Sốt rét lây nhiễm cho 241 triệu người, gây tử vong cho hơn 620.000 bệnh nhân vào năm 2020, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi ở châu Phi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang triển khai loại vaccine sốt rét đầu tiên ở những khu vực bệnh hoành hành, hiệu quả của nó khoảng 30% và cần tiêm 4 mũi. Nghiên cứu mới của các nhà khoa học châu Phi thử nghiệm cách tiếp cận khác, cung cấp lượng lớn kháng thể chống lại căn bệnh thay vì để hệ miễn dịch tự sản sinh.
Nghiên cứu diễn ra tại làng Kalifabougou và Torodo, kết quả được công bố trên Tạp chí Y học New England ngày 31/10. Kháng thể thử nghiệm do Viện Y tế Quốc gia Mỹ phát triển, đứng đầu là tiến sĩ Kassoum Kayentao thuộc Đại học Khoa học, Kỹ thuật và Công nghệ.
Kháng thể truyền qua đường tĩnh mạch, khó để phân phối trên diện rộng. Tuy nhiên, các chuyên gia mới đây đã tạo ra một phiên bản dễ triển khai hơn cho trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn.
Kháng thể hoạt động bằng cách phá vỡ vòng đời của ký sinh trùng sốt rét, thường lây nhiễm qua vết muỗi đốt. Liệu pháp nhắm vào các ký sinh chưa trưởng thành, trước khi chúng xâm nhập vào gan, nơi có thể phát triển và sinh sôi. Kháng thể được lấy và cải tiến từ miễn dịch của một tình nguyện viên đã tiêm vaccine sốt rét.
Một con muỗi Anopheles funestus đang hút máu người, năm 2014. Ảnh: CDC
Nghiên cứu thực hiện trên 220 người trưởng thành. Mỗi tình nguyện viên được tiêm một trong hai liều kháng thể khác nhau hoặc dùng giả dược. Các nhà khoa học xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng nhiễm sốt rét cả họ hai tuần một lần trong vòng 24 tuần. Bất cứ ai mắc bệnh đều được điều trị.
Các chuyên gia nhận thấy liều kháng thể cao hiệu quả 88% so với giả dược, liều thấp hiệu quả 75%. Miễn dịch có thể kéo dài suốt vài tháng của mùa sốt rét.
Các nhà khoa học kỳ vọng một ngày nào đó liệu pháp được sử dụng cùng với phương pháp phòng sốt rét khác như thuốc, màn chống muỗi và vaccine. Họ chưa đưa ra chi phí của liệu pháp này, song ước tính giá thấp nhất cho mỗi liều là 5 USD.
Tiến sĩ Johanna Daily của Đại học Y Albert Einstein ở New York, Mỹ, cho biết đây thực tế là phương pháp lâu đời. Kháng thể tạo ra từ phòng thí nghiệm có thể được sử dụng để điều trị ung thư, các bệnh tự miễn và gần đây nhất là Covid-19.
Thục Linh (Theo AP)
