He Xianyi, học sinh ở Chiết Giang, đạt 604/750 điểm trong kỳ thi tuyển sinh đại học toàn quốc, hồi tháng 7 (Gaokao - Cao khảo). Mức này cao hơn 114 điểm so với ngưỡng vào đại học thông thường, có thể giúp He Xianyi vào một ngôi trường có tiếng. Nhưng nữ sinh quyết định theo học chương trình kỹ thuật tại Cao đẳng nghề Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc.
"Điểm chỉ là một con số. Em không nghĩ đại học hay cao đẳng có phân định cao - thấp, quan trọng hơn là phù hợp với bản thân và tốt cho sự phát triển lâu dài", Xianyi chia sẻ.
Chen Yuxuan, thí sinh đạt 602 điểm trong kỳ thi năm ngoái, chọn Đại học Kỹ thuật Cơ điện Chiết Giang. Đây là đại học nghề, theo hướng ứng dụng, thay vì thuần túy học thuật, hàn lâm như các đại học thông thường.
"Trường công bố tỷ lệ việc làm lên tới 98%, lại có cơ hội vào những doanh nghiệp lớn như Cục Đường sắt Trung Quốc, nên em rất thích", Yuxuan nói.
Theo Chinadaily, nhiều thí sinh đạt điểm thi cao có xu hướng theo đuổi giáo dục nghề nghiệp (từ cao đẳng trở lên), khiến đầu vào các trường này tăng vọt.
Năm ngoái, Đại học Kỹ thuật nghề Thuận Đức (tên cũ là Cao đẳng nghề Thuận Đức) tuyển 1.275 sinh viên thì hơn 1.180 em có điểm cao hơn điểm chuẩn đại học thông thường, chiếm 92,63%. Còn ở Đại học Bách khoa Thâm Quyến, được mệnh danh "Tiểu Thanh Hoa" của khối trường nghề, đầu vào với ngành Vật lý là 595 điểm, bằng các đại học truyền thống lớn. Năm nay, điểm chuẩn ngành này tiếp tục tăng lên 617 điểm, vượt mặt nhiều đại học danh tiếng, được đầu tư trọng điểm.
Các cơ sở đào tạo nghề bậc đại học tại Chiết Giang cũng tương tự. Trong đó, Đại học Công nghệ nghề Kim Hoa lấy 621 điểm - mức cao kỷ lục.
Một học viên người Trung Quốc tham gia kỳ thi kỹ năng nghề thế giới ở Nga. Ảnh: YEGOR ALEEV/TASS
Sự phát triển của giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt ở bậc đại học, trở thành hiện tượng ở Trung Quốc. Nước này hiện có 87 trường nghề bậc đại học, sau khi được thí điểm vào năm 2019.
Ông Sun Tongyu, Phó hiệu trưởng Đại học Ngoại giao và Dạy nghề Sơn Đông, cho biết từ đó tới nay, trường đã đào tạo được hơn 10.000 sinh viên, hầu hết có việc làm ổn định.
Số thí sinh đăng ký và các chương trình cao đẳng và cử nhân nghề trong ba năm qua đạt hơn 10.000 mỗi năm, chứng tỏ sức hấp dẫn mạnh mẽ của giáo dục nghề nghiệp.
"Hầu hết thí sinh và phụ huynh chọn giáo dục nghề nghiệp vì triển vọng việc làm tốt hơn. Chúng tôi có thể đảm bảo rằng tất cả học sinh đều có thể tìm được việc làm tốt ngay sau khi tốt nghiệp", ông nói. Trường này đã thành lập hơn 300 trung tâm đào tạo nghề, hợp tác với các doanh nghiệp, với nhiều khóa học tập trung vào thực hành.
"Sinh viên không đến đây để tìm kiếm danh tiếng của trường đại học. Họ chọn chúng tôi để học các kỹ năng thực tế và có việc làm", Sun nói thêm.
Theo các chuyên gia, sức hút của giáo dục nghề nghiệp xuất phát từ định hướng đào tạo kỹ năng gắn với nhu cầu thị trường và tập trung vào cơ hội việc làm.
Ở nhiều trường, tỷ lệ sinh viên có việc sau tốt nghiệp trên 90%, như Vô Tích (97,38%), Thuận Đức (93,88%). Tại trường Kỹ thuật Ninh Ba, 88% sinh viên làm đúng chuyên ngành, trong đó 15,5% trúng tuyển doanh nghiệp thuộc top 500 ở Trung Quốc.
Feng Wenjing, tốt nghiệp chuyên ngành tiếng Anh tại Đại học Sơn Đông hồi tháng 6, đánh giá so với đại học truyền thống, các cơ sở dạy nghề chú trọng hơn vào đào tạo thực hành và ứng dụng kiến thức vào các tình huống thực tế. Điều này giúp cô nhanh chóng tìm được việc tại một công ty năng lượng mới ở Bắc Kinh.
Một số sinh viên trường nghề ở Trung Quốc thừa nhận ban đầu họ không quá mặn mà với lựa chọn này.
"Thấy trường phù hợp nên điền vào, rồi tình cờ trúng tuyển", "Điểm thi chỉ nhỉnh hơn chuẩn đại học một chút nên lựa chọn khá hạn chế", nhiều người chia sẻ. Tuy vậy, sau khi nhập học, họ dần nhận ra mình đã chọn đúng hướng đi.
"Mỗi người nên có lựa chọn riêng thay vì rập khuôn đi chung một con đường", ông Chu Chaohui, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học giáo dục Trung Quốc, nhìn nhận. Theo ông, trong bối cảnh hiện nay, một bộ phận thí sinh chọn hướng đi thực tế hơn là điều bình thường. Còn tác động lâu dài tới sự phát triển cá nhân thì cần thêm thời gian để đánh giá.
Dù cơ hội việc làm tốt, vẫn còn khoảng cách thu nhập giữa sinh viên nghề và đại học. Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu MyCOS, năm ngoái, mức lương trung bình sau 6 tháng ra trường của sinh viên đại học là 6.200 nhân dân tệ, trong khi cao đẳng nghề là gần 4.800. Các trường nghề được khuyến nghị tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo để tăng sức cạnh tranh về nhân lực kỹ thuật.
"Giáo dục nghề nghiệp không phải là giáo dục 'cấp thấp'. Việc thí sinh điểm cao chọn trường nghề cho thấy giá trị của loại hình đào tạo này trong hệ thống giáo dục", ông Xiong Bingqi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, nói.
Huyền Trang (theo Chinadaily, Nfnews, Sina)
