Bạn có thấy rằng, dù bình thường kiểm soát đường huyết khá tốt, nhưng cứ đến mùa hè là chỉ số lại lên xuống thất thường không?
Đây không phải là cảm giác chủ quan, mà là do thời tiết nắng nóng thực sự khiến việc quản lý đường huyết trở nên phức tạp hơn.
Ảnh minh họa
Vì sao đường huyết lại như "tàu lượn siêu tốc"?
Thời tiết nóng bức có ảnh hưởng lớn đến đường huyết. Nhiệt độ cao là một tác nhân gây căng thẳng cho cơ thể, kích thích bài tiết hormone làm tăng đường huyết, dẫn đến chỉ số tăng cao. Cùng lúc đó, nhiệt độ cao cũng làm các mạch máu giãn nở và lưu lượng máu dưới da tăng lên. Với những bệnh nhân tiêm insulin dưới da, tốc độ hấp thụ insulin có thể nhanh hơn, làm tăng nguy cơ hạ đường huyết.
Vào mùa hè, nếu đổ mồ hôi nhiều mà không bù đủ nước kịp thời sẽ dẫn đến mất nước và máu bị cô đặc. Điều này không chỉ khiến kết quả đo đường huyết có vẻ cao hơn bình thường mà còn có thể làm mất chất điện giải, ảnh hưởng đến độ nhạy của insulin. Hơn nữa, trong môi trường nhiệt độ cao, cảm giác thèm ăn thường giảm, việc ăn ít đi có thể làm đường huyết thấp. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều trái cây theo mùa, đồ uống lạnh hoặc bia, đường huyết lại tăng vọt.
Ngoài ra, còn một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến sự ổn định của đường huyết. Nhiệt độ tăng khiến người lớn tuổi thường giảm vận động, tiêu hao năng lượng ít hơn, dẫn đến đường huyết tăng cao. Nóng bức còn kích thích hệ thần kinh giao cảm, ảnh hưởng đến giấc ngủ, từ đó gây ra những dao động về đường huyết.
Ảnh minh họa
Cần thay đổi những thói quen này ngay
Ngủ không điều độ
Mùa hè ngày dài đêm ngắn, thời tiết nóng dễ ảnh hưởng đến giấc ngủ. Nhiều người có thói quen thức khuya để tránh nóng, nhưng điều này cực kỳ bất lợi cho việc kiểm soát đường huyết.
Mọi người nên điều chỉnh nhiệt độ phòng ở mức 24–26 độ C, tránh để điều hòa thổi thẳng vào người, thông gió định kỳ và duy trì nếp sống sinh hoạt đều đặn. Cần lưu ý, một số bệnh nhân tiểu đường đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm, đây có thể là dấu hiệu của hạ đường huyết.
Tâm trạng dễ thay đổi
Vào mùa hè, con người dễ trở nên cáu kỉnh. Khi đường huyết lên xuống thất thường, tình trạng này lại càng tồi tệ hơn. Mất kiểm soát cảm xúc sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến đường huyết, tạo thành một vòng luẩn quẩn.
Việc học cách tự điều chỉnh rất quan trọng. Bệnh nhân tiểu đường có thể thử hít thở sâu, nghe nhạc hoặc trò chuyện với người thân, bạn bè để giảm căng thẳng. Nếu cần, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ tâm lý.
Bù nước không kịp thời
Đừng đợi đến khi khát mới uống nước, đặc biệt là với người lớn tuổi mắc bệnh tiểu đường. Tốt nhất là nên uống một lượng nhỏ nước lọc hoặc trà loãng mỗi giờ, tổng lượng nước uống hàng ngày nên đạt 7-8 cốc (1.500-1.700 ml).
Lưu ý, bệnh nhân tiểu đường không nên uống đồ uống có đường, nước ngọt có ga, trà đặc, cà phê đặc và các loại rượu bia. Với những người mắc bệnh gan, thận nặng, cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ về lượng nước uống.
Chủ quan về vệ sinh
Vào mùa hè, bệnh nhân tiểu đường dễ bị nhiễm trùng da, đường hô hấp và đường tiết niệu. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra nhiễm toan ceton do tiểu đường. Bệnh nhân nên tắm rửa và thay quần áo thường xuyên, giữ cho da sạch sẽ, khô ráo.
Ngoài ra, hãy chú ý đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Khi bị viêm dạ dày ruột cấp tính, tiêu chảy và nôn mửa có thể gây tăng đường huyết do căng thẳng, thậm chí là các biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường.
Tự ý giảm hoặc ngưng thuốc
Nắng nóng khiến người ta ăn kém hơn, một số bệnh nhân tiểu đường lo sợ bị hạ đường huyết nên tự ý giảm hoặc ngừng thuốc. Đây là một hành động cực kỳ nguy hiểm!
Việc điều chỉnh liều thuốc phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt là với những người đang sử dụng insulin. Tự ý ngừng thuốc có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Ăn uống lành mạnh như thế nào trong mùa hè?
Nhiều bệnh nhân tiểu đường ăn uống không ngon miệng vào ban ngày, nhưng buổi tối lại "đánh chén" với bia, lạc, đậu nành lông, đồ nướng... cùng bạn bè, khiến đường huyết tăng vọt mà không hề hay biết.
Bệnh nhân tiểu đường nên tính toán lượng calo cần thiết hàng ngày dựa trên tình trạng bệnh của mình và lập ra một kế hoạch ăn uống phù hợp. Hãy chọn những thực phẩm thanh đạm, giàu chất xơ như rau củ, trái cây ít đường, bánh mì nguyên cám và ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.
Ăn uống lành mạnh giúp ổn định đường huyết. Ảnh minh họa
Lưu ý khi bảo quản insulin
Insulin rất "nhạy cảm", vừa sợ lạnh lại vừa sợ nóng. Insulin chưa mở nắp cần được bảo quản trong tủ lạnh (nhiệt độ 2-8 độ C) và tránh ánh sáng, để riêng với thực phẩm. Insulin đã mở nắp có thể được bảo quản ở nơi thoáng mát dưới 30 độ C trong 4-6 tuần (tham khảo hướng dẫn sử dụng để biết chi tiết).
Lưu ý rằng, tuyệt đối không được để insulin bị đông lạnh! Bệnh nhân tiểu đường không được để insulin trong ô tô khi trời nắng nóng. Khi đi máy bay, phải mang theo bên người. Trong môi trường nhiệt độ cao, có thể dùng túi đá bọc kín để làm mát túi bảo quản insulin, nhưng không để túi đá tiếp xúc trực tiếp với insulin và tránh làm insulin bị xóc mạnh.
Tập thể dục đúng cách trong mùa nắng nóng
Vận động rất quan trọng với bệnh nhân tiểu đường. Nên tập thể dục sau bữa sáng hoặc bữa tối khoảng 1 giờ, tránh khoảng thời gian giữa trưa nắng nóng. Mỗi lần nên tập 20-30 phút, duy trì 5 ngày mỗi tuần, tổng thời gian đạt 150 phút.
Trước khi tập, bệnh nhân nên uống 200-300 ml nước. Trong quá trình tập, cứ 15 phút lại uống thêm 100-150 ml nước và tránh các loại đồ uống có đường. Sau khi tập, hãy đợi cho mồ hôi khô hoàn toàn rồi mới vào phòng điều hòa, nghỉ ngơi một lát rồi tắm bằng nước ấm, tuyệt đối không tắm nước lạnh.
Việc quản lý đường huyết vào mùa hè mang tính thách thức hơn. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân tiểu đường hiểu rõ những "cạm bẫy" này và biết cách phòng tránh, họ có thể vượt qua mùa hè một cách an toàn.
