Ngôi làng nổi tiếng với nghề làm nón lá hàng trăm tuổi
Theo các cụ cao niên làng Chuông, nghề làm nón lá có từ lâu lắm rồi, có tuổi đời hàng năm năm tuổi. Thế hệ trước truyền sang thế hệ sau. Cứ vậy những bàn tay tỉ mỉ, khéo léo của người dân cùng làm ra những chiếc nón lá.
Nguyên liệu chính để làm ra nón là lá lụi, lá được mua từ các vùng Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình... Trải qua nhiều công đoạn như vò với cát, phơi lá khô rồi duỗi cho thẳng, sau đó mới có thể sử dụng được để làm nón lá.
Theo các nghệ nhân, công đoạn làm ra chiếc nón lá vô cùng tỉ mỉ. Ảnh: Bùi Hân
Để làm ra được một chiếc nón phải trải qua rất nhiều công đoạn như: Dỡ lá, là lá, làm khung, quay nón, lồng nhồi… Đặc biệt, khâu quay nón đòi người thợ phải có một tay nghề cao, cẩn thận, tỉ mỉ thì chiếc nón mới cứng, phẳng. Khi quay nón người thợ phải khéo léo để không làm hở chóp, lá được xếp đều nhau tránh bị cộm.
Trước đây, nghề làm nón lá phát triển mạnh mẽ, cả làng bao gồm già trẻ gái trai và cả trẻ con đều tham gia làm nón. Tuy nhiên, thời gian gần đây, thị trường tiêu thụ nón lá truyền thống sa sút.
Nhiều sản phẩm sáng tạo từ nón ra đời nhằm cung ứng nhu cầu thị trường hiện nay.
Một số hộ nhận được những đơn đặt hàng sản xuất các mặt hàng liên quan đến làm nón, có sử dụng kiến thức và tay nghề sẵn có của người làm nón ở làng. Làng Chuông vừa sản xuất, vừa cung cấp sản phẩm nón để phục vụ những nhu cầu sử dụng khác như làm quà lưu niệm, trang trí nội thất, phục vụ các đoàn múa truyền thống…
Nghề làm nón lá không còn hưng thịnh như xưa
So với thời xưa, hiện nghề làm nón đã không còn hưng thịnh, những người hiện còn theo nghề chủ yếu là người già.
Chia sẻ với PV Chuyên trang Gia đình & Xã hội, bà Tạ Thị Doan, một nghệ nhân làm nón lâu năm không khỏi lo lắng và trăn trở: "So với ngày xưa, giờ người theo nghề làm nón giảm đi nhiều. Nhiều người đã đổi nghề, người đi làm may, người đi làm ở các công ty. Làng nghề giờ buồn hơn trước".
Nón lá được bày bán ở chợ phiên làng Chuông.
Theo thông lệ từ xưa ở làng Chuông, vào các ngày 4, 10, 14, 20, 24 và 30 Âm lịch hằng tháng, chợ Chuông sẽ được diễn ra để người dân giao lưu, gặp gỡ và cũng là nơi để quảng bá sản phẩm truyền thống này. Tại đây, những hàng bán nón vô cùng nổi bật và nhộn nhịp bởi kẻ bán người mua.
Bước vào chợ, sẽ bắt gặp những khu bán nguyên liệu chế tác, với lá non để làm lớp lót, khung nón, mo cau, nan tre… Kế đó là tới khu bán những chiếc nón lá thành phẩm, chúng được xếp chồng lên nhau đều tăm tắp.
Giá nón thành phẩm dao động từ 30.000 – 40.000 đồng/chiếc. Những chiếc nón có các hoạ tiết cầu kỳ có thể có mức giá lên đến 250.000 đồng. Người mua kẻ bán tuy nhộn nhịp nhưng lại không quá ồn ào. Mọi người mặc cả hay ra giá cũng rất nhỏ nhẹ, nhanh chóng chứ chẳng hề kỳ kèo.
