Chính phủ vừa ban hành Nghị định 232 sửa đổi, bổ sung Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Đây là lần đầu tiên sau hơn chục năm qua, chính sách quản lý thị trường vàng xoay trục.
Từ việc nhà nước độc quyền vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước sẽ giao quyền nhập khẩu và sản xuất vàng miếng cho một số ngân hàng và doanh nghiệp đủ điều kiện. Dự kiến có khoảng 8 ngân hàng và 3 doanh nghiệp gồm PNJ, DOJI và SJC đáp ứng yêu cầu về vốn điều lệ để sản xuất vàng miếng.
Nói với VnExpress, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng (VGTA), đánh giá Nghị định 232 là một bước chuyển cho thị trường vàng.
"Tuy nhiên, hiệu ứng của các quy định mới lên giá vàng trong nước cần có độ trễ. Giá vàng sẽ không thể ngay lập tức giảm về sát thế giới qua một đêm. Hiện tại, chúng ta cần chờ Thông tư hướng dẫn Nghị định, cũng như có thời gian để có lượng vàng chính thức cung ứng ra thị trường", ông nói.
Về trung và dài hạn, ông đánh giá quy định mới chắc chắn khiến giá vàng miếng lùi về sát với thế giới, mức chênh lệch có thể dao động quanh vài phần trăm, khoảng 4-5 triệu đồng, thay vì đắt hơn gần 20 triệu so với thế giới như hiện tại. Tuy nhiên, ông Khánh nhấn mạnh, cần quan sát lượng cung thực tế tung ra thị trường, thông qua việc cấp phép cho các đơn vị nhập khẩu.
Tương tự, đại diện một doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng nói với VnExpress, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới được hạ nhiệt về mức độ nào tùy thuộc vào hạn mức mà nhà điều hành cho phép các đơn vị nhập khẩu về. "Cung đủ đáp ứng cầu sẽ khiến chênh lệch giảm đáng kể", đại diện này nói.
Giao dịch vàng miếng tại cửa hàng. Ảnh: Giang Huy
Cũng theo đại diện Công ty đầu tư vàng Phú Quý, việc Chính phủ ban hành Nghị định mới, xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng và mở ra cơ chế cho phép doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đủ điều kiện được tham gia, là bước đi rất quan trọng để tạo sự minh bạch và đa dạng sản phẩm vàng miếng trên thị trường.
"Khi thị trường vàng miếng có thêm sự tham gia rộng rãi của các ngân hàng và doanh nghiệp, khoảng cách giá trong nước và thế giới chắc chắn sẽ được thu hẹp, thị trường vàng trong nước sẽ vận hành ổn định hơn, hạn chế tình trạng đầu cơ", đại diện Phú Quý cho biết. Đây là tín hiệu tích cực giúp đảm bảo lợi ích cho người dân, nhà đầu tư và góp phần củng cố ổn định kinh tế vĩ mô.
Ông Nguyễn Trung Anh, Chủ tịch Công ty kim loại quý Ancarat nói với VnExpress: "Việc xóa bỏ độc quyền sẽ tác động tích cực và toàn diện đến thị trường vàng Việt Nam".
Chính sách sẽ tăng tính cạnh tranh khi thị trường không còn bị chi phối, nhiều doanh nghiệp sẽ tham gia, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh về giá cả, chất lượng và dịch vụ. Đây cũng là cơ hội để minh bạch hóa thị trường. Cuối cùng, chính sách này, theo ông Trung Anh, cho phép các doanh nghiệp phát huy tiềm lực sản xuất, tạo ra các sản phẩm vàng miếng chất lượng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
Về lâu dài, chính sách xóa độc quyền theo lãnh đạo Ancarat, sẽ góp phần thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế. Khi nguồn cung được đa dạng hóa và có sự cạnh tranh, giá vàng trong nước sẽ phản ánh sát hơn với giá vàng thế giới.
Tuy nhiên, ông Trung Anh cũng lưu ý giá vàng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố vĩ mô khác như biến động của thị trường vàng thế giới, tỷ giá hối đoái, và chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Do đó, việc giá vàng giảm ngay lập tức hay không còn tùy thuộc vào diễn biến của các yếu tố này.
Giới chuyên gia nhiều lần chỉ ra việc độc quyền vàng miếng SJC và thiếu nguồn cung là nguyên nhân dẫn đến chênh lệch giá vàng trong nước, thế giới ở mức cao, có những lúc "vênh" tới gần 20 triệu đồng mỗi lượng. Độc quyền vàng miếng khiến người dân hình thành tâm lý chuộng nắm giữ kim loại quý, dẫn đến mỗi khi giá vàng biến động, thị trường tái diễn cảnh khan hiếm, xếp hàng dài chờ mua.
Ngân hàng Nhà nước cũng thừa nhận việc duy trì chính sách độc quyền vàng miếng như hiện nay là bất cập. Khi thị trường thiếu nguồn cung, cơ quan quản lý phải can thiệp, bình ổn bằng cách sử dụng ngoại tệ từ Quỹ bình ổn tỷ giá và quản lý thị trường vàng (một cấu phần của dự trữ ngoại hối nhà nước) để nhập khẩu vàng tiêu chuẩn quốc tế, sau đó gia công thành vàng miếng và bán ra thị trường.
"Trong khi đó, điểm mạnh của việc nhập khẩu theo cơ chế mới là không cần dùng tới dự trữ ngoại hối quốc gia như cách làm hiện nay", ông Huỳnh Trung Khánh nhận xét. Phó chủ tịch VGTA đánh giá, nhu cầu nhập khẩu vàng cũng chiếm tỷ trọng ít so với nhu cầu nhập khẩu sử dụng ngoại tệ hiện nay.
Với nhu cầu bình quân vàng đầu tư, gồm vàng miếng và nhẫn trơn 24K ước tính khoảng 30 tấn mỗi năm, lượng ngoại tệ cần thiết vào khoảng 3,5 tỷ USD, tính theo giá thế giới 118.000 USD một kg như hiện hành. Trong khi đó, Việt Nam nhập khẩu 326 tỷ USD các mặt hàng từ quốc tế, trong đó, có những loại hàng hóa như nguyên phụ liệu thuốc lá cũng tiêu tốn trăm triệu USD, rau quả ngoại nhập gần 2 tỷ USD.
Một nội dung mới khác quan trọng với ngành vàng là cấp phép cho một số đơn vị được nhập khẩu vàng nguyên liệu, sau đó phân phối lại cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trang sức.
Có nguồn cung chính thức, theo đại diện VGTA, các đơn vị kinh doanh vàng trang sức sẽ không còn phải lo lắng về vấn đề nguồn gốc xuất xứ vàng nguyên liệu như thời gian qua. Quy định mới sẽ giúp rất nhiều doanh nghiệp trong vấn đề vàng nguyên liệu để chế tác vàng nhẫn và nữ trang.
Thời gian qua, cơ quan quản lý siết mạnh việc buôn lậu vàng qua biên giới trong khi không cấp phép việc nhập khẩu đường chính ngạch. Do đó, nhiều doanh nghiệp trên thị trường đối diện với tình trạng thiếu nguyên liệu. Lãnh đạo PNJ từng cho biết, họ gặp khó khăn cực kỳ lớn về nguồn nguyên liệu, có những lúc doanh nghiệp không có vàng để chế tác và bán hàng.
"Điều quan trọng với doanh nghiệp là có nguồn nguyên liệu đầy đủ, có động lực lớn để có thể mở rộng sản xuất kinh doanh đáp ứng được nhu cầu của khách hàng. Việc đảm bảo nguồn nguyên liệu dồi dào là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước mở rộng sản xuất, nâng cao năng suất và giảm giá thành sản phẩm", ông Trung Anh nói thêm.
Quỳnh Trang
