Trong cùng một mái nhà ở ngoại ô Hà Nội, hai chị em dâu Loan và Yến trở thành đề tài so sánh của cả họ hàng mỗi khi chuyện tiền nong được nhắc đến. Điều thú vị là người ta thường nghĩ buôn bán mới dư dả, còn công ăn lương thì chật vật, vậy mà trường hợp của hai gia đình này lại ngược hẳn.
Loan, chị dâu cả, làm kế toán cho một công ty nội thất, chồng chị là công nhân. Tổng thu nhập gộp lại 28 triệu đồng mỗi tháng. Không cao so với mặt bằng chi tiêu thành phố, nhưng Loan tính toán chặt chẽ. Chị luôn lập bảng chi tiêu cố định, khoản nào ra khoản đó:
Ăn uống, sinh hoạt: 8 triệu
Tiền học cho con, sách vở: 4 triệu
Đi lại, xăng xe: 2 triệu
Tiền điện, nước, internet: 2 triệu
Quỹ dự phòng sức khỏe: 2 triệu
Quỹ hiếu hỉ: 2 triệu (tháng nào không phát sinh thì gộp vào tiền gửi tiết kiệm)
Quỹ tiết kiệm cố định gửi ngân hàng: 8 triệu
Nhờ kỷ luật tài chính đó, sau 5 năm đi làm, vợ chồng Loan đã tích lũy được một khoản đáng kể, đủ để sửa sang nhà cửa và mua chiếc xe máy mới bằng tiền mặt. Loan chia sẻ: "Tiết kiệm không phải vì giàu có, mà vì tương lai luôn có những rủi ro không đoán trước".
Ảnh minh họa
Ngược lại, em dâu Yến, trẻ trung và nhanh nhẹn, buôn bán thời trang online. Có tháng chị khoe thu nhập hơn 40 triệu, gấp rưỡi chị dâu. Nhưng vì thói quen chi tiêu thoáng tay, tiền vừa về đã đi ngay. Hôm thì sắm túi xách mới để "giữ hình ảnh với khách", hôm thì ăn uống, tụ tập bạn bè hoặc spa, mua khóa PT gym...
Đặc biệt, Yến không có thói quen lập quỹ dự phòng. Mỗi lần nhập hàng mới, Yến lại phải vay nóng vài chục triệu, xoay vòng cùng bạn bè. Có lúc khách chưa trả tiền hàng, chủ kho đã gọi điện giục, khiến Yến mất ăn mất ngủ. Đến khi bị chồng nhắc nhở, chị chỉ cười gượng: "Buôn bán phải liều, tiền nhiều thì nợ nhiều, rồi sẽ xoay được thôi".
Thực tế, năm vừa rồi, trong khi vợ chồng Loan có thể gửi về quê 100 triệu phụ giúp ông bà xây lại mái ngói, thì gia đình Yến lại phải đi vay chính chị dâu 20 triệu để nhập hàng Tết.
Sự trái ngược này khiến trong gia đình không ít lần dấy lên bàn tán. Có người trách Yến tiêu xài hoang phí, cũng có người khen Loan giỏi vun vén. Nhưng nếu hỏi cả hai, họ đều có lý lẽ riêng. Loan tin rằng hạnh phúc đến từ sự an toàn và ổn định. Còn Yến lại cho rằng tuổi trẻ phải dám bạo tay mới mong giàu lớn, làm ra tiền là phải chi tiêu, phải hưởng thụ.
Ảnh minh họa
Đặt hai chị em dâu cạnh nhau, dễ thấy vấn đề của Yến không nằm ở thu nhập thấp, mà ở cách quản lý. Người buôn bán thời trang vốn dĩ thu nhập thất thường, có tháng nhiều, có tháng ít, nếu không biết cách giữ lại phần "dư" cho những tháng chậm hàng thì chắc chắn sẽ luôn rơi vào vòng xoáy vay – trả.
Để quản lý tiền và có nguồn vốn, Yến nên thực hiện các biện pháp sau:
1. Tách bạch tiền vốn và tiền lãi
Mỗi lần nhập hàng, cần giữ nguyên vốn ban đầu, chỉ chi tiêu từ phần lãi. Điều này giúp dòng tiền kinh doanh không bị “ăn mòn” bởi tiêu dùng cá nhân.
2. Lập quỹ tiết kiệm bắt buộc
Dù thu nhập tháng đó ít hay nhiều, Yến nên trích tối thiểu 10% để gửi tiết kiệm. Đây là khoản “không được phép đụng vào”, nhằm tạo vùng đệm an toàn.
3. Hạn chế vay nóng, thay bằng kế hoạch vay ngân hàng có kiểm soát
Nếu cần xoay vòng vốn lớn, thay vì vay bạn bè hoặc vay nóng, Yến nên tính đến các gói vay tín chấp, lãi suất thấp hơn và có lịch trả cụ thể.
4. Giữ mức sống phù hợp thu nhập trung bình, không dựa vào tháng đỉnh cao
Yến từng có tháng kiếm 40–50 triệu, nhưng đó không phải mức ổn định. Nếu cứ tiêu xài theo "đỉnh cao", khi rơi xuống mức 15–20 triệu, áp lực sẽ rất lớn.
5. Học cách ghi chép chi tiêu như chị dâu Loan
Mỗi ngày chỉ cần bỏ ra 5 phút ghi lại thu – chi, cuối tháng nhìn lại sẽ thấy rõ những khoản không cần thiết để cắt giảm.
Nếu Yến áp dụng được những bước này, thì chỉ sau 1–2 năm cũng có thể tích lũy được một khoản kha khá, vừa duy trì kinh doanh, vừa đảm bảo cuộc sống gia đình.
Ngẫm lại, câu chuyện của Loan và Yến không chỉ là chuyện riêng trong một mái nhà, mà còn phản ánh thói quen của rất nhiều gia đình trẻ: người biết vun vén thì ít tiền vẫn dư, người buông thả thì nhiều tiền vẫn thiếu.
