Wired cho biết, chế độ này đòi hỏi nhân viên làm việc từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày mỗi tuần, tổng cộng 72 giờ làm việc "hết công suất". Lịch trình vắt kiệt sức lao động này là điều mà nhiều startup AI tại Thung lũng Silicon đang cần vì thị trường vô cùng khốc liệt. Họ không chỉ "đấu" nhau mà còn phải cạnh tranh với những công ty công nghệ lớn, lâu đời và với đối thủ đến từ nước khác, như Trung Quốc.
Theo công ty dữ liệu tài chính PitchBook, các startup AI đã huy động được 104,3 tỷ USD tại Mỹ trong nửa đầu năm, gần bằng mức 104,4 tỷ USD của 2024. Hơn 60% tổng số vốn đầu tư mạo hiểm tại Mỹ đổ vào AI, tăng mạnh so với mức 49% của năm ngoái. Cuộc đua để chuyển những đồng đầu tư này thành lợi nhuận và thị phần ngày càng nóng lên, tạo thành áp lực buộc các startup làm việc theo chế độ 996.
"Xu hướng ngày càng trở nên phổ biến. Chúng tôi có nhiều khách hàng mà yêu cầu đầu tiên để sàng lọc ứng viên trước khi phỏng vấn là sẵn sàng làm theo lịch 996", chuyên gia tuyển dụng Adrian Kinnersley cho biết.
Một tòa văn phòng ở Bắc Kinh sáng đèn khi nhân viên làm việc đến đêm để hoàn thành dự án. Ảnh: Zhang Nana/China Daily
Lịch trình căng thẳng vốn không xa lạ với Thung lũng Silicon, nơi đầy ắp giai thoại về các "ngôi sao công nghệ" thức trắng đêm làm việc tại những công ty như Microsoft. "Gen Z như tôi lớn lên với các câu chuyện về Steve Jobs và Bill Gates, những doanh nhân cống hiến cả đời để xây dựng một công ty thay đổi thế giới", Will Gao, trưởng bộ phận tăng trưởng tại startup AI Rilla, chia sẻ.
Rilla chuyên bán phần mềm được thiết kế cho các nhà thầu, giúp ghi lại cuộc trò chuyện với khách hàng tiềm năng và hướng dẫn cách đàm phán mức giá tốt hơn. Startup này cho biết, gần như toàn bộ đội ngũ gồm 80 nhân viên của mình đều tuân theo lịch 996.
Trong tin tuyển dụng, công ty nêu rõ ứng viên được kỳ vọng làm hơn 70 giờ một tuần, đồng thời cảnh báo họ không nên tham gia nếu không hứng thú với lịch trình này. Bữa sáng, bữa trưa và bữa tối được phục vụ tại văn phòng mỗi ngày, kể cả Thứ Bảy.
Calvin French-Owen, kỹ sư vừa rời OpenAI vài tuần trước, cũng kể về văn hóa làm việc "điên cuồng" tại công ty phát triển ChatGPT. Anh nói việc thực hiện dự án phát triển mô hình viết code Codex "là quãng thời gian làm việc vất vả nhất trong gần một thập kỷ".
Anh thường làm tới 22 giờ hoặc quá nửa đêm, thức dậy lúc 5h30 để chăm con, đến văn phòng lúc 7h và làm việc cả cuối tuần. Cả nhóm gồm 8 kỹ sư, 4 nhà nghiên cứu, hai nhà thiết kế, hai giám sát code và một quản lý dự án cũng tất bật chạy chương trình, viết và tinh chỉnh code, thiết kế giao diện, kiểm tra mức độ dễ sử dụng, lưu trữ, kiểm thử...
"Từ lúc bắt đầu với những dòng code đầu tiên đến khi hoàn thành, toàn bộ sản phẩm được xây dựng trong 7 tuần. Thật khó diễn tả hết mức độ đáng kinh ngạc với tốc độ này", French-Owen cho biết. "Tôi chưa từng thấy bất kỳ tổ chức lớn nhỏ nào đạt tốc độ từ chuyển ý tưởng thành sản phẩm hoàn chỉnh và miễn phí trong một khoảng thời gian ngắn như vậy".
Nhà đầu tư mạo hiểm người Anh Harry Stebbings thậm chí cho rằng 996 có thể vẫn chưa đủ và các startup thực sự tham vọng cần phải nỗ lực hơn nữa. "Sự thật là, Trung Quốc đang áp dụng chế độ 007 - từ nửa đêm đến nửa đêm, 7 ngày một tuần - và họ có đội ngũ làm việc luân phiên. Nếu muốn xây dựng công ty trị giá 100 triệu USD, bạn có thể làm 5 ngày một tuần. Nhưng nếu muốn xây dựng công ty 10 tỷ USD, bạn phải làm 7 ngày", ông nói.
Stebbings nhận định, các công ty và nhân viên ở Mỹ hào hứng với chế độ 996 hơn nhiều so với châu Âu. "Người châu Âu có vẻ sốc khi bạn yêu cầu họ làm vào cuối tuần", ông giải thích.
Tuy nhiên, lịch trình dày đặc đang xóa bỏ khái niệm cân bằng giữa công việc và cuộc sống, gây tổn hại đến thể chất và tinh thần của người lao động. Điều này cũng có thể khiến một bộ phận dân số bị loại khỏi ngành công nghệ, ví dụ những phụ nữ phải chăm sóc con cái và người thân lớn tuổi. Hiện phụ nữ chỉ chiếm 35% lực lượng lao động trong lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) tại Mỹ.
Kinnersley lo ngại việc nhiều công ty theo đuổi mô hình 996 đang không tuân thủ luật lao động Mỹ. "California là trung tâm AI, nơi văn hóa 996 lan rộng và cũng là nơi có luật lao động thân thiện với người lao động nhất trên toàn nước Mỹ. Gần như có một sự 'cuồng loạn' trong cuộc chạy đua tạo ra sản phẩm AI, và rất nhiều người trẻ tuổi với trí thông minh cao, vì quá nhiệt huyết mà quên mất những rủi ro mà họ đang tạo ra, những trách nhiệm pháp lý to lớn", ông nói.
Futurism cũng chỉ ra một nghịch lý: AI hứa hẹn mang đến giải pháp thay thế cho những công việc mệt mỏi, nhưng chính những người xây dựng tương lai đó lại đang làm việc đến kiệt sức.
Thu Thảo tổng hợp
