Trong thời điểm hiện tại, nhu cầu "chữa lành" đã trở thành một yếu tố cần thiết đối với người dân thành thị, họ không ngừng tìm kiếm các phương pháp mới lạ để thực hiện điều này. Thế hệ 95 trở đi tại Trung Quốc đã bắt đầu xu hướng "ôm cây để chữa lành", thậm chí còn thấy thoải mái hơn là ôm bạn trai. Tại các thành phố lớn, những "quán ngủ" đã được mở ra cho những người mất ngủ, nơi họ có thể tìm lại giấc ngủ ngon đã lâu không có. Người dân chịu áp lực cao cũng tìm đến việc thuê "chó an ủi tinh thần" để giúp cơ thể và tâm hồn họ được thư giãn một cách trọn vẹn.
Dưới đây là những chia sẻ từ 5 người đã tham gia vào phương pháp "chữa lành mới", bao gồm cả những người trải nghiệm và chuyên gia chữa lành. Những người này, độ tuổi từ thế hệ 8x đến 9x, đã coi việc "chăm sóc cảm xúc bản thân" như một thói quen hàng ngày, giống như việc "một chiếc xe ô tô đang lưu thông trên đường cao tốc, cần phải liên tục được tiếp nhiên liệu".
"Ôm cây" để cân bằng nội tâm
Tại khu vườn Di Hòa viên ở Bắc Kinh, Lục Tử lần đầu tiên ôm cây. Lục Tử, 26 tuổi, cựu nhân viên tiếp thị điện tử ở Nam Kinh, đã tìm hiểu về phương pháp "chữa lành bằng việc ôm cây" từ thời đại học. Phương pháp này bắt nguồn từ Bắc Âu, nơi mà mỗi mùa hè ở Phần Lan đều tổ chức "cuộc thi ôm cây". Có nghiên cứu chỉ ra rằng cây cối có thể giải phóng một loại phytoncide, một hóa chất thực vật có thể giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng.
Lục Tử bắt đầu "chữa lành bằng việc ôm cây" một cách nghiêm túc từ tháng 5/2023, tổng cộng đã thực hiện 3 lần. Trước đó, cô đã trải qua một giai đoạn trầm cảm nghiêm trọng. Thời điểm đó, cô vừa mới từ bỏ công việc tại một công ty thương mại điện tử hàng đầu ở Nam Kinh. Công việc hàng ngày của cô là theo mô hình 996, khi có khuyến mãi lớn thì phải làm việc tới 2 giờ sáng, và sáng hôm sau vẫn phải đến công ty vào lúc 9 giờ để pha trà cho lãnh đạo.
Mỗi buổi trưa, Lục Tử đều sẽ dùng thời gian ăn trưa để đi taxi thẳng đến bên bờ sông Dương Tử, đứng trên vách đá nhìn dòng sông chảy xiết. Tại đó có một tấm bia đá, do Táo Hàng Trí viết, trên đó có 6 chữ: "Suy nghĩ kỹ, không thể chết". Sau khi từ chức, cô đã đi gặp bác sĩ tâm lý, nhưng không nhận được nhiều sự giúp đỡ. Cô cảm thấy rất khó để mở lời giao tiếp, bởi vì bấy lâu nay cô luôn cảm thấy giữa mỗi người với nhau tồn tại một khoảng cách tự nhiên, mỗi người đều có môi trường phát triển và bản chất khác nhau, và không có sự đồng cảm thực sự.
Do đó, cô càng muốn tìm kiếm sự an ủi và nương tựa trong thiên nhiên. Phản ứng của tự nhiên không phải bằng ngôn ngữ hay văn bản, mà là qua một loại giao tiếp cảm giác thực sự, hơi giống với "sắc thanh hương vị xúc pháp" mà Phật giáo nói đến. "Ôm cây" chính là một hành động như thế.
Cây cổ thụ đầu tiên mà Lục Tử ôm là một cây thông cổ ở Di Hòa viên, Bắc Kinh, cây này đã phát triển từ thời nhà Thanh. Cây có bề mặt ấm áp do ánh mặt trời chiếu vào, cô cố gắng áp sát cả cơ thể vào thân cây và sau đó để tâm tĩnh lặng cảm nhận hơi thở của mình. Do dán sát vào cây, cô thậm chí còn nghe được tiếng đập của tim mình, giống như đang ôm bạn trai vậy.
Nhưng cả quá trình chỉ kéo dài 5 phút, vì có quá nhiều người dừng lại để nhìn cô, thực ra cô không để tâm, nhưng có một cặp đôi, cô gái nói muốn tham gia, bạn trai cô ấy nói cây rất bẩn, Lục Tử cảm thấy rất chán chường, tâm trạng đắm chìm bị phá vỡ, cô luôn cảm thấy mọi thứ liên quan đến tự nhiên, dù là đất hoặc bụi bặm, cũng không bao giờ là bẩn.
Lần thứ hai cô ôm cây là ở Cửu Khê, Hàng Châu, nơi cô và bạn bè cùng nhau ôm một cây thuỷ sam lớn, một người bạn là thủy thủ còn nằm trên dòng suối để cảm nhận thiên nhiên. Lần thứ ba là ở sa mạc Taklamakan ở Tân Cương, nơi cô ôm một cây bạch dương vô cùng mạnh mẽ.
Cô cảm thấy việc ôm cây và thiền định rất giống nhau, cả hai đều là quá trình nhận thức. Bạn có thể nhận được những cảm giác gì từ quá trình đó, hoàn toàn phụ thuộc vào việc bạn có đắm chìm và toàn tâm toàn ý tham gia vào nó hay không. Đối với Lục Tử, ôm cây khiến cô trở về với trạng thái hoang dã, rất tự do và rộng lớn, và sau đó một cách không ngờ tới, dường như dũng khí của cô cũng tăng lên.
Và điều quan trọng là, cô cảm thấy chúng ta không thể chỉ coi cây là "công cụ" để chữa lành con người, tự nhiên có chủ thể riêng của mình, thậm chí là có "tâm hồn". Hiện tại, việc ôm cây đang trở thành một thói quen của cô, dù là trong chuyến đi du lịch hay cuối tuần cô đều sẽ đi ôm cây, giống như việc một chiếc xe cần phải không ngừng được tiếp nhiên liệu khi lưu thông trên đường cao tốc.
Arwen, 26 tuổi, sinh viên sau đại học ở Hàng Châu, chia sẻ rằng sau khi tiếp xúc với thiên nhiên, thế giới của cô bắt đầu trở nên rộng lớn hơn. Năm cuối đại học của cô, mặc dù chưa bắt đầu đi làm nhưng cô đã có thể cảm nhận được áp lực mà thị trường lao động sẽ mang lại, và việc ôm cây là một cách giúp cô giải tỏa lo âu.
Trước 18 tuổi, cô là một đứa trẻ thành thị điển hình, sống quanh năm trong phòng có điều hòa và không cảm nhận được sự liên kết với động thực vật. Thời cấp ba, cô không hạnh phúc, bởi vì cha mẹ cô luôn có xu hướng làm hết mọi lựa chọn cho cô, từ việc chọn trường học cho đến học văn hay học tự nhiên, cô cảm thấy rất bị áp đặt.
Sau khi vào đại học và bắt đầu tiếp xúc với thiên nhiên, thế giới của cô bắt đầu trở nên rộng lớn và tinh thần cô cũng trở nên tốt hơn. Năm 2015, khi cô đọc đại học ở New Zealand, nơi cô ở là một thị trấn rất nguyên sơ, nơi cô có thể dễ dàng tiếp xúc với rừng cây và thiên nhiên.
Có một lần, cô cùng một vài người bạn đi bộ trong rừng Whakarewarewa Redwoods Forest. Rừng cây cao nhất lên đến hơn 70 mét, cần hai đến ba người mới có thể ôm hết một cây. Cô đã cởi giày và đi bộ trên đất trần, không khí ẩm ướt và hương thơm từ thực vật cùng làn gió nhẹ đã khiến cô lần đầu tiên hoàn toàn đắm chìm trong rừng cây.
Cô cảm thấy mình đang ôm một sinh vật rất già cỗi trên Trái Đất, và trước nó, cô có thể thoát khỏi "đồng hồ xã hội", được phép lãng phí thời gian, cô cảm nhận được một sự thông cảm thực sự.
Khi tiếp xúc với những cây khác nhau, cô cảm nhận được những cảm xúc khác nhau. Đối với cô, cây non gần gũi như những người cùng trang lứa, còn cây lớn lại quá thông thái, như bước vào một nhà thờ oai nghi và cao lớn, khiến cô có cảm giác sợ hãi.
Ở thành phố, việc ôm cây giống như một hành động tự nguyện cắt đứt liên lạc với điện thoại di động, mạng xã hội, công việc, tạo ra một không gian cá nhân tinh khiết cho bản thân. Khoảnh khắc ôm cây, chỉ còn lại cô và thế giới, không liên quan gì đến người khác.
Dùng nhạc cụ làm liệu pháp chăm sóc giấc ngủ
Sả Lặp, 25 tuổi, sống tại Thượng Hải, làm việc trong ngành công nghiệp xe điện mới, và trong nửa đầu năm ngoái, anh cảm thấy áp lực rất lớn, đã có khoảng nửa tháng không thể chợp mắt suốt đêm, thức trắng cho đến bình minh.
Ban đầu, anh chỉ thử sử dụng âm thanh trắng từ ứng dụng âm nhạc để giúp ngủ ngon. Sau đó, theo lời giới thiệu của bạn bè, anh lần đầu tiên đến một "cơ sở chăm sóc giấc ngủ".
Không gian ở đó khiến bạn cảm thấy như đang bước vào một hang động, xung quanh là những tấm màn dày, cảm giác bao bọc rất mạnh. Một buổi học kéo dài 1 giờ, với giá khoảng 150 tệ (hơn 500 nghìn đồng), sẽ có 5 người cùng tham gia. Nửa đầu buổi học là thiền định, nửa sau là nằm nghe giáo viên chơi nhạc cụ, trong quá trình này, ánh sáng sẽ dần tối lại.
Ban đầu, nhóm người của Sả Lặp có một buổi tập chánh niệm kéo dài 5 phút, giáo viên yêu cầu mọi người cầm một quả cà chua nhỏ, quan sát trọng lượng của nó trong tay, màu sắc, hình dạng, nếm thử vị của nó, cảm nhận cảm giác khi nó trôi qua cổ họng.
Sau đó nằm xuống, đeo mặt nạ, theo dõi hơi thở của mình theo hướng dẫn của giáo viên. Thông qua việc chơi nhạc cụ trị liệu âm thanh, giáo viên sẽ giúp mọi người vào trạng thái thư giãn hơn. Mỗi khi suy nghĩ "lạc trôi", tiếng của chiêng đồng sẽ kéo suy nghĩ trở lại.
Anh chia sẻ: "Tinh thần của tôi luôn ở trạng thái "ngủ nông", nhưng bạn bè đi cùng tôi, lại ngủ rất ngon. Sau đó, tôi lại tham gia một khóa học chữa lành giấc ngủ. Sau khi kết thúc khóa học, tôi cảm thấy thế giới của mình sáng lên, được thư giãn sâu sắc. Bởi vì tôi tập trung vào nhận thức bản thân, tôi cảm nhận được cơ thể mình tràn đầy sức sống".
Trong khi đó, cô Quan - chuyên viên chữa lành bằng âm thanh, thuộc thế hệ 7x, thường sử dụng bát hát, dĩa âm thanh, bát pha lê, chiêng đồng, đinh hè, cùng các nhạc cụ mô phỏng âm thanh trắng tự nhiên như trống sóng biển, trống suối nước, trống sấm sét, thậm chí là tiếng gió thổi qua rừng cây, tiếng hạt giống nảy mầm.
Theo giám sát của điện não đồ, những âm thanh này có thể thay đổi tình trạng sóng não của con người, từ sóng beta rất hoạt động dần dần giảm xuống sóng alpha tần số thấp, sóng theta, thậm chí là sóng delta của giấc ngủ sâu.
Cô Quan chia sẻ: "Trên thực tế, trong số khách hàng của tôi, không chỉ có những người mắc chứng rối loạn giấc ngủ mà còn có những người muốn cải thiện mối quan hệ với vợ/chồng, cha mẹ, con cái và thậm chí là mối quan hệ với chính bản thân họ. Sau liệu pháp âm thanh, họ trở nên ít đối đầu hơn đáng kể và dần dần sẵn sàng cởi mở hơn. Lúc này, mọi người đều có thể thảo luận và giải quyết vấn đề một cách bình tĩnh.
Là một nhà trị liệu âm thanh kiêm nhà chữa bệnh giấc ngủ, tôi thường cảm thấy mình may mắn. 3 năm trước, sự ra đi của mẹ tôi đã mang lại cho tôi một cú sốc sâu sắc. Để có thể thoát khỏi nỗi đau, tôi đã đến một ngôi chùa và ở lại đó mười mấy ngày, mỗi ngày trong tiếng chuông sớm tối của ngôi chùa, tôi nghe thấy sức mạnh chữa lành tự nhiên của vạn vật trong thế giới này.
Tôi tin rằng mỗi người chúng ta đều cần nhận ra sức mạnh tự chữa lành mà chúng ta sinh ra đã mang theo, đó là một sức mạnh sống cực kỳ mạnh mẽ, đủ để chúng ta có thể tái sinh từ đau khổ".
Dùng chó cưng để trị liệu tinh thần
Ngô Khởi là một nhà trị liệu hỗ trợ động vật cũng là một nhà huấn luyện chó trị liệu sống tại Thượng Hải, đã có 17 năm trong ngành.
Ban đầu, anh chỉ làm việc đào tạo thú cưng, dẫn dắt chúng lên một số chương trình truyền hình, và một bà mẹ của một đứa trẻ tự kỷ tìm đến, hy vọng có thể cho con mình tiếp xúc với chú chó. Sau khi gặp gỡ, phía Ngô Khởi phát hiện ra rằng đứa trẻ thực sự muốn tương tác với chó và cũng sẵn lòng giao tiếp với thế giới bên ngoài.
Anh chia sẻ:
Sau khi về nhà, tôi bắt đầu tìm kiếm thông tin liên quan, và tôi phát hiện ra rằng "trị liệu hỗ trợ động vật" ở nước ngoài đã có nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng phong phú.
Ngoài ra, động vật trị liệu cũng có thể đóng vai trò trung gian xã hội, giúp chúng ta giảm bớt áp lực xã hội. Ví dụ, khi hai người lạ mặt gặp nhau trên đường, họ khó có thể có ý định xã hội với nhau, nhưng nếu một người trong số họ dắt theo một con chó, bạn có thể muốn tương tác với họ.
Kể từ đó, tôi đã khởi xướng dự án "trị liệu hỗ trợ động vật" đầu tiên ở Trung Quốc, ban đầu là hợp tác với cơ sở can thiệp tự kỷ, sau đó tôi phát hiện ra rằng bệnh nhân trầm cảm và dân văn phòng đô thị sức khỏe tâm thần không ổn định cũng có nhu cầu lớn đối với "động vật chữa lành".
Tôi đã từng giúp đỡ một cô gái bị trầm cảm nặng trong 7 năm. Lúc đó, cô ấy mới tốt nghiệp đại học, đối mặt với sự lựa chọn khó khăn giữa việc tìm việc làm hoặc học lên cao hơn, thêm vào đó là việc cha mẹ ly hôn từ khi còn nhỏ, cùng với việc từng bị bắt nạt ở trường nghiêm trọng, trầm cảm của cô ấy một thời gian rất nặng nề, mất khả năng hành động, chỉ có thể nằm trên giường.
Cô ấy tìm đến tôi qua mạng, hy vọng có thể sở hữu một con chó trị liệu. Sau đó, tôi mời cô ấy tham gia vào trại huấn luyện chó trị liệu do tôi tổ chức, sau một thời gian ngắn nhập trại, cô ấy thường xuyên không thể hòa nhập, muốn bỏ cuộc. Đến ngày thứ sáu, chúng tôi bắt đầu lớp học chó trị liệu ngoài trời, khi cô ấy thấy người khác dắt chó đi bắt frisbee, chơi trò chơi, nhưng chú chó mà mình dắt chỉ có thể đứng ngoài nhìn tất cả, cô ấy quyết định thử một lần.
Việc nhặt frisbee rất tốn sức, cần phải chạy qua lại trên một không gian rộng lớn, nhưng sau khi kết thúc buổi huấn luyện hôm đó, cô ấy cảm thấy cơ thể nhẹ nhàng, vui vẻ hơn. Sau đó, nhờ có sự đồng hành của chó trị liệu, cô ấy dần dần thoát ra khỏi bóng tối của trầm cảm.
Trong quá trình này, những gì chúng tôi làm không chỉ là cung cấp động vật nhỏ cho mọi người, mà còn cần có nhà trị liệu hỗ trợ động vật hiện diện, tạo ra một "tam giác vàng" để giúp con người và động vật nhỏ tương tác với nhau.
Động vật nhỏ của chúng tôi đều phải "có chứng chỉ làm việc", phải trải qua quá trình lọc chọn, đào tạo và kiểm tra nghiêm ngặt.
Lấy chó trị liệu làm ví dụ, không có giới hạn về giống loài, tuy nhiên như Shiba Inu, Husky, mặc dù trông dễ thương, nhưng tính cách cứng đầu, khó huấn luyện.
Quá trình sàng lọc thường có 4 tiêu chuẩn lớn: Tuân thủ (chủ yếu bao gồm khả năng thực hiện các lệnh như ngồi, nằm, chờ đợi, đi theo, từ chối ăn), xã hội hóa (phải có khả năng thích nghi với môi trường tốt, cũng phải thân thiện với những người lạ, động vật khác, đồng loại), giảm nhạy cảm (ối mặt với trẻ em khóc lóc, bị chạm vào các vùng nhạy cảm, không có hành vi tấn công), tương tác (còn gọi là khả năng hiểu ý, thể hiện ở chó chú ý đến con người và chủ nhân có khả năng dự đoán hành vi của chó, ngoài ra, còn phải có một số kỹ năng tương tác và biểu diễn).
Những chú chó đã được qua huấn luyện sẽ tham gia một loạt các bài kiểm tra, chẳng hạn như mời các tình nguyện viên mặc trang phục lạ lẫm và đội phụ kiện kỳ quặc, hoặc để họ ngồi trên xe lăn, sử dụng gậy chống, giả định vai trò của những người trong các tình huống khác nhau. Trong những lúc như thế, chó không được phép sủa bậy hay chống cự.
Hiện nay, trong dự án công ích Ngô Khởi xây dựng cho chó trị liệu, có đến 1/3 số chó trị liệu đến từ việc nhận nuôi các chú chó lang thang. Số lượng chó trị liệu đang phục vụ trên toàn quốc là hơn 300 con, và trong suốt 11 năm qua, chúng đã phục vụ hơn 100.000 lượt người.
Dự án công ích không thu phí, Ngô Khởi sẽ định kỳ tổ chức các hoạt động trị liệu nhóm cho thú cưng, mọi nhóm người cần đều có thể đăng ký tham gia. Tất nhiên, phía anh cũng cung cấp dịch vụ trị liệu và đồng hành cá nhân với chó trị liệu, do là dịch vụ cá nhân hóa nên sẽ có một khoản phí nhất định.
Sau cùng, anh chia sẻ: "Đôi khi tôi tự hỏi, với hơn 60 triệu chó cưng trên khắp cả nước, nếu giả sử có 1% trong số chúng có thể trở thành chó trị liệu, thì chắc chắn rằng chúng sẽ trở thành một lực lượng mạnh mẽ đối với xã hội"..
