Vào Việt Nam 15 năm, De Heus (Hà Lan) bắt đầu áp dụng hình thức vận chuyển thức ăn chăn nuôi bằng xe bồn cách đây khoảng một thập niên, trong bối cảnh các trang trại thường có quy mô nhỏ lẻ, sử dụng cám đóng trong các bao 20-25 kg. Bà Nguyễn Thu Thủy, Giám đốc Phát triển Bền vững khu vực châu Á và Việt Nam của De Heus cho biết cách làm này giúp họ loại bỏ sử dụng bao bì trong đóng gói thức ăn chăn nuôi, giúp tiết kiệm chi phí.
Hay trong ngành vận tải biển, PVTrans - thành viên của Tập đoàn Công nghiệp năng lượng quốc gia Việt Nam - gần đây tập trung tối ưu hóa hiệu suất sử dụng năng lượng đội tàu trên 63 chiếc để giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu. Bà Bùi Lan Anh, Trưởng phòng Ban Tổng hợp, thành viên nhóm điều phối chung Ủy ban ESG PVTrans, nói sáng kiến này xuất phát từ thực tế lượng phát thải trên tàu chiếm 99% tổng phát thải của công ty.
Theo đó, họ tối ưu hóa tốc độ và hành trình vận chuyển, thường xuyên làm sạch và sơn phủ thân tàu để giảm ma sát. "Năm rồi chúng tôi tiết kiệm khoảng 6% nhiên liệu so với 2023, tạo động lực cho những chuyển đổi bền vững xa hơn", bà Lan Anh nói tại phiên tọa đàm "Tăng tốc chuyển đổi bền vững", chiều 18/9.
Theo báo cáo "Tiến trình thực hành ESG 2025" do PwC Việt Nam vừa công bố, có 44% doanh nghiệp đang thực hiện các sáng kiến ESG (khung đánh giá bền vững và trách nhiệm với môi trường, xã hội), tăng lên từ mức 28% trong lần khảo sát cách đây 3 năm. Ngoài ra, 57% được hỏi đã thực hiện báo cáo ESG.
89% đại diện doanh nghiệp tham gia khảo sát đã hoặc đang có kế hoạch cam kết ESG trong 2-4 năm tới, tăng đáng kể so với mức 80% hồi 2022. Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG đã giảm gần một nửa, còn 11%. Đặc biệt, hơn một nửa doanh nghiệp cho biết đã triển khai các cam kết ESG.
Các diễn giả tham dự tọa đàm, chiều 18/9. Ảnh: PwC
Ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó tổng giám đốc, Lãnh đạo Dịch vụ ESG PwC Việt Nam nhận xét sự chuyển dịch của doanh nghiệp từ lập kế hoạch bền vững sang hành động ngày càng rõ nét hơn. "Các doanh nghiệp Việt đang bước vào một giai đoạn mới trong hành trình trưởng thành ESG", ông nói.
Vì sao từ hứa hẹn, doanh nghiệp bắt đầu thực hành ESG nhiều hơn? Khảo sát chỉ ra áp lực từ bên ngoài và định hướng từ cấp lãnh đạo là lý do chính. 70% cho biết động lực hàng đầu đến từ tuân thủ pháp lý, tiếp theo là áp lực các bên liên quan (40%) và chỉ đạo lãnh đạo cấp cao (39%).
Thực tế, tại De Heus, việc triển khai ESG là yêu cầu từ cấp tập đoàn, do họ dự đoán các quy định của châu Âu liên quan đến bền vững, theo bà Thủy. Còn bà Lan Anh lý giải xu hướng triển khai ESG để tuân thủ và đáp ứng nhu cầu các bên, từ khách hàng, nhà đầu tư đến lao động, cộng đồng.
Nói cách khác, các doanh nghiệp dần nhận ra hiệu quả kinh tế thực sự. Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào 2050. Theo các chuyên gia, với nền kinh tế định hướng xuất khẩu, đáp ứng các tiêu chuẩn ESG quốc tế là điều kiện tiên quyết để duy trì khả năng cạnh tranh hàng hóa.
Trong ngành dịch vụ, ông Văn Công Bình, Giám đốc Môi Trường và xã Hội -Ngân hàng doanh Nghiệp của HDBank kể lại sau khi ngân hàng phát hành báo cáo phát triển bền vững vào 2023, các định chế tài chính quốc tế đã chủ động tìm đến. Trong khi trước đây, họ thường phải tổ chức "roadshow" để gọi vốn ngoại.
Tuy nhiên, quá trình từ nhận thức đến thực hành các sáng kiến ESG còn thách thức. PwC cho biết với doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển, rào cản chủ yếu đến từ nội bộ, gồm thiếu chiến lược ESG rõ ràng (70%), thiếu chuyên môn ESG (60%) và hệ thống đo lường chưa hoàn thiện (54%).
Trong khi, doanh nghiệp trưởng thành gặp những lực cản bên ngoài như khoảng trống trong chính sách pháp lý (45%), bất ổn kinh tế (38%), gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô triển khai ESG.
Ngoài ra, theo ông Bình, khi nhà băng và doanh nghiệp tiếp xúc để thẩm định cho vay các dự án bền vững, cả hai còn gặp khó trong việc tìm các đơn vị tư vấn có đủ kiến thức và chuyên môn để thẩm định các dữ liệu, giải pháp.
Đến nay, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục dẫn đầu với 71% đã triển khai cam kết ESG, chủ yếu do tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu. Khoảng 57% công ty niêm yết thực hiện kế hoạch ESG, thúc đẩy bởi áp lực từ nhà đầu tư và quy định pháp lý. Trong khi đó, chỉ 27% doanh nghiệp tư nhân triển khai cam kết bền vững.
Nêu kinh nghiệm, bà Lan Anh và bà Thu Thủy lưu ý bước khởi đầu quan trọng là lựa chọn chủ đề trọng yếu và đánh giá hiện trạng hệ thống dữ liệu để đối chiếu với các tiêu chuẩn bền vững của ngành, quốc gia, thị trường quốc tế nhắm đến. Ở một số doanh nghiệp, dữ liệu phân tán tại nhiều phòng ban, đôi khi chưa được số hóa. Vì vậy, họ cần xây dựng quy trình thu thập, kiểm tra và kiểm định số liệu, đảm bảo sự phối hợp nội bộ.
Với hỗ trợ bên ngoài, khảo sát PwC cho biết doanh nghiệp muốn có các chính sách tài trợ tài chính gắn với phát triển bền vững (59%), tiêu chuẩn xanh và chứng nhận (56%) và luật định liên quan phát triển bền vững kèm theo ưu đãi (55%).
"Chặng đường phía trước vẫn yêu cầu một chiến lược ESG tích hợp sâu rộng cùng dữ liệu thông minh và sự hợp tác chặt chẽ. ESG không chỉ là tuân thủ các tiêu chuẩn mà là xây dựng doanh nghiệp sẵn sàng cho tương lai", ông Nam nhận định.
Viễn Thông
