Báo cáo Phương án thúc đẩy cải cách y tế lấy người dân làm trung tâm do Viện Nghiên cứu Y tế và Xã hội Hàn Quốc (KIHASA) công bố ngày 26/8 nhận định y tế nước này đang "khủng hoảng phức hợp" chứ không phải các vấn đề riêng lẻ.
"Nếu không có giải pháp kịp thời, hệ thống sẽ đối mặt nguy cơ đổ vỡ dây chuyền, bắt đầu từ các chuyên khoa thiết yếu và y tế địa phương", nhóm chuyên gia nhận định.
Nguyên nhân đầu tiên được chỉ ra là sự mất cân bằng nghiêm trọng về nhân lực. Trong nửa đầu năm 2024, tỷ lệ lấp đầy bác sĩ nội trú năm nhất ở các khoa thiết yếu rất thấp, như Khoa Nhi chỉ đạt 26,2%, Ngoại khoa lồng ngực 38,1%. Ngược lại, các khoa được xem là "thời thượng" như Da liễu, Mắt, Phẫu thuật thẩm mỹ luôn đạt 100% chỉ tiêu. KIHASA cho rằng sự phân hóa này phản ánh một thực tế mang tính hệ thống là các bác sĩ đang né tránh những chuyên khoa trực tiếp liên quan tính mạng con người.
Khoảng cách y tế giữa các vùng miền cũng làm trầm trọng thêm vấn đề. Số lượng bác sĩ chuyên khoa thiết yếu trên 1.000 dân ở khu vực thủ đô là 1,86 người, trong khi ở các tỉnh chỉ là 0,46, chênh lệch hơn 4 lần. Thực tế, bệnh nhân tỉnh lẻ phải đi tàu lên Seoul khám chữa bệnh đã trở thành chuyện thường ngày. "Lỗ hổng y tế ở địa phương ngày càng lớn, khiến các bệnh viện lớn ở thủ đô càng thêm quá tải", một đại diện KIHASA cho biết.
Nguyên nhân thứ hai là sự méo mó trong hệ thống chuyển tuyến. Các bệnh viện tuyến trên, vốn nên tập trung vào điều trị bệnh nặng và hiếm, luôn trong tình trạng đông đúc bệnh nhân ngoại trú với các bệnh nhẹ. Tỷ lệ chi trả bảo hiểm cho bệnh nhân ngoại trú tại các bệnh viện này đã tăng vọt từ 9,8% năm 2019 lên 14,6% vào năm 2023. Theo KIHASA, "nguồn lực y tế hữu hạn đang bị lãng phí cho các ca bệnh nhẹ, làm tê liệt chức năng cốt lõi của hệ thống".
Gốc rễ của cuộc khủng hoảng, theo báo cáo, là cơ chế chi trả bất cập theo từng dịch vụ (fee-for-service). Cấu trúc chi trả dựa trên số lượng dịch vụ khám chữa bệnh không đảm bảo mức đền bù xứng đáng cho các lĩnh vực rủi ro cao, cường độ làm việc lớn như phẫu thuật hay các chuyên khoa thiết yếu. Một khảo sát cho thấy 31% bác sĩ chọn né tránh các chuyên khoa này vì lý do "mức thu nhập thấp so với công sức bỏ ra".
"Nhân lực, hệ thống chuyển tuyến và cơ chế chi trả đang mắc kẹt vào nhau như những bánh răng, kéo theo sự sụp đổ của các chuyên khoa thiết yếu và y tế địa phương", đại diện KIHASA phân tích.
Nhân viên y tế tại một bệnh viện ở Seoul. Ảnh: Yonhap
Để giải quyết khủng hoảng, báo cáo đề xuất cần đẩy mạnh các dịch vụ y tế tại nhà và khám chữa bệnh từ xa. Đặc biệt, các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của một dịch vụ hỗ trợ y tế 24 giờ.
"Cần có một 'hoa tiêu y tế' hoạt động suốt 24 giờ, tương tự Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) của Anh. Hệ thống này cho phép người dân gọi điện hoặc sử dụng ứng dụng để được kiểm tra tình trạng sức khỏe cũng như hướng dẫn đến bệnh viện phù hợp nhất", báo cáo nêu rõ.
Theo nhóm nghiên cứu, giải pháp này không chỉ giúp giải quyết tình trạng bệnh nhân phải chạy lòng vòng qua nhiều phòng cấp cứu mà còn giúp người dân cảm nhận được sự cải thiện rõ rệt của dịch vụ y tế trong cuộc sống hàng ngày.
Báo cáo cũng đề xuất "Hệ thống bảo đảm an tâm chi phí y tế" và "Chương trình quốc gia đồng hành chăm sóc bệnh nhân". Các chương trình này nhằm giảm gánh nặng viện phí và chi phí chăm sóc cho người dân bằng cách nhà nước sẽ quản lý một cách hệ thống các dịch vụ không thuộc danh mục bảo hiểm, bảo hiểm tư nhân, đồng thời chịu trách nhiệm về dịch vụ chăm sóc tại các bệnh viện điều trị cấp tính.
Hệ thống y tế Hàn Quốc, vốn là niềm tự hào quốc gia, từng trải qua cuộc khủng hoảng sâu sắc trong giai đoạn 2023-2024. Nguyên nhân đến từ sự phản đối dữ dội của giới y bác sĩ đối với kế hoạch tăng chỉ tiêu tuyển sinh trường y của chính phủ, dẫn đến các cuộc đình công quy mô lớn làm tê liệt nhiều bệnh viện. Tình trạng này đã phơi bày những vết nứt nghiêm trọng tồn tại từ lâu, từ sự chênh lệch nguồn lực giữa các chuyên khoa đến khoảng cách y tế giữa thành thị và nông thôn. Hàng nghìn ca phẫu thuật bị hoãn, phòng cấp cứu quá tải và bệnh nhân chật vật tìm nơi điều trị.
Hoàng Dung (Theo Chosun)
