Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội XIV của Đảng đang nhận được sự quan tâm, góp ý sôi nổi của các tầng lớp nhân dân.
Trong đó, lĩnh vực văn hóa được xem là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nhằm xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.
Văn hóa soi đường cho quốc dân đi
Theo đảng viên Vũ Đức Hoàng (xã Bù Đăng), trong Dự thảo, nhận thức về vai trò văn hóa, mục tiêu xây dựng nền văn hóa thời kỳ đổi mới không ngừng được bổ sung, hoàn thiện, phát triển đột phá lên một tầm cao mới. Một trong những điểm mới đó là văn hóa chính thức được xác lập vị trí ngang tầm với kinh tế, chính trị và xã hội.
Dự thảo đã thể hiện quan điểm bao trùm, sâu sắc toàn diện mang tính đột phá và là lần đầu tiên Đảng nhấn mạnh khung hệ giá trị có tính hệ thống và đồng bộ khi nêu rõ: "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng bộ trên nền tảng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam".
Đảng viên Vũ Đức Hoàng cho biết cần phát huy có hiệu quả giá trị văn hoá và tinh thần cống hiến của con người Việt Nam. Ảnh: TTXVN phát
Hiện nay, vấn đề đáng quan tâm nhất là xây dựng nếp sống văn hóa, ngăn chặn sự xuống cấp về đạo đức xã hội. Dự thảo đã khẳng định cần xây dựng văn hóa gia đình, nhà trường và xã hội để bảo vệ, gìn giữ thuần phong mỹ tục, tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết, nghĩa tình, trọng đạo lý, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại.
Đảng viên Vũ Đức Hoàng còn nhấn mạnh, Dự thảo đã chỉ ra cần phải khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, văn minh, hạnh phúc; phát huy có hiệu quả giá trị văn hóa và tinh thần cống hiến của con người Việt Nam, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực và hệ điều tiết phát triển đất nước. Qua đó cho thấy con người vừa là chủ thể, vừa là động lực, vừa là người thực hiện vấn đề này.
Ở góc độ quản lý, theo Giám đốc Trung tâm Dịch vụ tổng hợp xã Bom Bo Phạm Anh Tuấn, trong Dự thảo, Đảng xác định công tác nâng cao năng lực cán bộ lãnh đạo, quản lý về văn hóa và phát triển con người cũng như tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước về văn hóa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cần phải được triển khai thực hiện quyết liệt.
Hát dân ca quan họ tại Lễ hội Đền Đô. Ảnh minh hoạ: Đỗ Huyền/TTXVN
Dự thảo đã chỉ ra rằng, việc phát triển toàn diện con người Việt Nam về đạo đức, trí tuệ, ý thức dân tộc, trách nhiệm công dân, năng lực sáng tạo, thẩm mỹ, thể lực, kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp; đề cao, khuyến khích vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nhân và những người làm công tác văn hóa… phải luôn được thực hiện thường xuyên, toàn diện, lâu dài, không gián đoạn; bằng nhiều phương thức khác nhau.
Ông Phạm Anh Tuấn cũng cho biết, từ lâu Đảng và Nhà nước đã thực hiện có hiệu quả việc nâng cao đời sống văn hóa, thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, miền, tầng lớp nhân dân; chú trọng phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số; khuyến khích tìm tòi, xây dựng và phát triển sáng tạo những mô hình, thiết chế văn hóa, thể thao và quản lý văn hóa có hiệu quả… Việc trong Dự thảo tiếp tục đưa nội dung này vào Báo cáo chính trị thể hiện quan điểm xuyên suốt của Đảng.
Điện ảnh - điểm nhấn văn hoá sáng tạo tại Hội chợ mùa Thu 2025. Ảnh: TTXVN phát
Sứ mệnh giáo dục thẩm mỹ và phản ánh tâm hồn dân tộc
Là người tham gia và thường xuyên theo dõi mảng văn hóa nghệ thuật, Thạc sĩ, soạn giả Lâm Hữu Tặng (phường Đồng Xoài, tỉnh Đồng Nai) cho rằng Dự thảo đã đánh giá và nhận thức đầy đủ hơn về vai trò và tầm quan trọng của văn hóa trong phát triển bền vững. Hệ thống thiết chế văn hóa được quan tâm xây dựng và phát huy. Các hoạt động văn hóa, sản phẩm văn hóa, nghệ thuật ngày càng đa dạng, phong phú. Công nghiệp văn hóa, dịch vụ văn hóa và thị trường văn hóa từng bước được phát triển. Hội nhập quốc tế về văn hóa ngày càng được mở rộng.
Soạn giả Lâm Hữu Tặng cũng chia sẻ, hiện vẫn còn không ít các nhạc sĩ, ca sĩ, nghệ sĩ có sáng tác, hành vi, lời nói, biểu diễn trái với thuần phong mỹ tục, lệch chuẩn văn hóa... và cũng đã có không ít nghệ sĩ bị "tuýt còi" vì các sản phẩm thô tục, phản cảm này.
Soạn giả Lâm Hữu Tặng đồng tình với ý kiến của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội khi cho rằng việc các ca khúc có nội dung phản cảm, lệch chuẩn xuất hiện trên thị trường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó sự thiếu hụt về nền tảng văn hóa và nhận thức xã hội của người làm nghệ thuật là nguyên nhân chính. Khi nghệ thuật bị chi phối quá nhiều vào yếu tố thị trường và lượt xem, một bộ phận người sáng tạo dễ bị cuốn vào "cám dỗ của sự nổi tiếng", quên mất rằng âm nhạc không chỉ đơn thuần là công cụ giải trí mà còn mang sứ mệnh giáo dục thẩm mỹ và phản ánh tâm hồn dân tộc.
Vì vậy, soạn giả Lâm Hữu Tặng đề xuất, Đảng, Nhà nước, ngành chức năng cần có những biện pháp mạnh để xử lý, xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm trong lĩnh vực biểu diễn và quảng bá sản phẩm phi văn hóa, xử lý các nhạc phẩm phản cảm, lệch chuẩn, gây ảnh hưởng tiêu cực theo quy định pháp luật. Ngoài ra, cần có sự biểu dương, khen thưởng nghệ sĩ có sáng tác hay, lan tỏa giá trị văn hóa, xây dựng lối sống lành mạnh.
Biểu diễn đờn ca tài tử tại chương trình "Những ngày Văn học - Nghệ thuật". Ảnh: Thu Hương - TTXVN
Đề xuất cụ thể đối với Di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Đờn ca tài tử, Thạc sĩ, soạn giả Lâm Hữu Tặng cho rằng cần xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nghệ nhân Đờn ca tài tử kế thừa. Đối với những người có năng khiếu và đam mê loại hình Đờn ca tài tử, nên có những chương trình đào tạo mở rộng và chuyên sâu để giúp các nghệ nhân hoàn thiện hơn về bài bản cũng như về phong cách biểu diễn, nhằm tạo ra một thế hệ kế thừa vừa có những hiểu biết sâu sắc về bài bản, phong cách, vừa có thể truyền tải những tinh hoa của nghệ thuật Đờn ca tài tử ở địa phương.
Đối với những nghệ nhân chưa đủ tiêu chuẩn đạt danh hiệu "Nghệ nhân Nhân dân", "Nghệ nhân Ưu tú" nhưng nắm giữ kỹ năng, bí quyết thực hành và có nhiều đóng góp xuất sắc trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ thì địa phương cũng cần có tiêu chí khen thưởng cấp tỉnh/thành phố, nhằm tôn vinh, động viên, khuyến khích sự đóng góp của họ.
Thời gian tới, soạn giả Lâm Hữu Tặng thống nhất và đồng thuận cao khi Dự thảo xác định: Xây dựng, phát triển văn học - nghệ thuật xứng tầm với lịch sử văn hóa dân tộc và tầm vóc của công cuộc đổi mới.
