Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) ngày 14/7 cho biết Tổng thống Cộng hòa Pháp đã ra sắc lệnh thăng hạng huân chương Bắc đẩu Bội tinh cấp Sĩ quan (Officier - hạng Bốn) cho vợ chồng GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc, cách đây ba hôm.
Trước đó, hai giáo sư được tặng huân chương Bắc đẩu Bội tinh tước Hiệp sĩ (Chevalier - hạng Năm), lần lượt vào năm 2000 và 2016. Năm nay, hai giáo sư cùng 91 tuổi.
Huân chương Bắc đẩu Bội tinh ra đời từ năm 1802, gồm 5 hạng. Đây là phần thưởng cao quý nhất của nhà nước Pháp, trao cho những người có đóng góp trong lĩnh vực quân sự và dân sự.
Một số người Việt Nam từng nhận được huân chương này là GS Châu Văn Minh (Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, Nhà ngoại giao Tôn Nữ Thị Ninh, Nhà toán học Ngô Bảo Châu, CEO Vietjet Nguyễn Thị Phương Thảo...
Vợ chồng GS Trần Thanh Vân (giữa) chụp hình cùng người thân trong quốc yến chiêu đãi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và phu nhân trong chuyến thăm Việt Nam, tháng 5/2025. Ảnh: Trần Thanh Sơn
Giáo sư Trần Thanh Vân, còn gọi là Jean Trần Thanh Vân, người Pháp gốc Việt. Năm 1953, khi 16 tuổi ông rời quê hương Quảng Bình (nay là Quảng Trị) để du học Pháp. Là bậc thầy trong lĩnh vực lý thuyết vật lý nguyên tử, năm 2012 ông là một trong ba người châu Á được tặng Huy chương Tate của Hội Vật lý Mỹ.
GS Lê Kim Ngọc quê ở tỉnh Vĩnh Long, cũng sang Pháp, học tại Đại học Sorbonne (Paris) từ năm 1953. Năm 1956, bà tốt nghiệp hạng ưu ngành Khoa học tự nhiên rồi làm nghiên cứu sinh tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu Khoa học (CNRS) của Pháp. Bà đạt được nhiều thành tựu trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt là công trình "Lát mỏng tế bào" được đánh giá mang ý nghĩa mở đường, khai mở một thời kỳ mới cho ngành công nghệ sinh học thực vật.
Năm 1993, Giáo sư Trần Thanh Vân sáng lập Hội khoa học Gặp gỡ Việt Nam nhằm hỗ trợ quê hương trong lĩnh vực khoa học và giáo dục. Năm 2013, Trung tâm khoa học quốc tế và giáo dục liên ngành (ICISE) ở Quy Nhơn do ông sáng lập, tài trợ được khánh thành, là cầu nối sinh viên và nhà khoa học trẻ châu Á với cộng đồng khoa học quốc tế.
Từ khi vận hành đến nay, trung tâm đã phối hợp với Hội Gặp gỡ Việt Nam và UBND tỉnh Bình Định (nay là Gia Lai) tổ chức gần 200 sự kiện khoa học quốc tế chất lượng cao và hơn 45 trường học khoa học chuyên đề, thu hút hơn 12.000 nhà khoa học từ 40 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Với quan hệ cá nhân của GS Trần Thanh Vân, 19 giáo sư đoạt giải Nobel, nhiều giáo sư đoạt các giải thưởng danh tiếng như Fields, Kavli, Shaw, Dirac... đã đến Quy Nhơn chia sẻ kiến thức với giới khoa học trong và ngoài nước.
Lệ Nguyễn
