Nhỏ nhắn, lông mềm, hàm răng sắc nhọn, búp bê quái vật Labubu của hãng đồ chơi Trung Quốc Pop Mart đã chinh phục toàn cầu, khiến người ta săn đón tại các cửa hàng khắp thế giới và xuất hiện trên túi xách của những ngôi sao như ca sĩ người Mỹ Rihanna hay video dạy phân biệt Labubu thật giả của ca sĩ Lisa.
Ca sĩ Lisa dạy cách phân biệt Labubu thật giả trong video hồi tháng 10/2024. Ảnh: YouTube/Vanity Fair
Pop Mart, công ty có trụ sở tại Bắc Kinh, trở thành đại sứ trong làn sóng xuất khẩu văn hóa Trung Quốc, góp phần định hình một Trung Quốc "chất chơi" ngay tại những thị trường khó tính như châu Âu hay Bắc Mỹ.
Búp bê Labubu giá khoảng 40 USD, giới hạn số lượng phát hành và bán dưới dạng hộp mù, nghĩa là người mua không biết trước mình sẽ nhận được mẫu nào.
"Chúng nom hơi kỳ dị, xấu xí nhưng rất dễ thương nên ai cũng thích", nhà thiết kế nội thất Lucy Shitova nói trong cửa hàng Pop Mart ở London, nơi đã ngừng bán trực tiếp Labubu vì sợ người hâm mộ quá khích sẽ chen lấn, giành giật khi mua hàng.
"Nhờ có mạng xã hội, thứ gì cũng có thể dễ dàng lan tỏa. Mà đúng như vậy, Labubu rất ngầu, rất độc đáo", Shitova bày tỏ.
Trong khi các quốc gia Đông Á láng giềng như Hàn Quốc và Nhật Bản được toàn cầu công nhận nhờ thời trang cao cấp, điện ảnh và nhạc pop, ngành công nghiệp điện ảnh và âm nhạc của Trung Quốc lại khó chinh phục khán giả quốc tế. Nhà xuất khẩu thời trang nổi tiếng nhất của Trung Quốc là Shein, trang web bán đồ giá rẻ.
Rất ít công ty Trung Quốc thành công trong tạo dựng thương hiệu cao cấp, bởi thế giới vẫn còn định kiến "hàng Trung Quốc giá rẻ, chất lượng không cao".
"Trung Quốc hiếm khi được nhìn nhận là quốc gia biết sáng tạo thương hiệu trong mắt người tiêu dùng toàn cầu", Dương Phàn, giáo sư khoa truyền thông và văn hóa Trung Quốc, Đại học Maryland, Mỹ, nói.
Labubu giao lưu với người hâm mộ trong công viên giải trí Pop Land của Pop Mart ở Bắc Kinh ngày 18/6. Ảnh: AFP
Pop Mart đã phá vỡ định kiến này khi tạo ra cơn sốt Labubu, kéo theo hiện tượng hàng nhái "lafufu" và hàng loạt video YouTube hướng dẫn phân biệt thật giả.
Các thương hiệu như thời trang nữ Shushu/Tong, Marchen có trụ sở tại Thượng Hải hay nhà sản xuất túi xách Songmont ở Bắc Kinh cũng gây được tiếng vang ở nước ngoài trong những năm gần đây.
"Không lâu nữa, thế giới sẽ chứng kiến làn sóng thương hiệu Trung Quốc vươn ra toàn cầu", giáo sư Dương nhận định.
Thông qua những sản phẩm có sức lan tỏa như Labubu, Trung Quốc đang "trải qua sự lột xác về sức mạnh mềm, khi sản phẩm và hình ảnh của họ ngày càng 'ngầu' trong mắt giới trẻ phương Tây", Allison Malmsten, chuyên gia phân tích tại công ty tư vấn nghiên cứu thị trường Đại Tuyết có trụ sở ở Trung Quốc, nhận định.
Theo Malmsten, mạng xã hội có thể giúp Trung Quốc định hình lại hình ảnh toàn cầu, "giống như cách Nhật Bản từng làm được thông qua Pokemon và Nintendo trong giai đoạn 1980-2010".
TikTok, nền tảng video do công ty ByteDance Trung Quốc phát triển, chính là bệ phóng đưa Labubu vươn ra toàn cầu, trở thành sản phẩm Trung Quốc đầu tiên chinh phục giới trẻ quốc tế.
"TikTok có lẽ đang góp phần đang thay đổi cách nhìn của người tiêu dùng về Trung Quốc", Joshua Kurlantzick, chuyên gia thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ (CFR), nhận xét.
TikTok có hơn một tỷ người dùng trên toàn cầu, trong đó có gần một nửa dân số Mỹ. Có hơn 1,7 triệu video ngắn về Labubu trên TikTok.
Thông qua xuất khẩu văn hóa, Trung Quốc có thể tái định vị hình ảnh từ công xưởng giá rẻ thành nơi sản sinh ra những công ty có năng lực sản xuất dịch vụ, hàng hóa hấp dẫn toàn cầu, ông Kurlantzick nhận định.
"Tôi chưa thể đánh giá mức độ ảnh hưởng cụ thể tới hình ảnh về nhà nước hay chính phủ Trung Quốc", ông nói thêm, đồng thời chỉ ra bài học từ Hàn Quốc, đất nước thành công xây dựng quyền lực mềm thông qua văn hóa giải trí nhưng chưa thể chuyển hóa thành sức ảnh hưởng chính trị tương xứng.
Cô gái đội chiếc mũ hình Labubu khi tham quan công viên giải trí Pop Land của Pop Mart tại Bắc Kinh ngày 18/6. Ảnh: AFP
Sức hút của Labubu dường như đang thúc đẩy thế hệ trẻ quan tâm đến Trung Quốc.
"Labubu như virus, ai cũng muốn sở hữu một con", Anelya Batalova, người mẹ Kazakhstan có ba con, nhận xét khi đang ở công viên giải trí Pop Mart tại Bắc Kinh.
Maryam Hammadi, 11 tuổi, người Qatar, tạo dáng chụp ảnh trước tượng Labubu khổng lồ. "Ở nước tôi, mọi người rất thích Labubu", cô bé nói. "Vì vậy, khi biết Labubu có nguồn gốc từ Trung Quốc, họ sẽ muốn đến đây để xem các phiên bản búp bê".
Hồng Hạnh (Theo AFP)
