó mới biểu hiện triệu chứng, theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA). Hươu có thời gian ủ bệnh lên đến hai năm. Vì vậy, nhiều con vật mắc bệnh trông vẫn bình thường thời gian dài.
Một cá thể hươu trong Công viên Quốc gia Yellowstone, Mỹ. Ảnh: USA Today
Bệnh hươu zombie có lây sang người hay không?
Hiện chưa có trường hợp nào xác nhận bệnh hươu zombia lây lan sang người. Tuy nhiên, mối lo ngại gia tăng kể từ khi giới chức tìm thấy cá thể hươu chết vì căn bệnh ở Công viên Quốc gia Yellowstone vào tháng 11/2023.
"Do tính chất của bệnh prion, CDC và các cơ quan nỗ lực để loại bỏ mầm bệnh khỏi chuỗi thức ăn", Jennifer Mullinax, phó giáo sư về quản lý và sinh thái động vật hoang dã tại Đại học Maryland, nói.
Michael Osterholm, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Bệnh truyền nhiễm tại Đại học Minnesota, cho biết nếu CWD truyền sang người, nó có thể tạo ra một "cuộc khủng hoảng tiềm ẩn" tương tự như những gì bệnh bò điên gây ra. Tuy nhiên, hai căn bệnh khác nhau về mặt cấu trúc. Các chuyên gia chưa biết liệu bệnh lý và biểu hiện lâm sàng có thể so sánh được hay không.
Trong khi đó, bệnh CWD tiếp tục lan rộng sang nhiều bang, gần đây nhất là Indiana. Đầu tháng, Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Bệnh truyền nhiễm phát hiện một con hươu đuôi trắng đực ở phía đông bắc bang bị bệnh.
Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ đã cập nhật thông tin theo dõi bệnh ngày 19/3 tại 33 bang, 4 tỉnh của Canada và 4 quốc gia khác (Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển và Hàn Quốc).
Thục Linh (Theo USA Today)
