Tại sao phụ nữ hay bị loãng xương: BS giải thích vì phải rút canxi từ xương để làm việc này, quên bổ sung lại thì hậu quả càng rõ

Trong cuộc sống, chúng ta không hiếm gặp hình ảnh những người bị gù vẹo cột sống, lưng còng hẳn xuống, đi phải chống gậy và hầu hết đều là ở phụ nữ. Điều này khiến người ta không khỏi đặt ra câu hỏi: Liệu có phải phụ nữ dễ gặp các vấn đề về xương và loãng xương hơn nam giới?

Loãng xương (osteoporosis) là một tình trạng bệnh lý phổ biến, trong đó mật độ xương giảm dần, làm xương trở nên yếu, dễ gãy và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như gãy cổ xương đùi, gãy cột sống hoặc gãy cổ tay. 

Theo các nghiên cứu khoa học, loãng xương ảnh hưởng đến hơn 200 triệu người trên toàn thế giới, và phụ nữ chiếm tỷ lệ cao hơn đáng kể so với nam giới. Cụ thể, bệnh này phổ biến gấp 4 lần ở phụ nữ so với nam giới, và hậu quả thường nghiêm trọng hơn do cấu trúc xương và các yếu tố hormone.

Phụ nữ dễ bị loãng xương hơn nam giới: Có 4 nguyên nhân chính

Có nhiều yếu tố giải thích tại sao phụ nữ lại dễ bị loãng xương hơn nam giới, chủ yếu liên quan đến cấu trúc cơ thể, chu kỳ sinh sản và thay đổi hormone.

Đầu tiên, phụ nữ thường có khung xương nhỏ hơn và mỏng hơn so với nam giới ngay từ khi trưởng thành. Nam giới đạt đỉnh mật độ xương cao hơn ở độ tuổi 20-30, trong khi phụ nữ có mật độ xương thấp hơn khoảng 10-15%, khiến họ dễ bị mất xương hơn theo thời gian. Một nghiên cứu trên 207 trẻ em và thanh thiếu niên ở Thụy Sĩ cho thấy nam giới đạt mật độ xương cao hơn nhưng muộn hơn so với nữ giới, dẫn đến nền tảng xương chắc khỏe hơn ở nam.

Thứ hai là bởi thiên chức làm mẹ: Mang thai và cho con bú. Trong giai đoạn này, cơ thể phụ nữ phải rút canxi từ xương để cung cấp cho sự phát triển của thai nhi và sản xuất sữa mẹ.

Theo TS.BS Phan Chí Thành (BV Phụ sản Trung Ương) chia sẻ: Xương của con từ đâu mà ra? Đó là vì người mẹ đã "rút canxi" từ xương chậu, xương cột sống của mình để truyền sang con. Xương của con hình thành bao nhiêu thì xương của mẹ "mất đi bấy nhiêu". Chưa kể, nếu mẹ đẻ gần, đẻ mau thì việc loãng xương còn nghiêm trọng hơn.

Thứ ba là thiếu ánh mặt trời. BS Thành cũng nói thêm một vấn đề quan trọng khác ảnh hưởng đến sức khỏe xương của chị em là ánh sáng mặt trời để giúp tổng hợp ra vitamin D. Nhưng nhiều chị em lại thích da trắng nên thường trùm kín toàn thân, không bao giờ dám phơi nắng, dẫn đến hạn chế tiếp xúc với ánh mặt trời và hấp thụ vitamin D.

Yếu tố cuối cùng cực kỳ quan trọng là thời kỳ mãn kinh. Chu kỳ kinh nguyệt cộng với nội tiết của buồng trứng tạo ra estrogen có vai trò dẫn canxi vào xương, tăng cường tạo các tế bào xương, hạn chế quá trình tiêu xương của chúng ta. 

Do đó, phải có estrogen thì hấp thu canxi mới tốt. Bước sang giai đoạn mãn kinh, estrogen tụt hẳn xuống, mật độ xương thưa thớt, có thể lên đến 2-3% mỗi năm trong 5-10 năm đầu. Vậy nên thậm chí có những trường hợp ngồi xuống thôi cũng gãy xương.

Đó chính là những lý do mà tại sao với nữ giới, đặc biệt là phụ nữ ở giai đoạn sau mãn kinh, việc dự phòng các bệnh lý về xương khớp là vô cùng quan trọng.

Chị em tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh nên bổ sung nội tiết để dự phòng loãng xương càng sớm càng tốt

Từ sau tuổi 40, cơ thể phụ nữ bắt đầu bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, khi nội tiết tố nữ estrogen suy giảm nhanh chóng, xương mất khoáng nhanh hơn, trở nên giòn, dễ gãy đặc biệt là ở xương cột sống, cổ tay và cổ xương đùi. Nếu không can thiệp sớm, sau 50 tuổi, mỗi năm chị em có thể mất tới 3–5% khối lượng xương, khiến chỉ một cú ngã nhẹ cũng đủ gây gãy xương nghiêm trọng.

Việc phòng ngừa tình trạng loãng xương, mất xương cần được thực hiện càng sớm càng tốt, chị em cần chú ý những biện pháp sau đây:

- Bổ sung canxi và vitamin D đầy đủ qua thực phẩm hoặc thuốc. Nếu không bổ sung đủ canxi qua chế độ ăn uống hoặc thực phẩm chức năng, lượng canxi mất đi từ xương có thể không được bù đắp, dẫn đến giảm mật độ xương lâu dài. Phụ nữ nên bổ sung canxi (1.000-1.200 mg/ngày) và vitamin D qua thực phẩm như sữa, cá, rau củ hoặc thuốc bổ sung, đặc biệt trong thai kỳ, cho con bú và tiền mãn kinh.

- Duy trì vận động: Đi bộ, yoga, hoặc tập tạ nhẹ giúp tăng mật độ xương.

- Hạn chế cà phê, rượu, thuốc lá, đây là những yếu tố làm giảm hấp thu canxi.

- Kiểm tra mật độ xương định kỳ, đặc biệt là sau 50 tuổi để phát hiện sớm loãng xương tiềm ẩn.

Bên cạnh đó, theo TS.BS Phan Chí Thành, để phòng ngừa và cải thiện sức khỏe của xương, chị em có thể sử dụng liệu pháp nội tiết thay thế (HRT) giúp ổn định hormone, giảm tốc độ mất xương theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Mãn kinh là quy luật tự nhiên, nhưng chủ động bổ sung nội tiết và dự phòng loãng xương chính là chìa khóa để chị em giữ được sức khỏe, dáng vóc và tinh thần tươi trẻ ở tuổi 50–60!