Sáng 3/11, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa ủy quyền của Thủ tướng trình Quốc hội dự thảo Luật Thương mại điện tử. Luật gồm 7 chương, 48 điều quy định trách nhiệm cụ thể của chủ nền tảng, người bán và người livestream trên các sàn thương mại điện tử.
Điểm mới tại dự thảo luật là người bán và livesteam cần định danh cá nhân. Theo đó, Chính phủ đề xuất định danh người bán hàng online trong nước qua VNeID. Người bán nước ngoài sẽ được định danh qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp. Trong các giao dịch, người bán cũng cần sử dụng tài khoản thanh toán của mình.
Với hoạt động livestream bán hàng, chủ nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai và có biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng. Các nền tảng cũng có trách nhiệm lưu trữ toàn bộ dữ liệu (hình ảnh, âm thanh) của buổi livestream trong ít nhất 1 năm.
Về phía người livestream, họ cần cung cấp thông tin cho chủ nền tảng thương mại điện tử phục vụ việc định danh. Họ phải thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, không được cung cấp thông tin gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ và chất lượng, giá sản phẩm. Ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục trong các phiên live cũng được yêu cầu không trái đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày dự thảo Luật Thương mại điện tử trước Quốc hội sáng 3/11. Ảnh: Media Quốc hội
Còn người bán có trách nhiệm cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện đầu tư, kinh doanh với ngành, nghề có điều kiện trước khi livestream bán hàng. Cùng với đó, họ cũng phải cung cấp giấy tờ, tài liệu chứng minh đáp ứng chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo quy định của pháp luật cho người livestream bán hàng.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết dự Luật Thương mại điện tử được xây dựng trong bối cảnh nhiều mô hình mới xuất hiện hoạt động này ngày càng phức tạp. Trong đó, xu hướng siêu ứng dụng - nơi người dùng chỉ cần tải một ứng dụng duy nhất để sử dụng nhiều dịch vụ nhỏ bên trong - đặt ra vấn đề về trách nhiệm pháp lý khi xảy ra sự cố giao dịch, rủi ro lạm dụng dữ liệu cá nhân hoặc cạnh tranh không lành mạnh.
Bên cạnh đó, livestream bán hàng hiện mới được quản lý như hình thức quảng cáo, chưa có quy định riêng với các chủ thể tham gia, định danh tài khoản hay nghĩa vụ nộp thuế. Thực tế, nhiều buổi livestream doanh thu hàng tỷ đồng nhưng Nhà nước không thu được thuế, thậm chí không ít trường hợp thổi phồng công dụng sản phẩm, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.
Vấn đề hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ trên sàn vẫn chưa được kiểm soát triệt để. Hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới tăng trưởng nhanh cũng kéo theo rủi ro hàng giả, kém chất lượng, gian lận giao dịch và nguy cơ thất thu thuế.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra Luật Thương mại điện tử sáng 3/11. Ảnh: Media Quốc hội
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị cơ quan soạn thảo - Bộ Công Thương hoàn thiện quy định về hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài. Cơ quan soạn thảo cũng cần làm rõ thủ tục hành chính, trách nhiệm pháp nhân được ủy quyền tại Việt Nam, cũng như việc ký quỹ khi kinh doanh online.
Về livestream bán hàng, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị quy định rõ hơn về hoạt động này, để thống nhất và tránh chồng chéo với quy định tại các luật hiện hành liên quan quảng cáo, bảo vệ người tiêu dùng hay an ninh mạng.
Theo số liệu của Bộ Công Thương, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt đạt trên 25 tỷ USD trong năm ngoái, tăng trưởng 20% so với 2023. Lĩnh vực này chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng cả nước, đứng thứ 3 Đông Nam Á. Dự kiến năm 2030, quy mô thị trường xấp xỉ 63 tỷ USD.
Anh Tú
