Ngày 27/8, trong khuôn khổ Ngày Công nghệ Thông tin Việt Nam 2025 tại Nhật Bản, đoàn công tác Bộ Khoa học và Công nghệ do Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương dẫn đầu đã tới thăm và làm việc với Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản. Chuyến công tác nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam mở rộng ra thị trường toàn cầu, trong đó có Nhật Bản.
Tại buổi làm việc, Đại sứ Phạm Quang Hiệu thông tin về tình hình hợp tác khoa học và công nghệ giữa hai nước, nhấn mạnh đây là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, trong đó AI và công nghiệp bán dẫn đang là lĩnh vực ưu tiên. Để góp phần thúc đẩy hợp tác khoa học công nghệ song phương, cộng đồng trí thức và doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật Bản đã chủ động thành lập nhiều hội, nhóm chuyên môn.
Để triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, Đại sứ quán cũng đã chủ động kết nối doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam với đối tác Nhật Bản, đồng thời áp dụng mô hình phối hợp "3 nhà": Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp. Mô hình này bước đầu giúp doanh nghiệp Việt hội nhập tốt hơn vào thị trường Nhật Bản, phát huy được nguồn lực trí thức kiều bào. Điển hình trong số đó là FPT Nhật Bản, khi doanh nghiệp này đang phối hợp cùng Đại sứ quán triển khai nền tảng số kết nối tri thức khoa học giữa hai nước bằng cách tạo kênh nghiên cứu chung, giải quyết những bài toán công nghệ mang tính thực tiễn.
Cũng theo ông Hiệu, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản xác định khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là trọng tâm trong công tác đối ngoại, đặc biệt khi Nhật Bản thúc đẩy ứng dụng công nghệ để ứng phó với tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt lao động. Ông cho biết, các startup công nghệ Việt Nam đang thể hiện tinh thần liên kết mạnh mẽ, hỗ trợ lẫn nhau để từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, nhất là sau khi Thủ tướng phê duyệt chủ trương thành lập Hiệp hội Chuyển đổi số năm 2020, quy tụ hơn 30 hội viên là doanh nghiệp công nghệ thông tin quy mô đa dạng. Riêng Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản đóng vai trò cầu nối quan trọng, đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc tiếp cận, hợp tác với đối tác Nhật Bản.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương phát biểu tại sự kiện. Ảnh: HTQT
Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương ghi nhận những nỗ lực của Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản trong việc thúc đẩy hợp tác khoa học công nghệ, đồng thời nhấn mạnh vai trò tiên phong của cơ quan đại diện ngoại giao trong hỗ trợ doanh nghiệp Việt hội nhập và phát triển tại thị trường này. Những kết quả đã đạt được tạo ra nền tảng hợp tác khoa học công nghệ bền vững, đồng thời góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam trên trường quốc tế.
Cùng với đó, Thứ trưởng khẳng định Nhật Bản là thị trường trọng tâm trong chiến lược tiến ra toàn cầu (go global) của doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam. Do đó, các cơ quan nhà nước, đặc biệt là Văn phòng Khoa học và Công nghệ tại Nhật Bản, cần tiếp tục phát huy vai trò dẫn dắt, đồng hành cùng doanh nghiệp, xây dựng và triển khai Nền tảng số kết nối tri thức các nhà khoa học là hết sức cần thiết để tận dụng nguồn lực quốc tế, đặt hàng chuyên gia, nhà khoa học giải quyết những bài toán công nghệ của Việt Nam. Nhật Bản sẽ là nơi thí điểm, trước khi nhân rộng mô hình này sang thị trường trọng điểm khác trên thế giới.
Thứ trưởng cũng chỉ ra bốn "điểm chạm" doanh nghiệp Nhật Bản có thể hợp tác chặt chẽ hơn với đối tác Việt Nam. Thứ nhất là mở rộng hợp tác chiến lược với doanh nghiệp Việt Nam trong phần mềm, dịch vụ công nghệ số, chuyển đổi số và phát triển sản phẩm công nghệ mới. Thứ hai là tăng cường nghiên cứu và phát triển chung, cùng đầu tư phòng thí nghiệm, trung tâm ở cả Việt Nam và Nhật Bản trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược như AI và bán dẫn. Thứ ba là đẩy mạnh đổi mới sáng tạo mở, tạo điều kiện cho startup và doanh nghiệp sáng tạo Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng, vườn ươm, dự án thử nghiệm tại Nhật Bản. Cuối cùng là hỗ trợ đào tạo, trao đổi nhân lực.
Ngày Công nghệ Thông tin Việt Nam - Nhật Bản do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (Vinasa) tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam, sự phối hợp của Hiệp hội Công nghiệp Thông tin Nhật Bản (JISA), Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO), Uỷ ban Hợp tác công nghệ thông tin Việt Nam - Nhật Bản (VJC) và Hiệp hội Chuyển đổi số Việt Nam tại Nhật Bản (VADX).
Tại sự kiện, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Vinasa, nhấn mạnh các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ "sẵn sàng", thực tế đang thực thi các giải pháp chuyển đổi số và AI phức tạp nhất. Riêng Nhật Bản, năng lực của doanh nghiệp Việt Nam được chứng minh qua các dự án quy mô lớn, giúp hiện đại hóa hệ thống cho các tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực tài chính, bán lẻ, logistics...
Để hiện thực hóa tầm nhìn "đồng kiến tạo tương lai số", ông Khoa đề xuất với cộng đồng doanh nghiệp công nghệ Việt - Nhật ba sáng kiến, gồm Digital Innovation Hubs Việt - Nhật để hợp tác xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo chung cùng nhau nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa sản phẩm công nghệ "Made by Vietnam-Japan"; Liên minh Chinh phục Thị trường Toàn cầu là nơi doanh nghiệp Việt - Nhật bổ trợ thế mạnh cho nhau cùng xây dựng giải pháp và đấu thầu các dự án chuyển đổi số "vươn ra biển lớn"; và Vườn ươm Tài năng Công nghệ Thế hệ mới với mục tiêu đào tạo chuyên sâu cho thiết kế vi mạch bán dẫn, AI trong sản xuất, công nghệ xanh, đảm bảo một nguồn nhân lực chất lượng cao và bền vững.
Ông Ishida Eiji, Trưởng phòng Xúc tiến Cơ sở hạ tầng số quốc tế, Cục Chiến lược Toàn cầu, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết nước này đang triển khai các chiến lược với trọng tâm là AI, an ninh mạng, dữ liệu lượng tử, trung tâm dữ liệu thế hệ mới và All-Photonics Network (APN). "Đây là những trụ cột hạ tầng số then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo an ninh quốc gia", ông Eiji phát biểu tại sự kiện. "Việt Nam là đối tác quan trọng, có khả năng đồng hành cùng Nhật Bản trong phát triển hạ tầng số và nhân lực số cho cả khu vực".
Trích dẫn các chỉ số, ông Junya Kawamoto, Chủ tịch Ủy ban Hợp tác Quốc tế JISA, cho biết hơn 30 năm qua, năng lực số của Nhật Bản tụt hạng nghiêm trọng từ vị trí số một thế giới năm 1992 xuống hạng 38 năm 2024. "AI tạo sinh có thể trở thành 'game changer' (yếu tố thay đổi cuộc chơi), mở ra cơ hội để Nhật Bản phục hồi sức mạnh công nghệ và tăng tốc đổi mới", ông Kawamoto nói. "Nhưng để biến cơ hội thành hiện thực, chúng ta cần hợp tác sâu sắc hơn với các đối tác chiến lược như Việt Nam - quốc gia đang nổi lên mạnh mẽ với năng lực công nghệ, nhân lực trẻ và tinh thần đổi mới sáng tạo".
Doanh nghiệp Việt Nam hiện chiếm khoảng 6-7% thị phần thị trường ủy thác phát triển phần mềm tại Nhật Bản (quy mô trên 30 tỷ USD/năm), duy trì tốc độ tăng trưởng 20-40%/năm. Việt Nam trở thành đối tác quan trọng lớn thứ hai về phát triển phần mềm của Nhật Bản và được ưu tiên lựa chọn. Hơn 300 doanh nghiệp công nghệ Việt Nam được thành lập và cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho thị trường này, với hơn 100 trong đó đặt văn phòng ở nước sở tại.
Bảo Lâm
