Thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo khoa học Cập nhật chăm sóc sức khỏe tình dục nữ, do Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội tổ chức hôm 21/9. Đây là dịp các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ và nhân viên y tế trao đổi, chia sẻ, thảo luận đa chiều về thực trạng điều trị các vấn đề sức khỏe tình dục ở nữ giới.
"Vấn đề chăm sóc sức khỏe tình dục nữ ở nước ta vẫn còn nhiều thách thức và khoảng trống trong tiếp cận, chẩn đoán, điều trị", PGS.TS.BS Lê Minh Tâm, Phó Chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam nói, thêm rằng ít trường hợp được thăm khám và điều trị kịp thời, chủ yếu do tâm lý e ngại, kiến thức về chăm sóc sức khỏe tình dục của phụ nữ còn hạn chế. Họ tự chịu đựng các vấn đề liên quan đến rối loạn tình dục hoặc rối loạn nội tiết mà không tìm đến sự hỗ trợ y khoa, dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng hạnh phúc gia đình và tâm lý.
Theo các chuyên gia, gần 40% phụ nữ gặp rối loạn, trong đó 4 loại chính là giảm ham muốn, giảm hưng phấn, rối loạn đau khi quan hệ và rối loạn cực khoái. Trong đó, giảm ham muốn là rối loạn phổ biến nhất, ở tất cả các nhóm tuổi, tỷ lệ cao nhất ghi nhận ở nhóm phụ nữ mãn kinh do phẫu thuật 26% và thấp nhất ở nhóm mãn kinh tự nhiên 9%.
Bác sĩ Phạm Minh Ngọc tư vấn cho một bệnh nhân gặp rối loạn tình dục. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
ThS.BS Phạm Minh Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Y học Giới tính Hà Nội, cho hay trong quá trình thăm khám, các bác sĩ nhận thấy nhiều cặp vợ chồng không chỉ gặp khó khăn về khả năng sinh sản, mà còn tồn tại những trục trặc trong đời sống tình dục. Khác với sức khỏe sinh sản vốn được đề cập nhiều, sức khỏe tình dục nữ vẫn còn là một chủ đề nhạy cảm, ít được chú ý, đặc biệt trong bối cảnh xã hội Á Đông như Việt Nam.
Các bệnh nhân giảm ham muốn tại trung tâm chủ yếu thuộc hai nhóm: nguyên phát - xuất hiện ngay từ những lần quan hệ đầu tiên và thứ phát - trước đây ham muốn bình thường, nhưng vì một số nguyên nhân sau đó không còn nhiều động lực tình dục trong quan hệ vợ chồng.
Thực tế lâm sàng cho thấy, giảm ham muốn thứ phát phổ biến hơn. Nguyên nhân đa dạng bao gồm: khô hạn âm đạo gây khó chịu; co thắt âm đạo dẫn đến đau và né tránh quan hệ; đối tác gặp rối loạn tình dục hoặc thiếu quan tâm đến cảm xúc; tác dụng phụ của thuốc tránh thai; viêm nhiễm phụ khoa kéo dài; ảnh hưởng sau phẫu thuật hoặc thủ thuật như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u vùng tiểu khung... Ngoài ra, phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh cũng thường gặp tình trạng này.
Ngoài giảm ham muốn, các bác sĩ còn tiếp nhận và xử trí nhiều trường hợp giảm hưng phấn, vắng khoái cảm, co thắt âm đạo, rối loạn tiền mãn kinh – mãn kinh. Đáng chú ý, đa số người bệnh chỉ đến khám khi tình trạng đã kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và mối quan hệ vợ chồng.
Bác sĩ Ngọc từng tiếp nhận một trường hợp co thắt âm đạo kéo dài tới 13 năm. Bệnh nhân đã đi khám nhiều nơi nhưng trước đó chỉ tập trung điều trị các vấn đề phụ khoa, mà không được thăm khám chuyên sâu về tình dục. Do không đạt hiệu quả, bệnh nhân bỏ dở điều trị trong nhiều năm. Khi đến thăm khám tại Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội, bệnh nhân được tư vấn, hiểu rõ vấn đề bệnh lý mình đang gặp phải. Sau khi điều trị bằng tình dục liệu pháp, đến nay tình trạng co thắt âm đạo đã được chữa khỏi, bệnh nhân hoàn toàn có thể có khả năng có con tự nhiên.
Ở góc độ tâm lý, ThS Nguyễn Quốc Linh cho hay yếu tố tâm lý đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tất cả các giai đoạn của hoạt động tình dục nữ. Những vấn đề rối loạn tình dục nữ, điển hình như co thắt âm đạo không chỉ gây khó khăn về thể chất mà còn để lại tác động sâu sắc về tâm lý, khiến phụ nữ hình thành cảm giác lo lắng, sợ hãi và né tránh quan hệ.
Bên cạnh đó, rào cản văn hóa, xã hội cũng là một yếu tố lớn. Trong nhiều trường hợp, phụ nữ thường e ngại thể hiện mong muốn tình dục do những định kiến xã hội về việc phụ nữ "không nên thể hiện quá chủ động" trong đời sống tình dục. Điều này khiến họ khó cởi mở cảm xúc, dẫn đến khó đạt khoái cảm và giảm chất lượng quan hệ. Một số trường hợp nghiêm trọng còn xuất hiện nỗi sợ bộ phận sinh dục nam giới, gây ảnh hưởng nặng nề đến đời sống tình dục và hạnh phúc gia đình.
"Bên cạnh yếu tố về cơ thể, thể chất, tâm lý tình dục là một lĩnh vực cần được sự quan tâm đúng mức. Điều quan trọng là phải tìm ra những nút thắt tâm lý khiến phụ nữ e ngại chuyện tình dục, từ đó có phương pháp hỗ trợ phù hợp", Ths Linh nói.
ThS.BS Lê Thị Thu Hiền, Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Minh Tâm
Tại hội thảo, các chuyên gia đều nhìn nhận một trong những thách thức lớn hiện nay trong chăm sóc sức khỏe tình dục nữ tại Việt Nam chính là hạn chế trong nhận thức của chính bản thân người bệnh. Nhiều người khó khăn trong việc tìm kiếm nơi điều trị, không biết nên đặt câu hỏi ra sao, mở lòng với ai để chia sẻ những vấn đề thầm kín.
Trước thực tiễn này, nghiên cứu khoa học đóng vai trò then chốt trong việc cập nhật, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tình dục nữ. Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội đã nghiên cứu về các hình thái rối loạn tình dục nữ thường gặp trên lâm sàng và rối loạn tình dục nữ dưới lăng kính tâm lý học. Hai đề tài được xây dựng dựa trên quá trình tổng hợp dữ liệu lâm sàng và nghiên cứu chuyên sâu. Đây là những báo cáo đúc kết từ kinh nghiệm thực tế trong điều trị, có tính thực tiễn và tính ứng dụng lâm sàng cao.
Những nghiên cứu chuyên sâu giúp các bác sĩ hiểu rõ cơ chế, nguyên nhân, yếu tố nguy cơ gây bệnh đồng thời tạo cơ sở xây dựng các phác đồ điều trị đa phương thức và cá thể hóa phù hợp với từng người bệnh. Trên thực tế, việc ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn lâm sàng tại bệnh viện không chỉ giúp rút ngắn thời gian chẩn đoán, nâng cao hiệu quả điều trị mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống.
Lê Nga
