Ông Mạnh, 65 tuổi, quê Nam Định, bị thoái hóa khớp gối nặng, chuyển tuyến lên Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mổ thay khớp gối vào ngày 1/3. Song, bác sĩ lắc đầu, không thể mổ do khớp gối thích hợp với người bệnh đã hết.
"Khớp nhân tạo phù hợp với ông hiện đã hết hàng, chưa biết khi nào bệnh viện có", bác sĩ nói với bệnh nhân, giải thích là vẫn kê đơn thuốc uống với hy vọng giúp ông đỡ đau, chờ ngày được mổ. Sau đó, ông Mạnh cầm đơn thuốc ra tiệm mua thuốc về nhà uống.
Ông Mạnh là một trong nhiều trường hợp khám bệnh tại Việt Đức xong phải quay về do bệnh viện hạn chế mổ phiên, chỉ đủ hóa chất, vật tư tiếp nhận bệnh nhân cấp cứu, trong hai ngày qua.
Trung bình, một ngày khoa phẫu thuật chấn thương chỉnh hình của Việt Đức mổ 40-45 trường hợp, nhưng từ ngày 1/3 bệnh viện bắt đầu hạn chế mổ phiên (mổ theo lịch hẹn ngoài cấp cứu), chỉ còn đủ vật tư, hóa chất để mổ 20 ca.
"Theo xếp lịch ban đầu, ngày 1/3, tôi sẽ mổ 19 bệnh nhân, nhưng cuối cùng chỉ được duyệt mổ 9 bệnh nhân. Những trường hợp khác, chúng tôi phải tư vấn cho người bệnh chờ", một bác sĩ không muốn nêu tên chia sẻ.
Theo bác sĩ, với những bệnh nhân đã được xếp lịch mổ nhưng phải bị hoãn, bệnh viện vẫn cho đơn thuốc để uống. Hiện có 3 nhóm bệnh nhân, gồm: Bệnh nhân cấp cứu không thể trì hoãn phẫu thuật; thứ hai là nhóm bệnh nhân nặng mổ càng sớm càng tốt, các bác sĩ sẽ cân nhắc vì bệnh nhân nặng sẽ phải làm xét nghiệm rất nhiều lần, vật tư tiêu tốn bằng 3-4 bệnh nhân nhẹ; và thứ ba là nhóm bệnh nhân có thể trì hoãn được, sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc trong khi chờ.
"Chúng tôi phân chia nhau quản lý các nhóm bệnh nhân, gọi điện để tư vấn cho từng trường hợp để chờ vật tư, hóa chất, cho đơn thuốc điều trị tạm thời trong giai đoạn chờ đợi. Ngày nào số ca mổ cấp cứu ít, chúng tôi lại tiếp tục mổ cho bệnh nhân đã được xếp lịch. Trong đó, ưu tiên cho bệnh nhân là người già, bệnh nhân nặng", một bác sĩ khác cho biết.
Song, các bác sĩ cũng lo ngại chờ đợi mổ trong đau đớn bệnh tật sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh hoạt, lao động, làm việc của người bệnh. Trường hợp không tuân thủ theo hướng dẫn, dùng thuốc, bệnh diễn biến nặng lên, đến lúc mổ thay vì một tổn thương có thể xuất hiện 2-3 tổn thương. Vì thế, trong tình cảnh bệnh viện cạn kiệt vật tư, hóa chất, phải chờ mổ, các bác sĩ mong muốn bệnh nhân phối hợp với bác sĩ, dùng thuốc theo hướng dẫn.
Bệnh nhân chờ khám tại chuyên khoa Cơ xương khớp, ngày 1/3. Ảnh: Lê Nga
Bệnh viện Việt Đức là bệnh viện ngoại khoa hạng đặc biệt, đang trải qua những ngày tháng khó khăn vô cùng do thiếu thốn vật tư y tế, nhiều hóa chất đang cạn kiệt. Ví dụ, hóa chất xét nghiệm công thức máu thiếu, số lượng vật tư điều trị cho bệnh nhân xẹp đốt sống cũng hạn chế, bác sĩ chỉ chỉ định cho trường hợp cấp cứu. Ngoài ra, bệnh viện còn thiếu hóa chất định lượng nồng độ thuốc trong máu của bệnh nhân ghép tạng, hóa chất miễn dịch, hóa chất khí máu, vật tư hút máu đông, miếng dán cố định phẫu trường (vùng mổ), kim gây tê tủy sống...
Một bác sĩ cho biết tất cả bệnh nhân hồi sức tích cực, thở máy đều phải theo dõi khí máu. Nếu thiếu hóa chất khí máu, bác sĩ sẽ không biết bệnh nhân đang rơi vào tình trạng nào để kịp thời xử lý, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân. Thiếu thuốc chống đông cũng khiến bệnh nhân trở nên trầm trọng. Mổ thay khớp gối, khớp háng, thay van tim mà thiếu hóa chất này thì bệnh nhân dễ dẫn đến tắc mạch, nhồi máu cơ tim, phổi, nguy cơ phải cắt cụt chi hoặc tử vong.
Hoãn mổ có thể khiến bệnh nhân nhẹ chuyển dần sang nặng. Vì vậy, các bác sĩ đang cố gắng khắc phục tình trạng thiếu vật tư, trang thiết bị thiếu yếu. "Nhiều ca mổ nội soi cần 3-4 dụng cụ, nhưng hiện không có đủ, chúng tôi phải hấp lại đồ cũ, hoặc dùng đồ cá nhân của mình, không tính tiền cho bệnh nhân, không thể yêu cầu bệnh nhân mua vật tư, hóa chất ở ngoài mang vào", một bác sĩ chia sẻ.
Một bác sĩ phẫu thuật khác cho biết "mấy ngày nay đang rỗi việc vì mổ ít", đồng thời lo ngại bệnh nhân dồn lại, "có thể tháng sau đầy đủ vật tư lại phải mổ ngày mổ đêm".
Bệnh nhân vào Bệnh viện Việt Đức cấp cứu, ngày 1/3. Ảnh: Lê Nga
Ông Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức đánh giá việc hoãn mổ ảnh hưởng rất lớn đến người bệnh. "Đây là việc 'cấp cứu của cấp cứu', cần được tháo gỡ ngay lập tức", ông Giang nói, thêm rằng đang chờ Chính phủ giải quyết để có vật tư, quay lại mổ bình thường.
Những ngày trước, nhiều người dân các tỉnh đổ xô đến Việt Đức khám, mong được xếp lịch mổ sớm trước khi bệnh viện hạn chế. Theo ông Giang, trường hợp bệnh nhân vẫn đến khám và yêu cầu mổ, bác sĩ sẽ giải thích cho hiểu về tình hình của bệnh viện. Nếu bệnh nhân chấp nhận chờ, bệnh viện sẽ xếp lịch khi có hóa chất, vật tư y tế. "Bệnh viện cũng không chấp nhận để người nhà bệnh nhân mua vật tư y tế, hóa chất từ ngoài vào mổ vì liên quan đến sự an toàn, tính mạng con người", ông Giang cho biết.
Nguyên nhân của tình trạng trên là do những vướng mắc trong cơ chế đầu thầu, mua sắm khiến các bệnh viện bị "trói tay".
Chính phủ đã nhiều lần họp với Bộ Y tế và các Bộ ngành, cơ sở y tế để gỡ khó. Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ Y tế rà soát vướng mắc, trình Chính phủ ban hành nghị quyết thí điểm một số cơ chế đảm bảo thuốc, thiết bị, hóa chất xét nghiệm.
Trong công điện chiều 25/2, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Y tế giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị tại một số bệnh viện trong quý I/2023, tránh đùn đẩy, kéo dài không dám chịu trách nhiệm.
Cụ thể, với tình trạng thiếu vật tư y tế hóa chất, Bộ Y tế đã hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi về quản lý trang thiết bị y tế, trong đó đề xuất tiếp tục gia hạn giấy phép trang thiết bị y tế (đã hết hiệu lực) để thông quan ngay các lô hàng nhập khẩu. Nếu dự thảo được áp dụng, các lô vật tư, thiết bị y tế đã nhập từ đầu năm sẽ được thông quan ngay từ 1/3, tháo gỡ trước mắt tình hình.
Về khó khăn khi đấu thầu một số hóa chất, vật tư tiêu hao chỉ có một nhà cung cấp, trong khi quy định phải có báo giá của ba nhà cung cấp làm căn cứ xác định giá, Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư đề xuất phương án tháo gỡ, cho phép đấu thầu những hóa chất, vật tư tiêu hao, trang thiết bị y tế chỉ có một nhà cung cấp.
Với vướng mắc từ thanh toán dịch vụ kỹ thuật thực hiện trên máy mượn, máy đặt, Bộ Y tế đã hoàn thiện nghị định sửa đổi Nghị quyết 144 để cho phép các bệnh viện tiếp tục triển khai hình thức này, chấm dứt tình trạng thiếu hóa chất xét nghiệm.
Lê Nga
