Tại hội thảo "Giá trị của AI mã nguồn mở đối với Việt Nam" trong khuôn khổ sự kiện AI4VN 2025 diễn ra sáng 26/9, bà Lisa Koh, Quản lý Chương trình Chính sách khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Meta nhấn mạnh tầm quan trọng của AI mã nguồn mở trong quá trình chuyển đổi số của Việt Nam.
Bà Lisa Koh, Quản lý Chương trình Chính sách khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Meta. Ảnh: Giang Huy
"AI đang trở thành xương sống của nền kinh tế toàn cầu và là động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Với hơn 10 năm phát triển lĩnh vực này, Meta hiện triển khai hơn 1.000 dự án AI trên toàn thế giới, trong đó có nhiều ứng dụng hỗ trợ cho Việt Nam", bà Lisa chia sẻ.
Theo bà, điểm nổi bật của các dự án AI mã nguồn mở là khả năng gắn kết công nghệ với con người, mở rộng tiếp cận, tăng tính minh bạch và linh hoạt trong tùy chỉnh. Meta đặt ra ba nguyên tắc cho mọi sáng kiến AI của mình: phát huy tiềm năng con người, trải nghiệm tích hợp và cách tiếp cận mở. Điều này đã tạo nền tảng để AI trở thành công cụ mạnh mẽ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tại các nước đang phát triển như Việt Nam.
AI mã nguồn mở, tiêu biểu là mô hình như Llama của Meta đang giúp Việt Nam ứng dụng AI hiệu quả hơn trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là phát triển trợ lý ảo tiếng Việt. Những mô hình này cho phép tùy chỉnh theo bối cảnh và nhu cầu của từng quốc gia, điều vốn dĩ rất khó với các hệ thống AI đóng.
Đơn cử, dự án trợ lý ảo pháp lý sử dụng mô hình Llama đã giúp người dùng Việt Nam rút ngắn tới 98% thời gian tìm kiếm văn bản pháp luật và thủ tục hành chính từ vài giờ xuống còn vài phút. "Đây là minh chứng cho việc công nghệ có thể làm cho dịch vụ công trở nên thân thiện, hiệu quả và dễ tiếp cận hơn", bà Lisa cho biết.
AI mã nguồn mở cũng góp phần quảng bá văn hóa và bản sắc địa phương. Dự án ViGen, được phát triển bởi NIC hợp tác cùng Meta và tổ chức AI for Vietnam, không chỉ xây dựng bộ dữ liệu tiếng Việt mở mà còn tập trung phát triển các mô hình phù hợp với ngữ cảnh, văn hóa Việt Nam.
Các chuyên gia chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Giang Huy
Đồng tình với những chia sẻ về vai trò của AI mã nguồn mở với Việt Nam, Tiến sĩ Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc NIC, cho biết: "Chúng tôi đang từng bước xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo AI tại Việt Nam. Dự án ViGen là một trong những bước đi chiến lược, mang tính kết nối các nguồn lực quốc tế và trong nước để phát triển mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, phục vụ cả khu vực công và tư".
Theo ông Hoài, các đối tác như Meta, NVIDIA, Google, Intel và Viettel đã cùng NIC triển khai nhiều chương trình đào tạo, cung cấp dữ liệu, và thử nghiệm mô hình AI mã nguồn mở - đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như giáo dục, y tế, dịch vụ công. "Những sáng kiến như ViGen không chỉ phục vụ nội bộ mà còn có thể chia sẻ công khai, giúp tối ưu nguồn lực quốc gia và thúc đẩy kinh tế sáng tạo", ông nhấn mạnh.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin (IoIT), cho biết AI mã nguồn mở đã được ứng dụng mạnh mẽ trong khu vực công. "Việc sử dụng các mô hình như Llama giúp chúng tôi phát triển các mô hình tiếng Việt chất lượng cao mà không phải chịu chi phí bản quyền đắt đỏ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ngân sách nghiên cứu công còn hạn chế", ông Thắng nói.
Các mô hình huấn luyện lại với dữ liệu tiếng Việt không chỉ phục vụ nghiên cứu mà còn được chia sẻ rộng rãi tới các trường đại học, startup, và cơ quan nhà nước - đúng tinh thần của mã nguồn mở. "Chúng tôi đang triển khai AI mã nguồn mở cho chatbot hành chính, hệ thống hỏi đáp chính sách và tự động hóa xử lý tài liệu, góp phần nâng cao năng lực phản hồi và cải cách hành chính công", ông Thắng cho biết thêm.
Ở góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công nghệ của Misa, chia sẻ: "AI mã nguồn mở giúp doanh nghiệp Việt tiết kiệm chi phí, giảm phụ thuộc vào API nước ngoài, đồng thời tăng quyền kiểm soát và bảo mật, đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực tài chính, y tế và chính phủ".
Misa đã áp dụng Llama để phát triển trợ lý số Misa Ava, một giải pháp nội địa hóa phục vụ khách hàng trong các phần mềm quản trị doanh nghiệp. "Nếu không có AI mã nguồn mở, việc phát triển những công cụ như vậy gần như là bất khả thi với chi phí hiện tại," ông Tùng khẳng định.
AI mã nguồn mở còn mở ra cơ hội cá nhân hóa sản phẩm, từ chẩn đoán y tế dựa trên dữ liệu riêng, đến học tập thông minh và trợ lý khách hàng. Nó không chỉ giúp các doanh nghiệp lớn mở rộng thị trường mà còn trao quyền cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn thường gặp khó khăn trong tiếp cận công nghệ cao.
Dù AI mã nguồn mở mang lại nhiều lợi ích, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng Việt Nam cần giải quyết một số thách thức then chốt như thiếu hạ tầng tính toán (GPU), khoảng trống dữ liệu chuẩn hóa, thiếu nhân lực chuyên sâu và khung pháp lý chưa hoàn thiện. Đặc biệt, hợp tác giữa doanh nghiệp và giới học thuật còn hạn chế, cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn để tạo nên hệ sinh thái bền vững.
"AI cũng như một hệ sinh thái tự nhiên - muốn phát triển phải có dữ liệu, công cụ và con người. Meta cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các đối tác tại Việt Nam để phát triển hệ sinh thái AI mã nguồn mở một cách toàn diện", bà Lisa Koh chia sẻ cuối phiên thảo luận.
AI4VN 2025, do VnExpress tổ chức, có chủ đề "Vietnam in the Global AI Race - Việt Nam trong cuộc đua AI toàn cầu", diễn ra ngày 26/9 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội. Tại đây, các diễn giả chia sẻ những góc nhìn từ thực tế về cơ hội của Việt Nam trong cơn sốt AI trên thế giới. Sự kiện cũng là dịp để các nhà quản lý, doanh nghiệp cũng cùng nhau nhìn nhận những thách thức, từ đó thể hiện quyết tâm của Việt Nam không đứng ngoài cuộc xu thế công nghệ. Các doanh nghiệp cũng sẽ nêu các bài toán thực tế, giải pháp gắn kết với chiến lược quốc gia về chuyển đổi số và phát triển AI đến năm 2030, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực.
Nguyễn Phượng
