Cho trẻ bị cúm dùng Tamiflu có an toàn?

Cảm cúm ở trẻ em là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ do vi rút cúm gây ra, bùng phát mạnh mẽ vào mùa đông xuân (từ tháng 11 đến tháng 4). Bệnh có thể tái nhiễm nhiều lần do virus cúm biến đổi kháng nguyên tạo ra nhiều chủng mới, miễn dịch đặc hiệu giảm dần theo thời gian và không có miễn dịch chéo giữa các type và phân type virus cúm.

Virus cúm lây truyền qua đường hô hấp, có thể lây lan nhanh chóng từ người này qua người khác, đặc biệt là ở những nơi đông người như trường học, nhà trẻ. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 1 tỷ trường hợp mắc cúm mùa, trong đó có 3 – 5 triệu ca bệnh diễn ra ở mức độ năng, ước tính 250.000 đến 500.000 ca tử vong do cúm mỗi năm.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), cúm là một bệnh lý đang nằm ở mức báo động với diễn biến ngày càng tồi tệ, số ca mắc và tử vong không ngừng tăng. Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 2 tuổi là đối tượng có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nghiêm trọng của cảm cúm khi mắc bệnh.

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ cùng chúng ta làm rõ câu hỏi này.

Tamiflu là một loại thuốc kháng virus được kê để điều trị bệnh cúm mùa. Trẻ em cũng có thể được kê đơn sử dụng Tamiflu để điều trị bệnh cúm. Mặc dù thuốc không làm giảm hoàn toàn các triệu chứng cúm nhưng có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh cúm và giảm thời gian trẻ bị cúm cũng như hạn chế nguy cơ mắc các biến chứng do cúm. Ảnh minh họa: Internet

Phóng viên: Xin bác sĩ cho biết cơ chế tác động của Tamiflu và trẻ em mắc cúm mùa có được sử dụng Tamiflu không?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Tamiflu là một loại thuốc kháng virus được kê để điều trị bệnh cúm mùa. Trẻ em cũng có thể được kê đơn sử dụng Tamiflu để điều trị bệnh cúm. Mặc dù thuốc không làm giảm hoàn toàn các triệu chứng cúm nhưng có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh cúm và giảm thời gian trẻ bị cúm cũng như hạn chế nguy cơ mắc các biến chứng do cúm.

Về độ an toàn của Tamiflu đối với trẻ thì Tamiflu đã được phê duyệt sử dụng vào năm 1999 để sử dụng cho trẻ em từ 2 tuần tuổi trở lên. Các tác dụng phụ của thuốc thường nhẹ. Vì vậy, thuốc được coi là an toàn để sử dụng.

Cơ chế của Tamiflu là thuốc kháng virus hoạt động bằng cách ngăn virus nhân lên trong cơ thể. Mặc dù thuốc kháng virus khác với thuốc kháng sinh, nhưng đều là các thuốc phải được bác sỹ kê đơn thay vì mua không cần đơn.

Phóng viên: Vậy khi nào thì trẻ sử dụng Tamiflu và cha mẹ có thể tự mua thuốc cho con uống được không, thưa bác sĩ?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Việc cho trẻ uống Tamiflu cần theo chỉ định của bác sĩ. Các bậc phụ huynh tuyệt đối không nên tự ý cho con uống thuốc.

Bác sĩ nhi khoa có thể kê đơn Tamiflu cho trẻ nếu có biểu hiện sau: Sốt/ớn lạnh; ho; sổ mũi; viêm họng; đau người; mệt mỏi...

Các cha mẹ hãy nhớ rằng, bác sỹ chỉ kê đơn Tamiflu khi trẻ có các triệu chúng cúm và có kết quả thử nghiệm dương tính với cúm A hoặc cúm B và thường sử dụng trong vòng 48 giờ từ khi có triệu chúng. Vì vậy, cha mẹ không nên sử dụng Tamiflu bừa bãi khi chưa có chỉ định của bác sỹ.

Nếu trẻ có các triệu chứng cúm nghiêm trọng hoặc có nguy cơ cao bị các biến chứng do cúm, bác sỹ cũng có thể chỉ định cho trẻ dùng Tamiflu ở giai đoạn muộn hơn. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các yếu tố nguy cơ bao gồm trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn, tiểu đường hoặc bệnh tim phổi.

Về độ an toàn của Tamiflu đối với trẻ thì Tamiflu đã được phê duyệt sử dụng vào năm 1999 để sử dụng cho trẻ em từ 2 tuần tuổi trở lên. Các tác dụng phụ của thuốc thường nhẹ. Vì vậy, thuốc được coi là an toàn để sử dụng. Ảnh minh họa: Internet

Phóng viên: Xin bác sĩ cho biết lợi ích của Tamiflu trong điều trị cúm ở trẻ em?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Các nghiên cứu trên cả trẻ em và người lớn cho thấy thuốc kháng virus như Tamiflu có thể ngăn ngừa bệnh cúm nặng có nguy cơ dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Đặc biệt, những loại thuốc này có thể làm giảm nguy cơ viêm phổi hoặc các vấn đề sức khỏe khác dẫn đến nhập viện.

Nhìn chung, thuốc kháng virus có thể làm cho các triệu chứng của trẻ ít nghiêm trọng hơn và rút ngắn thời gian bị bệnh từ 1 đến 3 ngày. Điều này có nghĩa là trẻ có thể quay trở lại cuộc sống hàng ngày ở gia đình, trường học, tham gia các hoạt động, đến các điểm vui chơi sớm hơn so với khi không dùng thuốc.

Khi được sử dụng sớm, Tamiflu cũng có thể ngăn ngừa tình trạng viêm tai phát triển khi bệnh cúm tiến triển. Tamiflu thậm chí có thể làm giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh để điều trị các biến chứng do nhiễm vi khuẩn khác liên quan đến bệnh cúm ở trẻ em từ 1 đến 12 tuổi.

Phóng viên: Về nhược điểm của Tamiflu cho trẻ em thì sao, thưa bác sĩ?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) nhấn mạnh rằng Tamiflu có hiệu quả nhất khi được dùng trong vòng 48 giờ sau khi con bạn xuất hiện các triệu chứng. Vì vậy, nếu bạn nhầm những cơn ho, sốt hoặc hắt hơi ban đầu do cúm gây nên với cảm lạnh thông thường, bạn có thể đã bỏ lỡ khoảng thời gian điều trị lý tưởng. Vì vậy, nếu bạn nghi ngờ trẻ mắc cúm, hãy đưa ngay trẻ đi khám bác sỹ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Một nhược điểm khác mà bạn có thể đã nghe nói là Tamiflu có thể không hiệu quả với một số chủng cúm nhất định. Tuy nhiên, CDC Hoa Kỳ mới chỉ xác định được một trường hợp virus cúm đã kháng lại Tamiflu, đó là chủng H1N1 vào năm 2009.

Vì vậy, cha mẹ không được tự ý sử dụng Tamiflu cho trẻ em. Bác sỹ sẽ thăm khám, chỉ định sử dụng Tamiflu điều trị cho con bạn trong trường hợp cần thiết.

Các tác dụng phụ chính liên quan đến Tamiflu bao gồm buồn nôn và nôn. Tuy nhiên, FDA lưu ý rằng các tác dụng phụ không phổ biến và rất hiếm gặp đã được ghi nhận ở trẻ em từ 16 tuổi trở xuống, bao gồm: Ảo giác; hoang mang, sợ hãi; co giật; các vấn đề thần kinh hoặc tâm thần khác.

Nếu trẻ được bác sỹ chỉ định dùng Tamiflu, hãy theo dõi trẻ để biết các dấu hiệu thay đổi hành vi bất thường và liên hệ với bác sĩ ngay lập tức. Nếu bạn nhận thấy trẻ có các dấu hiệu khó thở, mất nước hoặc các triệu chứng xấu đi, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Cảm cúm ở trẻ em là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ do vi rút cúm gây ra, bùng phát mạnh mẽ vào mùa đông xuân (từ tháng 11 đến tháng 4). Bệnh có thể tái nhiễm nhiều lần do virus cúm biến đổi kháng nguyên tạo ra nhiều chủng mới, miễn dịch đặc hiệu giảm dần theo thời gian và không có miễn dịch chéo giữa các type và phân type virus cúm. Ảnh minh họa: Internet

Phóng viên: Tamiflu có thể được sử dụng như thuốc để ngăn ngừa bệnh cúm nếu trẻ đã tiếp xúc với người bệnh không, thưa bác sĩ?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Tamiflu còn được gọi là chất ức chế neuraminidase vì khả năng ngăn chặn enzyme neuraminidase của virus, có nhiệm vụ cho phép virus cúm xâm nhập vào các tế bào trong hệ hô hấp. Do đó, bác sĩ nhi khoa có thể kê đơn thuốc Tamiflu cho trẻ trước khi các triệu chứng bắt đầu để ngăn ngừa bệnh cúm diễn biến nặng.

Điều đó có nghĩa rằng, Tamiflu không được kê đơn để phòng ngừa cúm cho mọi trẻ em, trừ khi trẻ có nguy cơ rất cao mắc bệnh cúm nặng. Các chuyên gia y tế khuyến cáo phương pháp tốt nhất để phòng ngừa cúm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên là tiêm phòng cúm theo mùa mỗi năm.

Phóng viên: Xin bác sĩ cho lời khuyên của bác sĩ về các biện pháp phòng ngừa cá nhân để ngăn ngừa bệnh cúm?

ThS.BS. Trần Thu Nguyệt: Để phòng ngừa cúm, người dân nên tuân thủ những điều sau:

Tránh tiếp xúc gần với những người bị cúm.

Khuyến khích mọi người che mũi miệng khi ho/ hắt hơi.

Thực hành vệ sinh tốt: Rửa tay đúng cách bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay, vệ sinh sạch sẽ các bề mặt bằng các dung dịch sát khuẩn...

Đeo khẩu trang ở những nơi tập trung đông người, trong các cơ sở y tế.

Phóng viên: Xin cảm ơn bác sĩ.