Nhận định được đưa ra tại hội thảo "AI và bảo mật tài chính", thuộc khuôn khổ AI4VN 2025, sáng 26/9 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Sự kiện có sự tham gia của ông Đàm Thế Thái - Phó Tổng giám đốc HDBank và bà Tăng Thị Hà Yên -Giám đốc Khoa học Dữ liệu MoMo.
Mở đầu phiên thảo luận, ông Đàm Thế Thái, chia sẻ trí tuệ nhân tạo đang trở thành một trong những trụ cột chiến lược của ngân hàng số. HDBank coi AI là chất xúc tác để cải thiện hiệu quả vận hành, đồng thời mở ra những hướng đi mới trong trải nghiệm khách hàng.
"AI cho phép chúng tôi hiểu rõ từng khách hàng, từ đó đưa ra sản phẩm và dịch vụ phù hợp đúng thời điểm" ông Thái chia sẻ. Ông dẫn chứng, với các thuật toán phân tích dữ liệu lớn, HDBank có thể tiến tới mô hình "1-click banking", mọi nhu cầu tài chính được xử lý tức thì.
Ông Đàm Thế Thái - Phó Tổng giám đốc HDBank phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Giang Huy
Đại diện HDBank cho biết việc áp dụng AI còn giúp tối ưu hóa hoạt động nội bộ. Những quy trình lặp lại và tốn nhiều thời gian được tự động hóa bằng robot phần mềm, từ đó giảm 80% công việc thủ công, tiết kiệm hơn 92.000 giờ lao động mỗi năm. "Chúng tôi đã rút ngắn thời gian phê duyệt thẻ tín dụng xuống dưới 5 phút, thay vì hàng giờ như trước", ông Thái nói.
Ngoài ra, ngân hàng này còn triển khai là sử dụng AI trong phân tích tín dụng. Các mô hình học máy cho phép dự đoán khả năng nợ xấu, đồng thời nâng cao khả năng phát hiện gian lận. Theo ông Thái, tỷ lệ khách hàng chấp nhận sản phẩm gợi ý bởi hệ thống AI đã đạt 15% trên tổng số đề xuất, cho thấy tác động thực tiễn rõ rệt.
Bên cạnh cơ hội, đại diện HDBank cũng chỉ ra những thách thức trong việc triển khai. Thứ nhất, tính chính xác và tin cậy của dữ liệu là yếu tố quyết định chất lượng đầu ra của hệ thống. Thứ hai là yêu cầu bảo mật, khi ngân hàng đang nắm giữ lượng lớn dữ liệu tài chính và cá nhân nhạy cảm. Ngoài ra, việc quản trị và giám sát hoạt động của AI cũng cần được thiết lập nhằm tránh những sai lệch không mong muốn.
"Chúng tôi xác định phát triển AI phải đi đôi với trách nhiệm. Các quyết định liên quan đến tín dụng hay phê duyệt vay đều cần sự giám sát của con người", ông Thái nói, đồng thời nhấn mạnh việc HDBank đang xây dựng khung quản trị để đảm bảo công bằng, minh bạch và khả năng giải trình.
Đồng quan điểm, bà Tăng Thị Hà Yên, Giám đốc Khoa học Dữ liệu của MoMo cho rằng cần tiếp cận vấn đề từ góc nhìn đạo đức. Theo bà, trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực tài chính có thể mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro thiên kiến và sai lệch. "Một hệ thống chấm điểm tín dụng dựa trên dữ liệu quá khứ có thể vô tình đối xử bất công với một nhóm người dùng", bà Yên nêu ví dụ.
Bà Tăng Thị Hà Yên, Giám đốc Khoa học Dữ liệu của MoMo. Ảnh: Giang Huy
Để giải quyết, MoMo đưa ra năm nguyên tắc cốt lõi về đạo đức AI, trong đó lấy con người làm trung tâm. Các nguyên tắc kế tiếp bao gồm công bằng, quyền riêng tư, minh bạch và trách nhiệm. Bà Yên cho biết, công ty thường xuyên kiểm toán các mô hình chấm điểm tín dụng nhằm phát hiện sai lệch, đồng thời xây dựng hệ thống có khả năng giải thích các quyết định cho người dùng.
Với ứng dụng AI tạo sinh, MoMo đặt ra những cơ chế kiểm soát chặt chẽ. Các phản hồi từ chatbot hoặc hệ thống tự động đều được kiểm tra thông qua quy trình "human-in-the-loop", tức có sự can thiệp của con người đối với những nội dung quan trọng. "Chúng tôi áp dụng các lan can bảo vệ để hạn chế hiện tượng ảo giác của mô hình tạo sinh", bà Yên nói.
Theo đại diện MoMo, thực hành đạo đức AI không chỉ dừng ở chính sách, cần trở thành một phần trong văn hóa doanh nghiệp. Công ty đã xây dựng quy trình quản trị gồm quản trị rủi ro, giám sát của con người và theo dõi liên tục sau triển khai. "Chúng tôi tin rằng niềm tin là yếu tố then chốt. AI chỉ có thể thành công khi được người dùng tin tưởng", bà Yên nhấn mạnh.
Hai diễn giả cùng nhìn nhận, triển khai AI trong lĩnh vực tài chính vừa mang lại cơ hội đổi mới, vừa đặt ra yêu cầu quản trị và bảo mật chặt chẽ. Nếu không kiểm soát tốt, các mô hình có thể tạo ra thiên kiến, gây mất niềm tin và rủi ro pháp lý. Ngược lại, nếu được ứng dụng có trách nhiệm, AI sẽ trở thành nền tảng thúc đẩy phát triển ngân hàng số, đồng thời gia tăng trải nghiệm khách hàng.
Phiên thảo luận về AI và bảo mật tài chính. Ảnh: Giang Huy
Kết phiên thảo luận, đại diện hai doanh nghiệp khẳng định AI đang định hình lại ngành tài chính, nhưng con đường phía trước phụ thuộc vào cách các tổ chức lựa chọn triển khai. Với chiến lược đầu tư dài hạn vào công nghệ, dữ liệu và con người, cùng các khung đạo đức rõ ràng, AI có thể trở thành động lực tăng trưởng bền vững cho ngân hàng và doanh nghiệp tài chính tại Việt Nam.
Theo dõi phần trao đổi của hai diễn giả, một khán giả từ Hà Nội đặt vấn đề về các dự báo công nghệ trong 5 năm tới, đặc biệt là sự trỗi dậy của máy tính lượng tử. Anh bày tỏ lo ngại rằng công nghệ này có thể đảo lộn và phá vỡ các thuật toán và hệ thống bảo mật hiện tại.
Trả lời câu hỏi, ông Đàm Thế Thái cho rằng, đây là một cuộc chạy đua không ngừng. Giống như trước đây, khi tội phạm mạng bắt đầu dùng AI, các tổ chức ban đầu phải phòng thủ, sau đó tiến đến đón đầu bằng cách đầu tư vào công nghệ cao hơn. "Với máy tính lượng tử cũng vậy. Đây là một vòng lặp tất yếu và là nguyên lý bất biến trong an ninh mạng. Khi một công nghệ tấn công mới xuất hiện, bắt buộc phải có một công nghệ phòng thủ tương ứng được phát triển để đối phó", ông Thái kết luận.
AI4VN 2025, do Báo VnExpress tổ chức, có chủ đề "Vietnam in the Global AI Race - Việt Nam trong cuộc đua AI toàn cầu", diễn ra ngày 26/9 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội. Sự kiện là dịp để các nhà quản lý, doanh nghiệp cũng cùng nhau nhìn nhận những thách thức, từ đó thể hiện quyết tâm của Việt Nam không đứng ngoài cuộc xu thế công nghệ. Các doanh nghiệp cũng nêu bài toán thực tế, giải pháp gắn kết với chiến lược quốc gia về chuyển đổi số và phát triển AI đến năm 2030, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực.
