Gan là cơ quan quan trọng của cơ thể, thực hiện đồng thời nhiều chức năng như đào thải độc tố, sản xuất mật, lưu trữ vitamin và khoáng chất, chuyển hóa các chất…
Do nhiều nguyên nhân khác nhau, gan có thể đối mặt với nhiều bệnh lý như viêm gan, gan nhiễm mỡ, viêm đường mật, sỏi mật, ung thư gan, xơ gan…
Trong số đó, xơ gan là tình trạng gan bị sẹo nặng. Theo trung tâm y tế Mayo Clinic (Mỹ), tình trạng nghiêm trọng này có thể do nhiều vấn đề gây ra, chẳng hạn như viêm gan hoặc nghiện rượu mãn tính.
Mỗi khi gan bị tổn thương - dù là do uống quá nhiều rượu hay nguyên nhân khác, chẳng hạn như nhiễm virus - gan sẽ cố gắng tự phục hồi. Trong quá trình này, mô sẹo hình thành. Khi tình trạng xơ gan trở nên trầm trọng hơn, ngày càng có nhiều mô sẹo hình thành, khiến gan trở nên chai cứng, khó thực hiện công việc của mình. Xơ gan tiến triển có thể đe dọa tính mạng.
Tổn thương gan do xơ gan thường không thể phục hồi. Nhưng nếu xơ gan được chẩn đoán sớm và nguyên nhân cơ bản được điều trị thì tổn thương nặng hơn có thể được hạn chế. Trong một số trường hợp hiếm, tổn thương gan có thể đảo ngược.
Triệu chứng của xơ gan
Theo Mayo Clinic, xơ gan thường không có triệu chứng cho đến khi gan bị tổn thương nặng. Khi các triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:
- Mệt mỏi.
- Dễ chảy máu hoặc bầm tím.
- Ăn mất ngon.
- Buồn nôn.
- Sưng ở chân, bàn chân hoặc mắt cá chân, gọi là phù nề.
- Giảm cân.
- Ngứa da.
- Da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng, được gọi là vàng da.
- Chất lỏng tích tụ trong bụng, được gọi là cổ trướng.
- Xuất hiện mạch máu hình mạng nhện trên da.
- Đỏ ở lòng bàn tay.
- Móng tay nhợt nhạt, đặc biệt là ngón cái và ngón trỏ.
- Ngón tay dùi trống, trong đó các đầu ngón tay xòe ra và trở nên tròn hơn bình thường.
- Đối với phụ nữ, mất kinh không liên quan đến mãn kinh.
- Đối với nam giới, mất ham muốn tình dục, co rút tinh hoàn hoặc nở ngực, được gọi là chứng gynecomastia.
- Lú lẫn, buồn ngủ hoặc nói chuyện rời rạc, khó hiểu.
Hãy hẹn gặp bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê ở trên.
Các yếu tố nguy cơ của xơ gan
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ xơ gan, trong đó có một hành vi rất đáng lo ngại, đó chính là uống quá nhiều rượu bia.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ định nghĩa việc uống rượu bia quá mức như sau:
- Với nam giới, uống rượu bia quá mức nghĩa là 15 ly trở lên mỗi tuần.
- Với nữ giới, uống rượu bia quá mức nghĩa 8 ly trở lên mỗi tuần.
Một ly rượu/bia được CDC Mỹ quy ước là 1 chai bia 350 ml hoặc 1 ly rượu vang 150 ml hoặc 1 ly rượu mạnh 45 ml.
Các yếu tố nguy cơ khác của xơ gan là:
- Thừa cân: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh có thể dẫn đến xơ gan, chẳng hạn như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Mắc bệnh viêm gan virus: Không phải ai bị viêm gan mãn tính cũng sẽ phát triển thành xơ gan, nhưng đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh gan hàng đầu trên thế giới.
Phòng ngừa xơ gan
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc xơ gan bằng cách thực hiện các bước sau để chăm sóc gan:
- Không uống rượu nếu bạn bị xơ gan. Nếu bạn bị bệnh gan, bạn không nên uống rượu.
- Có một chế độ ăn uống lành mạnh. Chọn chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả. Chọn ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Cắt giảm lượng thức ăn béo và chiên rán.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh. Quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể làm hỏng gan. Hãy nói chuyện với bác sĩ về kế hoạch giảm cân nếu bạn béo phì hoặc thừa cân.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan. Dùng chung kim tiêm và quan hệ tình dục không an toàn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan B và C. Hãy hỏi bác sĩ về việc tiêm phòng viêm gan.
Nếu bạn lo lắng về nguy cơ mắc bệnh xơ gan, hãy nói chuyện với các chuyên gia về những cách bạn có thể làm để giảm nguy cơ.
(Theo Mayo Clinic, CDC Mỹ)
