Trong hơn một năm qua, nhu cầu matcha tăng mạnh trên toàn cầu đã đẩy giá nguyên liệu này leo thang tại nhiều thị trường, trong đó có Việt Nam.
Khảo sát tại TP HCM và một số tỉnh lân cận cho thấy, phần lớn quán cà phê đều đưa matcha vào thực đơn như một sản phẩm chủ lực mới và bán với mức giá cao hơn khoảng 18-20% so với các món đồ uống thông thường. Nhiều tiệm bánh cũng bổ sung các loại bánh mang hương vị matcha, khiến nguyên liệu này tiêu thụ nhanh và trở thành mặt hàng có giá tăng nhanh nhất trong nhóm sản phẩm pha chế.
Hiện, giá bán matcha trên các sàn thương mại điện tử và cửa hàng chuyên kinh doanh ghi nhận mức tăng 20-30% so với cùng kỳ. Matcha nội địa có giá từ 790.000 đến 5 triệu đồng một kg, hàng từ Trung Quốc và Đài Loan dao động 500.000 đến 3 triệu đồng một kg. Matcha Nhật Bản tiếp tục giữ vị trí cao nhất thị trường. Dòng phổ biến có giá 1-5 triệu đồng một kg; loại premium 8-15 triệu đồng một kg; còn loại ceremonial grade - vốn dành cho phân khúc rất cao, có giá 25-40 triệu đồng một kg nhưng khan hiếm.
Matcha ngày càng xuất hiện nhiều ở các tiệm đồ uống, bánh ở TP HCM. Ảnh: NVCC
Tại Hà Nội và TP HCM, nhiều chủ quán trà và nhân viên pha chế thừa nhận họ đang chịu áp lực chi phí lớn khi giá matcha Nhật tăng liên tục.
Ông Nguyên, chủ quán cà phê rộng hơn 100 m2 ở phường Tân Định, cho biết giá nhập loại nguyên liệu cao cấp đã tăng khoảng 40%, đồng thời thời gian đặt hàng kéo dài do nguồn cung hạn chế. Năm nay, xu hướng người tiêu dùng ưa chuộng đồ uống có sử dụng matcha khiến nhiều khách sẵn sàng chi thêm tiền để trải nghiệm. Tuy nhiên, khi giá đồ uống cao liên tục tăng, thậm chí cao gấp 2-3 lần so với mặt bằng chung, số lượng bán ra có xu hướng giảm do giới hạn về khả năng chi trả của khách hàng.
Tương tự, chủ một tiệm bánh tại phường An Hội Đông cũng cho hay khách hàng yêu cầu nhiều sản phẩm có vị matcha nhưng chi phí nguyên liệu Nhật Bản quá cao khiến giá bán khó cạnh tranh. Vì vậy, cơ sở của ông chuyển sang sử dụng matcha từ Việt Nam, Đài Loan hoặc Quý Châu (Trung Quốc) để giữ giá hợp lý. Theo tính toán của ông, một chiếc bánh 150 gram nếu dùng matcha Nhật có thể lên đến 100.000 đồng, trong khi dùng matcha Quý Châu chỉ bằng khoảng một phần ba.
Không chỉ các cửa hàng F&B, nhiều nhà nhập khẩu và nhà phân phối cũng thay đổi chiến lược. Khảo sát tại TP HCM cho thấy, các doanh nghiệp, cửa hàng ngày càng lựa chọn nguyên liệu có giá phù hợp. Một doanh nghiệp nhập khẩu matcha tại phường Bình Thạnh cho biết, hàng Nhật vốn bán chạy trước đây hiện tiêu thụ rất chậm, còn matcha Quý Châu đang chiếm 60% lượng hàng nhập mới của doanh nghiệp ông.
Đại diện Oishi Deli Việt Nam - đơn vị đầu tiên đưa matcha đặc sản Quý Châu vào Việt Nam, nhận định doanh nghiệp F&B buộc phải đa dạng hóa nguồn cung khi chi phí đầu vào tăng. Theo vị này, matcha Quý Châu có màu sắc, độ mịn và vị umami tương tự matcha Nhật nhưng giá chỉ bằng khoảng một phần ba, giúp doanh nghiệp duy trì biên lợi nhuận. Sự chuyển dịch này diễn ra trong bối cảnh các nhà nhập khẩu toàn cầu tìm nguồn cung ổn định và kinh tế hơn do thiếu nguyên liệu và chi phí tăng trên diện rộng.
Quý Châu - vùng trồng trà truyền thống của Trung Quốc, đang nổi lên nhanh chóng. Tân Hoa Xã dẫn số liệu từ cơ quan chức năng Trung Quốc cho thấy, huyện Giang Khẩu, Quý Châu (Trung Quốc) đạt doanh số hơn 1.200 tấn matcha trong năm ngoái, tương đương 300 triệu nhân dân tệ. Thành phố Đồng Nhân sở hữu nhà máy matcha lớn nhất thế giới, công suất hơn 4.000 tấn mỗi năm. Tỉnh Quý Châu hiện là địa phương xuất khẩu matcha lớn nhất Trung Quốc và đứng thứ ba toàn cầu.
Trước đây, matcha Trung Quốc chủ yếu dùng làm hương liệu cho bánh kẹo và không được chuộng để pha uống. Tuy nhiên, Theo Cục nông nghiệp tỉnh Quý Châu, nơi đây đã cải thiện hình ảnh bằng việc áp dụng tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, đạt các chứng nhận EU và USDA Organic. Địa phương này còn cấm 128 loại thuốc trừ sâu và vượt qua hơn 500 bài kiểm tra an toàn thực phẩm của EU, giúp sản phẩm được dán nhãn "EU Standard Matcha".
Tại Việt Nam, thị trường matcha dự kiến tăng trưởng CAGR 14,8% đến năm 2031. Tuy nhiên, doanh nghiệp F&B gặp áp lực lớn về chi phí nguyên liệu, nhân công và vận hành. Báo cáo của iPOS cho thấy 45,3% doanh nghiệp F&B đã tăng giá trong nửa đầu năm 2025. Các chuyên gia nhận định sự phụ thuộc vào nguồn cung Nhật khiến chi phí đội lên nhanh, buộc doanh nghiệp phải tìm nguồn thay thế như Quý Châu.
Ở phạm vi toàn cầu, nhu cầu matcha tăng mạnh khiến chuỗi cà phê lớn như Starbucks hay Luckin Coffee tung liên tục sản phẩm mới. Các nhà cung ứng ghi nhận đơn hàng từ cả Mỹ, Ba Lan và Kazakhstan, khiến nguyên liệu nhiều lần rơi vào tình trạng "cháy hàng". Giá nguyên liệu làm matcha tại Kyoto đã tăng từ 5.500 yen một kg lên hơn 14.000 yen một kg, theo Financial Times. Một chuyên viên thu mua tại Mỹ cho biết ông đã phải trả giá cao hơn 75% cho matcha Nhật vụ 2025 và dự báo matcha phân khúc thấp cũng tăng 30-50% trong thời gian tới.
Thi Hà
