"Bệnh viện phải trở thành trung tâm đổi mới, hội tụ khoa học công nghệ, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, đồng thời là trụ cột của hệ thống y tế an toàn, công bằng, bền vững", ông Thuấn phát biểu tại Hội nghị Quản lý bệnh viện châu Á 2025 ở TP HCM, ngày 10/9. Hội nghị thu hút hơn 1.200 đại biểu từ 30 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Y học toàn cầu đang đối diện những thách thức chưa từng có. Già hóa dân số ngày một nhanh, gánh nặng bệnh không lây nhiễm chiếm tới hơn 70% nguyên nhân tử vong. Dịch bệnh mới nổi liên tục xuất hiện, biến đổi khí hậu đe dọa sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, khủng hoảng nhân lực y tế ngày càng trầm trọng, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu, nhất là tại vùng khó khăn.
Thực tế, đến năm 2024, tổng nhân lực y tế Việt Nam đạt hơn 431.000 người, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 632.000 người theo quy hoạch giai đoạn 2011-2020. Tỷ lệ bác sĩ mới đạt 14 trên 10.000 dân, thấp hơn mức trung bình thế giới và khu vực. Tỷ lệ điều dưỡng trên bác sĩ tại bệnh viện công chỉ ở mức 1,2-1,5, trong khi khuyến cáo quốc tế là trên 2.
Cùng với bài toán nhân lực, theo ông Thuấn, hệ thống y tế Việt Nam còn đối mặt nhiều thách thức khác như tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến cuối trong khi y tế cơ sở chưa phát huy đầy đủ. Cơ chế tài chính và chính sách bảo hiểm y tế chưa đồng bộ, quá trình chuyển đổi số thiếu sự đồng đều và còn hạn chế trong tính liên thông giữa các cấp.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Văn Thuấn phát biểu tại Hội nghị Quản lý bệnh viện châu Á 2025, ngày 10/9. Ảnh: Hương Mai
Trong bối cảnh này, Thứ trưởng cho rằng yêu cầu cấp thiết bệnh viện phải đổi mới tư duy, chuyển từ mô hình "chữa bệnh" sang "quản trị sức khỏe chủ động". Đây được xem là kim chỉ nam cho định hướng tương lai của ngành, gắn với bốn nghị quyết trụ cột về khoa học công nghệ và chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, cải cách thể chế và phát triển kinh tế tư nhân.
Trong đó, chuyển đổi số, đặc biệt ứng dụng AI, là trụ cột then chốt. TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), nhận định Việt Nam mới ở giai đoạn đầu xây dựng khung pháp lý cho AI y tế. Nếu theo kịp tốc độ công nghệ, AI không chỉ giúp giảm tải bệnh viện, tiết kiệm chi phí mà còn tăng niềm tin của người dân vào hệ thống chăm sóc sức khỏe.
"AI là công cụ hỗ trợ điều trị, phải được thiết kế như phương tiện cứu người, vận hành trên nền tảng pháp lý minh bạch và đạo đức vững mạnh", ông Đức nói, cho rằng sự phối hợp giữa ngành y tế, bệnh viện và doanh nghiệp công nghệ sẽ quyết định việc đưa AI từ phòng thí nghiệm vào thực tiễn một cách bền vững.
Triển khai bệnh án điện tử tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Chính phủ và Bộ Y tế đặt mục tiêu đến ngày 30/9 toàn bộ bệnh viện cả nước triển khai bệnh án điện tử. Hiện, khoảng 500 trong hơn 1.800 bệnh viện đã thực hiện, 20% người dân có số sức khỏe điện tử. Dự kiến trong năm tới, tất cả người dân Việt Nam sẽ có hồ sơ sức khỏe điện tử. Từ nay đến 2030, ngành y tiếp tục hoàn thiện hệ sinh thái y tế số, xây dựng trung tâm dữ liệu tập trung, hệ thống quản lý thông minh, thúc đẩy hợp tác công - tư và tăng cường đào tạo liên tục cho nhân viên y tế.
Lê Phương
