Ca phẫu thuật này được tiến hành trực tiếp tại hội nghị khoa học Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu điều trị động kinh kháng thuốc trong kỷ nguyên mới, do bệnh viện tổ chức ngày 11/10.
Bệnh nhân 17 tuổi mắc bệnh động kinh từ khi hai tuổi rưỡi, tần suất cơn động kinh ngày càng tăng. Ban đầu, bệnh nhân được kiểm soát bằng thuốc, nhưng từ hai năm trước các cơn động kinh trở nên dữ dội gây ra nhiều chấn thương nghiêm trọng. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt bỏ vùng sinh động kinh giúp giảm tần suất cơn. Tuy nhiên, trong 6 tháng gần đây, bệnh nhân tái phát với 5-8 cơn mỗi ngày, được chẩn đoán động kinh kháng thuốc.
"Chúng tôi quyết định chuyển sang phương pháp VNS để giải quyết tình trạng động kinh kháng thuốc", TS.BS Trương Thanh Tình, Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, cho biết.
Phẫu thuật cấy thiết bị kích thích dây thần kinh phế vị (VNS) là phương pháp can thiệp ít xâm lấn thực sự, với hai đường mổ nhỏ ở vùng cổ để "bó" dây thần kinh phế vị (dây thần kinh số 10) bằng các lõi điện cực. Các lõi này được nối với một máy phát xung nhỏ, kích thước tương đương một đồng xu, đặt dưới da ở vùng ngực trái.
"Phương pháp VNS không can thiệp trực tiếp vào não, không cắt bỏ tổn thương não hay đặt thiết bị vào vỏ não mà điều biến dây thần kinh số 10 thông qua các lõi điện cực", bác sĩ Tình giải thích.
Về hiệu quả của phương pháp VNS, bác sĩ cho biết trong 3 tháng đầu, bệnh nhân có thể giảm khoảng 25% tần suất các cơn động kinh. Sau 6 tháng, tỷ lên tăng lên 40-50%, và sau một năm có thể giảm tới 60%. Ở các quốc gia đã áp dụng VNS, tỷ lệ giảm tối đa có thể lên đến 66% sau hai năm.
Tuy nhiên, chi phí cho mỗi ca can thiệp VNS khá cao, khoảng 700 triệu đồng. Hiện tại, bộ thiết bị VNS được sản xuất độc quyền bởi một công ty Mỹ và chỉ có một đơn vị phân phối độc quyền tại Việt Nam. Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM đặt hàng bộ thiết bị này từ 3 năm trước và mới nhận được gần đây.
Các bác sĩ phẫu thuật cấy thiết bị kích thích dây thần kinh phế vị (VNS) trên bệnh nhân bị động kinh kháng thuốc. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Trên toàn thế giới hiện có khoảng 50 triệu người mắc bệnh động kinh. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 0,5% đến 1% dân số, tương đương khoảng 500.000 đến một triệu người. Song, cứ 10 người bị động kinh thì có ba người rơi vào tình trạng động kinh kháng thuốc.
Động kinh kháng thuốc là tình trạng bệnh nhân phải đối mặt với các cơn động kinh lặp đi lặp lại nhiều lần, dù đã sử dụng ít nhất ba loại thuốc chống động kinh khác nhau. Tình trạng này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như chấn thương, đuối nước, lo âu, trầm cảm, suy giảm trí nhớ, chậm phát triển ở trẻ nhỏ, và thậm chí là nguy cơ đột tử.
Liên quan đến các phương pháp điều trị động kinh kháng thuốc, bác sĩ Tình chỉ ra ba hướng tiếp cận, từ truyền thống đến hiện đại. Phương pháp truyền thống là phẫu thuật cắt bỏ vùng tổn thương, hay còn gọi là vùng sinh động kinh, với chi phí thấp nhất, khoảng vài chục triệu đồng mỗi ca. Tuy nhiên, phương pháp mổ hở này tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng khó lường.
Một giải pháp hiện đại hơn là kích thích não sâu (DBS), trong đó các điện cực được cấy vào não thông qua các lỗ nhỏ trên hộp sọ. Các điện cực này kết nối với một máy tạo xung điện đặt dưới da ở vùng ngực, giúp gửi các xung điện đến các vùng não cụ thể nhằm điều chỉnh các tín hiệu bất thường, từ đó cải thiện các triệu chứng như run hay cứng khớp. Dù ít xâm lấn hơn so với mổ hở, DBS vẫn được xem là một phương pháp can thiệp xâm lấn.
Tại Việt Nam, điều trị động kinh kháng thuốc lâu nay chủ yếu dựa vào hai phương pháp trên. Trong khi đó, ở các quốc gia phát triển, VNS đã được áp dụng. Ca phẫu thuật VNS này mở ra hy vọng mới cho bệnh nhân và đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực điều trị động kinh tại Việt Nam.
Mỹ Ý
