Giao thừa Tết Nguyên Đán Ất Tỵ 2025 không có đêm 30
8 năm tới mới có ngày 30 Tết. (Ảnh: Dân trí)
Giao thừa là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là thời điểm quan trọng nhất trong năm đối với văn hóa của nhiều dân tộc.
Năm 2025 là năm Ất tỵ, theo lịch Âm lịch, năm 2025 bắt đầu từ ngày 29/1/2025 Dương lịch đến ngày 16/2/2026 Dương lịch. Như vậy, giao thừa năm 2025 rơi vào ngày 28/1/2025 Dương lịch (29 Âm lịch), tức là vào lúc 0h00 ngày 1/1/2025 Âm lịch.
Vì vậy, người Việt Nam sẽ đón giao thừa năm 2025 vào đêm 29 (ngày 28/1/2025 Dương lịch).
Có thể thấy rằng Giao thừa năm 2025 rơi vào ngày 29 Âm lịch trong khi thường ngày 30 tháng Chạp hằng năm là ngày kết thúc năm cũ.
Theo cách tính năm Âm Lịch thì không phải năm nào cũng sẽ kết thúc ở ngày 30, có rất nhiều năm tháng 12 chỉ có 29 ngày. Liên tục từ năm 2024 đến năm 2032, lịch Âm tháng Chạp chỉ dừng lại tới ngày 29 Tết. Điều này có nghĩa là người dân Việt sẽ đón giao thừa vào đêm 29 Tết thay vì 30 như thường lệ.
Như vậy, Năm 2025, Tết Âm lịch sẽ không có ngày 30 Tết. Theo lịch âm, tháng Chạp năm 2025 chỉ có 29 ngày, do đó, người dân sẽ chỉ có thể đón Giao thừa vào ngày 29 Tết. Điều này có nghĩa là từ năm 2025 đến năm 2032, sẽ không có ngày 30 tháng Chạp nào, và người dân sẽ không được đón Giao thừa vào ngày này trong suốt 8 năm liên tiếp.
Để giải thích lý do không có ngày 30 Tết từ năm 2025 đến 2032, theo lịch vạn niên, năm Giáp Thìn sẽ kết thúc vào ngày 29 tháng Chạp, ứng với ngày 28/1/2025. Khoảnh khắc giao thừa Tết Nguyên đán Ất Tỵ sẽ đến khi giây phút cuối cùng của ngày 29 tháng Chạp Giáp Thìn qua đi. Mùng 1 Tết là ngày 29/1 Dương lịch.
Ất Tỵ là năm bắt đầu chuỗi 8 năm Âm lịch liên tiếp, tháng Chạp chỉ có 29 ngày, đến tận năm 2032. Sang tận Tết Nguyên đán Quý Sửu 2033, chúng ta mới gặp lại ngày 30 Tết.
Việc tháng Chạp của năm nào đó có 29 hay 30 ngày không phải do sự sắp xếp chủ quan của người làm lịch, mà dựa vào xác định điểm sóc. Điểm sóc là thời điểm mà mặt trăng, mặt trời và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng, mặt trăng nằm ở giữa và quay nửa tối về phía trái đất. Đây là thời điểm trăng non, giúp xác định ngày đầu tiên của tháng âm lịch. Khoảng cách giữa 2 điểm sóc là 29,53 ngày.
Theo các tính toán chính xác của thiên văn học, mồng 1 tháng Chạp của năm Giáp Thìn có điểm sóc rơi vào 5h26 ngày 31/12/2024 (giờ Hà Nội). Nếu cộng thêm 29,53 ngày thì chúng ta thấy rằng điểm sóc tiếp theo là khoảng hơn 18h ngày 29/01/2025 (thực tế là 19h35, do còn nhiều yếu tố khác gây ra dao động trong độ dài của chu kỳ Mặt trăng).
Vậy nên, ngày 29/1/2025 trở thành ngày đầu tiên của tháng 1 Âm lịch, là ngày đầu năm mới Ất Tỵ. Ngày ngay trước đó là 29 tháng Chạp, nói cách khác, ngày 29 trở thành ngày cuối cùng của năm cũ.
Năm nào sẽ lại có Giao thừa là ngày 30?
Gần 1 thập kỷ nữa đêm Giao thừa mới rơi vào ngày 30 Tết. Ảnh minh họa.
Cách tính tương tự thêm 29,53 ngày mỗi tháng như vậy cho ra kết quả tương đối chính xác về ngày đầu năm của các năm tiếp theo. Sự trùng hợp trong những năm tới nằm ở chỗ cho tới tận khi kết thúc năm Tân Hợi (đầu năm 2032, chuẩn bị sang năm Nhâm Tý), Tết Nguyên đán sẽ luôn chỉ có ngày 29 Tết.
Trên thực tế, đây hoàn toàn chỉ là trùng hợp, được tính ra bằng phép cộng nêu trên. Ngoài tính toán, các chuyên gia cũng hiệu chỉnh điểm sóc bằng việc quan sát thiên văn.
Việc 8 năm liền Tết Nguyên đán không có ngày 30 Tết không gây ảnh hưởng gì tới chu kỳ thời tiết mà chỉ liên quan tới thói quen sinh hoạt và chuẩn bị cho những ngày Tết. Việc một tháng nào đó trong năm luôn là tháng thiếu hoặc luôn là tháng đủ trong một số năm liền không hề là chuyện hiếm, chỉ có điều các tháng khác ít được chú ý tới như tháng Chạp. Do đó, hiện tượng 8 năm tới chỉ có ngày 29 tháng Chạp không ảnh hưởng gì đến đời sống, văn hóa của người dân, mà chỉ được coi là một hiện tượng thú vị.
Tóm lại, dù tháng Chạp có 29 hay 30 ngày, người dân Việt Nam cũng coi trọng ngày cuối cùng và khoảnh khắc cuối cùng của năm Âm lịch như một thời khắc thiêng liêng chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, gọi là Giao thừa. Vì thế trong những năm tháng Chạp thiếu, nhiều người vẫn có thói quen gọi ngày 29 Tết là ngày 30 Tết, vì "30 Tết" đã trở thành khái niệm chỉ ngày cuối cùng của năm Âm lịch.
