Giữa tháng 5, vườn xoài Úc tiêu chuẩn VietGap rộng 19.000 m2 của ông Võ Xuân Hiển, 60 tuổi, ở xã Cam Thành Bắc đang vào vụ thu hoạch. Tuy nhiên, hàng chục tấn quả vẫn còn trên cây, do ông không muốn hái khi giá giảm mạnh, xuống 5.000-8.000 đồng mỗi kg.
Theo ông Hiển, năm ngoái, xoài loại 1 có giá 30.000 đồng, loại 2 khoảng 20.000 đồng cho mỗi kg. Năm nay, thời tiết xấu khiến sản lượng giảm, chi phí đầu tư tăng, trong khi giá bán lao dốc khiến ông bị lỗ nặng.
Ông cho biết chi phí chăm sóc vườn xoài (bao gồm công thuê người làm) 80-100 triệu đồng. Doanh thu các năm trước khoảng 300-400 triệu đồng, lãi 200 triệu đồng. Còn năm nay, ông chỉ mong bù được số vốn bỏ ra.
"Suốt 8 năm trồng xoài, đây là lần đầu tiên tôi thấy xoài vừa mất mùa vừa mất giá", ông Hiển nói, cho biết năm nay vườn ông đã thu hoạch được 14-15 tấn, hầu như không có xoài loại 1.
Vườn xoài của ông Võ Xuân Hiển vào mùa thu hoạch nhưng giá xoài giảm mạnh. Ảnh: Bùi Toàn
Huyện Cam Lâm hiện có khoảng 7.000 ha xoài, trong đó xoài Úc chiếm 4.000 ha. Tình cảnh tương tự ông Hiển diễn ra ở các xã Cam Hòa, Cam Tân, Cam An Bắc, Cam Hiệp Nam. Một lượng lớn xoài sẽ hư hỏng nếu 1-2 tuần tới chủ vườn không thu hoạch.
Cách vườn ông Hiển khoảng 2 km, chị Thảo, chủ một vườn xoài Úc, cho biết, đầu mùa thương lái mua với giá 15.000–20.000 đồng mỗi kg. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, giá giảm mạnh, hiện chỉ còn 1.000–4.000 đồng mỗi kg tùy loại. Suốt gần một tháng qua, giá xoài liên tục biến động.
"Vụ này tôi đầu tư khoảng 100 triệu đồng, đến giai đoạn thu hoạch, giá bán quá rẻ. Hiện một số quả đã rụng đầy gốc, khả năng bị lỗ nặng", chị Thảo cho hay.
Xoài Úc chín ở huyện Cam Lâm rụng đầy gốc. Ảnh: Văn Công
Anh Đặng Thế Truyền, Giám đốc Công ty TNHH Camlamonline - doanh nghiệp chế biến xoài sấy ở huyện Cam Lâm - cho biết năm nay xoài loại 2, loại 3 tồn đọng rất nhiều ở địa phương. Còn xoài loại 1 chỉ chiếm khoảng 20%. Để góp phần hỗ trợ nông dân trồng xoài, tháng này đơn vị đã thu mua khoảng 100 tấn xoài với mức giá phù hợp, cho ra thành phẩm khoảng 12 tấn xoài sấy.
"Chúng tôi đã liên kết với các đơn vị làm xoài cấp đông tại khu vực phía Nam, tiếp tục tăng cường thu mua và chế biến để góp phần nâng cao giá trị xoài Úc ở địa phương", anh Truyền nói
Ông Huỳnh Uy Viễn, Phó chủ tịch UBND huyện Cam Lâm, cho biết hiện nay, địa phương đã vào thu hoạch xoài chính vụ. Nhiều năm trước, loại xoài này chủ yếu được xuất khẩu quả tươi sang Trung Quốc.
Những năm gần đây, diện tích trồng xoài tại Trung Quốc tăng mạnh, trong khi vụ xoài Úc ở Cam Lâm trùng đợt thu hoạch với xoài Trung Quốc. Trước áp lực cạnh tranh lớn, sản lượng xoài xuất khẩu giảm sâu. Hiện nay, xoài chủ yếu được tiêu thụ trong nước hoặc chế biến thành các sản phẩm như xoài sấy, nước ép.
"Sản lượng xoài Úc trên địa bàn huyện đến kỳ thu hoạch chưa thể tiêu thụ còn khoảng 1.800 tấn, giá thu mua trung bình 3.000-4.000 đồng mỗi kg (thấp hơn chi phí nông dân đầu tư sản xuất)", ông Viễn cho hay. Theo ông, UBND huyện Cam Lâm đã kiến nghị tỉnh và các sở ngành liên quan đề nghị các doanh nghiệp hỗ trợ tiêu thụ xoài tại các siêu thị, hệ thống bán lẻ và các chợ đầu mối trên toàn quốc.
Bà Hà Hồng Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Khánh Hòa, cho biết cơ quan đã có công văn gửi cho Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Hội Doanh nhân trẻ của tỉnh hỗ trợ kêu gọi các đơn vị tiêu thụ sản phẩm xoài cho nông dân.
Xoài Úc du nhập vào Việt Nam năm 2003 và trồng chủ yếu ở huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Xoài có đặc điểm quả to, tròn, khi chín có thể đạt trọng lượng hơn một kg, có hạt nhỏ, thịt chắc, mùi thơm đặc trưng.
Bùi Toàn
