Báo săn vua là loài cực hiếm trong tự nhiên. Ảnh: Hiệp hội động vật hoang dã châu Phi
Theo IFL Science, báo săn vua là loài mèo lớn cực hiếm gặp sống rải rác ở miền nam châu Phi. Khác với đốm đen tròn điển hình của báo săn (Acinonyx jubatus), loài mèo này có hoa văn lông loang lổ với các đốm kéo dài và hợp nhất cùng những sọc dày chạy dọc sống lưng.
Kiểu hoa văn trên đặc biệt đến mức người dân địa phương ở Manicaland, Zimbabwe, một trong ba nơi duy nhất mà báo săn vua được phát hiện trong tự nhiên, cho rằng đó là kết quả lai giữa báo hoa mai và linh cẩu. Khi loài vật lần đầu tiên thu hút sự chú ý của người phương Tây đầu thế kỷ 20, một số người đoán báo săn vua là loài lai giữa báo hoa mai và báo săn.
Những người khác bác bỏ giả thuyết về loài lai, đề xuất báo săn vua thực chất là một loài báo săn hoàn toàn khác và đặt tên cho nó là Acinonyx rex. Đề xuất này chủ yếu dựa trên cơ sở chân của báo săn vua có cấu trúc giống với báo săn hiện nay, không phải báo hoa mai. Hoa văn lông là yếu tố phân biệt giữa hai loài báo săn.
Tuy nhiên, nhà động vật học người Anh Reginald Pocock cho biết không có đủ bằng chứng chứng minh giả thuyết như vậy. Năm 1939, ông đã rút lại phân loại loài mới. Mãi đến năm 2012, sự thật phía sau hoa văn trên lông báo săn vua sáng tỏ nhờ những họ hàng nhỏ hơn đã được thuần hóa của nó.
Các nhà nghiên cứu tại Trường Y Đại học Stanford, Viện Ung thư Quốc gia, và Viện Công nghệ sinh học HudsonAlpha tò mò về lý do tại sao một số con mèo tabby có hoa văn lông loang lổ thay vì sọc. Bằng cách so sánh ADN của mèo nhà hoang với những hoa văn lông khác nhau, họ phát hiện đột biến trong một gene duy nhất gọi là Taqpep, dường như chịu trách nhiệm. Đây là đột biến lặn, có nghĩa để một con mèo tabby có hoa văn loang lổ, nó phải có hai bản sao của gene đột biến đến từ cha mẹ.
Điều này khiến nhóm nghiên cứu suy nghĩ liệu đột biến ở gene Taqpep có thể giải thích cho hoa văn đặc biệt của báo săn vua hay không. Đầu tiên họ kiểm tra ADN của một con báo săn vua nuôi nhốt trong chương trình bảo tồn ở Mỹ và nó có đột biến này.
Do đó, nhóm nghiên cứu liên lạc với nhà bảo tồn Ann van Dyk, người điều hành trung tâm bảo tồn ở Nam Phi có nguồn gene báo săn lớn để thực hiện phân tích ADN. Các mẫu ADN lấy từ báo săn dưới sự chăm sóc của bà đã chứng minh hoa văn của báo săn vua do đột biến gene lặn gây ra.
Báo săn vua tương đối hiếm với chỉ khoảng 10 con sống trong tự nhiên nhưng nhờ chương trình nuôi nhốt như ở Nam Phi, có thể sẽ có thêm nhiều con mèo đặc biệt ra đời trong tương lai.
An Khang (Theo IFL Science)
