Từ chuyện riêng của một nữ nhân viên văn phòng và shipper - phát sinh mâu thuẫn trong quá trình giao hàng, sự việc được thổi bùng lên thành một "điểm nóng" trên MXH, khiến không chỉ họ chịu hậu quả.
Kết quả, cả hai bên đều phải nhận kỷ luật. Cô nhân viên bị đình chỉ công tác, còn shipper thì chấm dứt hợp đồng sau gần hai năm gắn bó. Nhưng đáng chú ý hơn, công ty nơi cô nhân viên làm việc, vốn chẳng liên quan trực tiếp đến đơn hàng 30 cốc chè, cũng bị "vạ lây" khi fanpage bị tấn công bằng hàng loạt đánh giá tiêu cực. Từ một câu chuyện cá nhân, sự việc biến thành một cuộc khủng hoảng truyền thông.
Sức mạnh cộng đồng và "quyền lực mềm" của shipper
Điều khiến vụ việc 30 cốc chè trở thành tâm điểm tranh luận chính là cách cộng đồng shipper phản ứng. Ngày nay, shipper không còn là những cá nhân rời rạc. Họ tham gia các hội nhóm trên Facebook, Zalo, Telegram… với số lượng thành viên có thể lên tới hàng trăm nghìn. Trong những không gian ấy, chỉ cần một câu chuyện được đưa ra, lập tức có thể tạo thành một làn sóng đồng cảm, chia sẻ, bình luận và thậm chí tẩy chay đối tượng bị cho là "có lỗi".
Đây chính là một dạng "quyền lực mềm" của shipper - thứ sức mạnh đến từ cộng đồng và mạng xã hội. Ở khía cạnh tích cực, nó giúp bảo vệ họ trước những trường hợp bị đối xử thiếu công bằng. Một quán ăn ép shipper chờ đợi cả tiếng đồng hồ, một khách hàng nói năng xúc phạm… đều có thể bị "gọi tên" và phải thay đổi thái độ. Nhưng ở khía cạnh khác, quyền lực mềm này lại tiềm ẩn nguy cơ biến thành "tòa án mạng". Khi hàng trăm nghìn người cùng đứng về một phía, đối tượng bị nhắm tới khi đó dù đúng hay sai - vẫn có thể phải hứng chịu tổn thất nặng nề trước khi sự thật được làm rõ.
Ở đời, đôi khi thật khó có thể phân biệt rạch ròi đúng sai, chẳng ai nắm tay được cả ngày và chẳng ai tự tin rằng mình luôn đúng. Nhiều quán ăn vẫn còn cách phục vụ thiếu chuyên nghiệp, bắt shipper xếp hàng như khách, thậm chí đối xử thiếu tôn trọng.
Nhưng cũng có không ít trường hợp shipper nóng nảy, hành xử thiếu kiềm chế, gây phiền toái cho khách, cho cửa hàng và thậm chí cả những người không liên quan.
Shipper-quán ăn-khách hàng, mối quan hệ không đơn thuần chỉ dựa trên mua-bán
Vụ việc 30 cốc chè là một minh họa rõ nét. Nhân viên đặt hàng và shipper đều có điểm chưa chuẩn trong ứng xử. Nhưng khi mạng xã hội vào cuộc, mọi chuyện bị đẩy đi xa hơn: một công ty không liên quan trực tiếp đến đơn hàng cũng trở thành nạn nhân gián tiếp, hứng chịu thiệt hại về uy tín và hình ảnh. Điều này cho thấy "quyền lực mềm" nếu không được sử dụng tỉnh táo, dễ dẫn tới sự bất công cho những bên ngoài cuộc.
Câu chuyện 30 cốc chè nhắc nhở rằng mối quan hệ shipper-quán ăn-khách hàng không chỉ là giao dịch mua bán, mà còn liên quan đến thái độ, ứng xử và cả danh dự trên không gian mạng. Chúng ta thực sự rất cần có nhau, shipper có thu nhập-quán ăn bán được hàng-khách hàng được đáp ứng nhu cầu mà không cần di chuyển, nếu thiếu 1 trong 3, cuộc sống sẽ mất đi sự tiện lợi mà mỗi chúng ta đều cần có. Ở mặt còn lại, một xích mích nhỏ có thể biến thành khủng hoảng lớn, ảnh hưởng đến nhiều bên.
Có lẽ đã đến lúc các doanh nghiệp công nghệ, cộng đồng shipper và cả các cửa hàng nên cùng nhau xây dựng một bộ quy tắc ứng xử chung. Bộ quy tắc này sẽ là "vành đai an toàn", giúp giảm thiểu va chạm, nhấn mạnh sự tôn trọng lẫn nhau và tách bạch giữa trách nhiệm cá nhân với tổ chức. Khi có chuẩn mực rõ ràng, những mâu thuẫn thường nhật sẽ được giải quyết trong khuôn khổ, thay vì bùng nổ thành những cơn bão truyền thông.
Vụ 30 cốc chè cho thấy quyền lực mềm của shipper trên mạng xã hội là có thật và rất đáng chú ý. Nhưng để quyền lực ấy thực sự trở thành sức mạnh tích cực, cần sự tỉnh táo từ chính cộng đồng shipper, sự chuyên nghiệp từ cửa hàng, và một khung ứng xử chung do nền tảng công nghệ định hình. Chỉ khi đó, những tranh cãi nhỏ nhặt mới không còn biến thành cuộc khủng hoảng ngoài mong muốn.
