Nguy hại từ nạn nghiện mạng xã hội ở trẻ em

Làm sao để con bớt dán mắt vào thiết bị điện tử là câu hỏi khiến nhiều phụ huynh ở Nghệ An trăn trở và chia sẻ trên các diễn đàn. Đáp lại câu hỏi này là rất nhiều băn khoăn của nhiều phụ huynh khác ở cùng một vấn đề tương tự. Nhiều phụ huynh bày tỏ lo ngại khi cùng với việc tiếp xúc với các thiết bị như điện thoại, ti vi, máy tính, máy tính bảng..., trẻ càng dễ sa vào nghiện game, tham gia các hội nhóm mạng xã hội và có thể dẫn đến những hành vi khó kiểm soát.

Kết bạn ảo, hệ lụy thật

Đây cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến các hành vi khó kiểm soát khác. Mới đây, một học sinh lớp 9 ở một trường THCS trên địa bàn TP Vinh gây xôn xao mạng xã hội khi bỏ nhà ra đi trong nhiều ngày khiến bố mẹ hoang mang, lo lắng. Sau này, được biết cậu học sinh vì mê game và quen với các bạn trên mạng xã hội nên quyết tâm đạp xe ra Hà Nội để gặp bạn.

Hành vi tự gây thương tích của một nữ sinh không nhằm mục đích tự tử, mà là cách để trẻ xoa dịu những cảm xúc bị dồn nén như căng thẳng, bế tắc.

Một trường hợp được ghi nhận tại Bệnh viện Tâm thần Nghệ An là một nữ sinh lớp 11 tại một trường THPT ở TP Vinh được đưa vào viện sau khi gia đình phát hiện em dùng dao lam tự gây thương tích. Điều đáng lo ngại là đây không phải lần đầu, trên cánh tay em đã có nhiều vết cắt cũ. Qua khai thác tiền sử, bác sĩ nhận thấy em chịu áp lực lớn từ học tập, thường xuyên kết nối các hội nhóm trên mạng xã hội để tìm kiếm chia sẻ, cảm thông. Những áp lực và sự kết nối này dần dần trở thành ngòi nổ âm thầm dẫn đến hành vi tự hại.

BS.CKI Nguyễn Thị Minh Châu, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Tâm thần Nghệ An cho biết, hành vi tự gây thương tích là cách để trẻ xoa dịu những cảm xúc bị dồn nén như căng thẳng, bế tắc. Các biểu hiện thường thấy là cứa vào da, cào… Hiện tượng này xuất hiện ở một bộ phận trẻ vị thành niên, chủ yếu do áp lực học tập và thiếu sự quan tâm, thấu hiểu từ gia đình dẫn đến lệ thuộc vào mạng xã hội.

"Nếu không được can thiệp kịp thời, hành vi này có thể để lại hậu quả nghiêm trọng. Những vết cắt không chỉ gây nhiễm trùng, mà còn là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu... Về lâu dài, trẻ dễ mất niềm tin vào các mối quan hệ, thu mình trong cô lập", bác sĩ Châu cảnh báo. 

Những viên thuốc được một em học sinh sử dụng.

Trường hợp khác, một học sinh lớp 7 ở huyện Diễn Châu phải đi cấp cứu ở Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An vì cùng lúc uống hàng chục viên paracetamool. Trên địa bàn tỉnh Nghệ An, đây cũng không phải là trường hợp đầu tiên. Qua làm việc với các cơ quan chức năng, nhiều ý kiến nghi ngại việc có hàng loạt học sinh rủ nhau uống thuốc paracetamol có thể theo xúi dục của các hội nhóm trên mạng xã hội. Giáo viên của học sinh này cũng cho biết, từ khi vào lớp 7, em này rất hay sử dụng điện thoại. Khi bị mẹ nhắc nhở thì em thể hiện sự chống đối hoặc cáu gắt.

Liên quan đến vấn đề này, tại hội thảo khoa học về chăm sóc sức khỏe tâm lý học đường ở Nghệ An, Công an tỉnh đã cảnh báo tác động tiêu cực của mạng xã hội đến học sinh, sinh viên. Qua điều tra, cơ quan công an phát hiện nhóm học sinh tham gia các hội nhóm "kiếm tiền online" trên Telegram, nhận nhiệm vụ đăng nội dung nhạy cảm để thu hút tương tác, rồi dẫn dụ người khác kết bạn với tài khoản ẩn danh, hưởng hoa hồng từ 500 đến 7.000 đồng mỗi lượt, tổng số tiền khoảng 80 triệu đồng.

Ngoài ra, còn có hiện tượng học sinh, sinh viên bị lôi kéo vào đường dây quảng cáo, môi giới mại dâm tại khu vực Trung Đông, hưởng hoa hồng 20 - 25% mỗi giao dịch. Lợi nhuận cao khiến nhiều em sao nhãng học tập hoặc bỏ học để kiếm tiền.

Lá chắn mạng xã hội từ nhà trường

Trang Facebook "Bắt nạt trực tuyến - THPT Tương Dương 1" là một sáng kiến của Trường THPT Tương Dương 1 nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh về an ninh mạng và văn hóa ứng xử trên môi trường số. Tại đây, nhà trường thường xuyên đăng tải các bài viết, tài liệu, video giúp học sinh hiểu rõ về các quy định liên quan đến sử dụng mạng xã hội cũng như cách ứng phó khi bị bắt nạt trực tuyến.

Nhiều nhà trường thường xuyên đăng tải các bài viết, tài liệu, video giúp học sinh hiểu rõ về các quy định liên quan đến sử dụng mạng xã hội cũng như cách ứng phó khi bị bắt nạt trực tuyến.

Bên cạnh đó, trường còn thiết lập kênh tư vấn online để tiếp nhận và hỗ trợ những vấn đề học sinh gặp phải, đặc biệt là các mâu thuẫn ở tuổi học trò. Đoàn trường triển khai chuyên mục "Hỏi đáp về đạo đức số", nơi học sinh có thể trao đổi, đặt câu hỏi liên quan đến hành vi ứng xử trên mạng xã hội, học cách chọn lọc và bảo vệ thông tin cá nhân trước khi chia sẻ công khai.

Cô Hoàng Thị Thập, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tương Dương 1 chia sẻ, học sinh miền núi thường gặp khó khăn trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin do hạn chế về khả năng nghe, nói và đọc hiểu tiếng Việt. Vì vậy, cần tăng cường các hoạt động trải nghiệm, thực hành xử lý tình huống thực tế để giúp các em khắc sâu kiến thức và ứng phó hiệu quả hơn khi gặp vấn đề trên mạng.

Theo ông Nguyễn Văn Khoa, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, mạng xã hội vừa có mặt tích cực, vừa tiềm ẩn nhiều hệ lụy, đặc biệt đối với học sinh, sinh viên. Điều đáng lo ngại là hiện nay, không ít em bị cuốn vào thế giới mạng, dẫn đến nghiện game, phim ảnh, sao nhãng học hành. Thậm chí, có trường hợp bị kích động dẫn đến bạo lực học đường hoặc sa vào các tệ nạn xã hội.

Trước thực trạng đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An triển khai Đề án "Tăng cường quản lý, giáo dục chính trị, tư tưởng đối với học sinh trên môi trường mạng". Theo đó, các trường học được yêu cầu đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục trên không gian mạng bằng cách xây dựng chuyên trang, chuyên mục, hình ảnh và video phù hợp với tâm lý học sinh.

Ngoài ra, ngành giáo dục cũng tăng cường phối hợp với các cơ quan như công an, ban tuyên giáo, đoàn thanh niên… để đảm bảo an ninh, trật tự trong trường học. Đồng thời, chú trọng xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, rèn luyện đạo đức, lối sống và kỹ năng ứng xử trên mạng. Các mô hình như "Giáo dục ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng số trong trường học" hay "Tổ tư vấn tâm lý học đường" cũng được triển khai để kịp thời hỗ trợ, chia sẻ cùng học sinh trước những áp lực và nguy cơ từ môi trường mạng.

6 cách bảo vệ tài khoản mạng xã hội an toàn trước kẻ xấu

GĐXH - Luật An ninh mạng không chỉ nhấn mạnh vào nội dung chia sẻ, mà còn yêu cầu người dùng chủ động bảo vệ tài khoản cá nhân khỏi bị lợi dụng cho mục đích xấu. Một tài khoản bị hack có thể được dùng để phát tán nội dung độc hại, tiếp tay cho lừa đảo, hoặc tấn công người khác.