Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM đang xây dựng và lấy ý kiến chuyên gia sáng 3/7 để hoàn thiện trước khi trình cấp thẩm quyền về mô hình hoạt động của sàn. Theo bà Phan Thị Qúy Trúc, Phó phòng quản lý sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo, Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM mô hình sàn giao dịch nhằm huy động vốn từ các nhà đầu tư cho startup ở giai đoạn đầu, tức giai đoạn hạt giống. Mô hình này được tham khảo từ nhiều nguồn tài liệu từ nước ngoài, định hướng xây dựng với 6 đặc điểm chính.
Dự án khởi nghiệp về máy bay không người lái giới thiệu sản phẩm cho khách tham quan tại Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ cao, Khu công nghệ cao TP HCM. Ảnh:SHTP-IC
Thứ nhất, mô hình hoạt động của sàn cần có khung pháp lý minh bạch với hệ thống quy định hoạt động, quy trình gọi vốn, quyền lợi trách nhiệm các bên khi tham gia sàn, giải quyết tranh chấp... Tính minh bạch là điều kiện để các startup và nhà đầu tư tham gia sàn.
Thứ hai, sàn cần nền tảng công nghệ tiên tiến, an toàn nhằm đảm bảo tính bảo mật, khả năng mở rộng nhằm xử lý lượng lớn giao dịch chính xác và hiệu quả. Tính năng bảo mật nhằm bảo vệ thông tin của chuyên gia, nhà đầu tư, doanh nghiệp.
Thứ ba, sàn cần có quy trình thẩm định và quản lý rủi ro hiệu quả. Nhân sự làm việc tại sàn có đủ trình độ để đánh giá năng lực, các giai đoạn phát triển của startup. Điều này giúp nhà đầu tư có thể xem xét trước khi quyết định rót tiền vào dự án. Ngoài ra, đội ngũ nhân sự của sàn cần có khả năng đánh giá được tính rủi ro nhằm giảm thiểu thiệt hại cho nhà đầu tư cũng như loại bỏ hành vi liên quan gian lận.
Thứ tư, sàn giao dịch cần hệ thống cập nhật thông tin liên tục, đầy đủ về các doanh nghiệp khởi nghiệp và dự án gọi vốn. Điều này giúp nhà đầu tư có thông tin về các dự án, sản phẩm khởi nghiệp tiềm năng, khả năng mở rộng quy mô của doanh nghiệp, đánh giá khả năng rủi ro đầu tư...
Thứ năm, sàn cần có hệ thống cung cấp dịch vụ và hỗ trợ đa dạng như tư vấn pháp lý, tài chính, marketing... nhằm kết nối các dự án khởi nghiệp và nhà đầu tư. Sàn tạo môi trường liên kết doanh nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia và các bên liên quan khác trong quá trình họ hoạt động để phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau tốt nhất.
Thứ sáu, sàn có chính sách hỗ trợ kinh phí dự án khởi nghiệp, hợp tác công tư đối ứng vốn hỗ trợ dự án... nhằm thu hút startup tham gia sàn. Nhà đầu tư cũng được hỗ trợ khi tham gia cùng nhà nước tạo sự yên tâm về tính minh bạch thông tin.
Theo bà Trúc, đề án xây dựng mô hình hoạt động sàn giao dịch vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ do nhà nước quản lý. Để sàn hoạt động hiệu quả và thành công, bà Trúc cho rằng, phía nhà nước cần có đội ngũ đủ năng lực hiểu biết, đánh giá chính xác những rủi ro, tiềm năng dự án, am hiểu thị trường khởi nghiệp. Như vậy sàn mới có nhiều người dùng và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo khởi nghiệp tại TP HCM và quốc gia.
Bà Nguyễn Hương Quỳnh, Giám đốc Bambu UP cho rằng, khi xây dựng hoạt động cho sàn, nhà nước sẽ căn cứ theo quy định luật pháp để đưa ra nguyên tắc, điều kiện để các bên tham gia. Tuy nhiên, nếu xây dựng quá nhiều quy định có thể khiến mất đi tính mở của sàn, nên cần cân nhắc. Rào cản quy định có thể là một trong những nguyên nhân khiến ít người tham gia, dẫn đến sàn thiếu kinh phí hoạt động.
Đại diện Bamboo UP cho rằng, nhà nước nên đứng vai trò bảo chứng cho một số nguyên tắc hoạt động của sàn, còn việc vận hành giao cho tư nhân theo mô hình thị trường với sự tham gia tự nguyện các bên.
Bà Bùi Thị Thủy Tiên, Giám đốc Vườn ươm khởi nghiệp Việt cho rằng, hoạt động của sàn quan trọng nhất là quản trị rủi ro vì nó liên quan quyền lợi nhà đầu tư. Sàn cần có các phương án xác định tiềm năng một dự án khởi nghiệp thông qua việc đo lường tính giá trị sản phẩm, định giá doanh nghiệp, năng lực thực thi của dự án... Việc xác định giá trị của một startup làm căn cứ và cần làm rõ quyền lợi của nhà đầu tư trong tương lai, cũng như phương án hoàn trả cho họ. "Việc này khiến nhà đầu tư tin tưởng hơn khi rót tiền một dự án", bà Tiên nói.
Tiếp thu các ý kiến, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM Nguyễn Việt Dũng cho biết, thực tế nguồn vốn trong xã hội luôn nhiều, vấn đề làm sao thu hút vào lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ông đánh giá nguyên nhân do người Việt Nam chưa quen văn hóa chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm. Phía startup chưa tạo sự tin tưởng cho nhà đầu tư rót tiền.
Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM nhận định, sàn giao dịch vốn cho startup cần tham vấn ý kiến của các bên trong hệ sinh thái với nhiều góc độ khác nhau. Đây là cơ sở để đơn vị cân nhắc trong xây dựng đề án. "Tuy nhiên, mô hình sàn để hoạt động cần tuân thủ các hành lang pháp lý hiện hành", ông Dũng nói.
Hà An
