Mắc kẹt trong hôn nhân
Trong phim Sex Education phát hành bởi Netflix, Maureen Groff là một người phụ nữ của thế hệ cũ, một bà nội trợ tận tụy với chồng con, nhưng lại mờ nhạt đến mức ngay cả con trai bà cũng không thực sự "nhìn thấy" vai trò của mẹ mình trong nhà. Bà là vợ của Michael Groff – người đàn ông điều hành trường trung học Moordale bằng "bàn tay sắt", một kẻ gia trưởng chính hiệu với những cơn giận dữ khó đoán và sự kiểm soát ngặt nghèo.
Maureen Groff phí hoài thanh xuân với cuộc hôn nhân đau khổ. Ảnh: Screen Rant.
Trong nhiều năm, Maureen Groff đã nhẫn nhịn, đã phục vụ, đã sống theo khuôn mẫu của một người vợ hiền – nhưng đổi lại là gì? Một cuộc hôn nhân lạnh lẽo, nơi bà không còn được nhìn thấy như một con người, mà chỉ là một phần trong cuộc đời của chồng mình.
Khi Sex Education kể câu chuyện về cuộc sống của Maureen, tôi thấy một người phụ nữ bị mắc kẹt. Bà không phải kiểu người bị bạo hành rõ ràng – không có những vết thương trên da thịt, không có những lời mắng nhiếc công khai. Nhưng sự kiểm soát âm thầm của Michael đã khiến bà mất đi khả năng đưa ra quyết định, mất đi tiếng nói của chính mình.
Adam Groff, con trai bà, lớn lên với một người cha nghiêm khắc đến mức cậu trở nên bất an, nổi loạn. Nhưng còn Maureen? Bà im lặng chịu đựng, cứ như thể chính sự tồn tại của mình là một điều gì đó nên được thu nhỏ lại, để tránh gây phiền toái.
Nhiều người có thể sẽ thắc mắc: tại sao Maureen không rời bỏ cuộc hôn nhân ấy sớm hơn? Tại sao bà lại chịu đựng một người chồng lạnh lùng suốt bao nhiêu năm?
Căn bệnh "Học được sự bất lực"
Câu trả lời có thể liên quan đến một vấn đề trong tâm lý học. Cụ thể là nghiên cứu của Martin Seligman và Steven Maier (1967) về "Học được sự bất lực", một công trình có ảnh hưởng sâu rộng trong tâm lý học hiện đại.
Thực tế hành trình tự làm chủ cuộc sống của Maureen có được chính nhờ cuộc nói chuyện với nhà tư vấn tâm lý, Jean Milburn. Ảnh: Fandom
Thông qua thí nghiệm trên chó, các tác giả đã chứng minh rằng khi một sinh vật trải qua tình trạng mất kiểm soát trong thời gian dài, nó có thể từ bỏ hoàn toàn ý chí phản kháng, ngay cả khi có cơ hội để thoát khỏi tình huống tiêu cực. Trong thí nghiệm, những con chó bị sốc điện trong môi trường mà chúng không thể kiểm soát. Khi được đưa sang một môi trường khác – nơi chúng có thể dễ dàng tránh né cú sốc bằng cách nhảy qua rào chắn – hầu hết chúng không cố gắng trốn thoát, trái ngược với nhóm chưa từng trải qua cảm giác mất kiểm soát trước đó. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy tâm lý bất lực có thể được hình thành thông qua trải nghiệm tiêu cực lặp đi lặp lại.
Kết luận của nghiên cứu không chỉ giúp hiểu rõ hơn về trầm cảm và lo âu, mà còn có ý nghĩa sâu sắc trong nhiều lĩnh vực khác. Trong bối cảnh giáo dục, trẻ em liên tục bị phê bình, bị so sánh hoặc gặp thất bại không được giải thích có thể dần đánh mất niềm tin vào khả năng học tập của mình. Tương tự, trong các mối quan hệ lạm dụng hoặc bạo hành, nạn nhân thường không thể rời bỏ kẻ bạo hành vì họ đã “học” rằng dù làm gì cũng không thay đổi được thực tế.
Nghiên cứu này đặt nền móng cho những phương pháp điều trị trầm cảm hiện đại, như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), giúp bệnh nhân từng bước lấy lại quyền kiểm soát cuộc sống của mình. Nó cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của môi trường tích cực, nơi con người có thể thử nghiệm, thất bại và học cách phục hồi, thay vì rơi vào vòng lặp của sự bất lực.
Maureen cũng như vậy. Suốt nhiều năm bị kiểm soát trong một cuộc hôn nhân đầy áp lực, bà đã dần đánh mất niềm tin vào khả năng tự giải thoát. Bà không rời đi, không phải vì bà yêu Michael, mà vì bà không còn tin rằng mình có thể sống sót bên ngoài cuộc hôn nhân ấy. Đây không phải là tình yêu, mà là một dạng ảo tưởng. Tình yêu thực sự không khiến một người cảm thấy mình nhỏ bé hơn, sợ hãi hơn, và bất lực hơn theo thời gian.
Cuộc lột xác của Maureen truyền cảm hứng rất lớn cho những người đồng cảnh ngộ. Ảnh: Reddit.
Cuộc lột xác truyền cảm hứng
Nhưng Sex Education không để Maureen kết thúc câu chuyện của mình như một nạn nhân.
Khi bộ phim tiến triển, bà dần nhận ra rằng cuộc sống không thể tiếp tục như vậy nữa. Bà chọn ly hôn, chọn rời đi. Đây không phải là một quyết định dễ dàng – không phải ai cũng có thể bước qua ngưỡng cửa của sự thay đổi khi họ đã quen với bóng tối. Nhưng bà đã làm được.
Và khi Maureen bắt đầu khám phá một mối quan hệ mới, lần này với một người đàn ông biết lắng nghe và trân trọng bà, tôi không thể không cảm thấy nhẹ nhõm. Không phải vì bà tìm được một người đàn ông khác, mà vì cuối cùng bà cũng tìm thấy chính mình.
Hành trình của Maureen Groff không chỉ là câu chuyện cá nhân của một nhân vật hư cấu. Nó là hình ảnh phản chiếu của rất nhiều phụ nữ ngoài đời thực – những người đã sống cả đời trong một mối quan hệ mà họ tưởng là yêu, nhưng thực chất chỉ là một vòng lặp của sự cam chịu.
Không ai đáng phải sống trong một tình yêu ảo tưởng. Và nếu có một điều mà tôi học được từ Sex Education, thì đó là: luôn có lối thoát, chỉ là bạn có tin vào nó hay không.
