Sỏi túi mật là những viên rắn nhỏ hình thành trong túi mật, nơi chứa dịch mật giúp tiêu hóa. Chúng chủ yếu được tạo thành từ cholesterol hoặc bilirubin, có kích thước từ vài mm đến vài cm. Sỏi xuất hiện do mất cân bằng các thành phần của dịch mật.
TS.BS Nguyễn Ngọc Hùng, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết tắc ruột do sỏi túi mật là nguyên nhân hiếm gặp gây tắc ruột cơ học. Biến chứng này thường xảy ra tại ruột non, nhất là đoạn hồi tràng, khi sỏi di chuyển từ túi mật qua đường rò vào ruột.
Tắc ruột do sỏi mật chỉ chiếm khoảng 1-4% các trường hợp tắc ruột ở người lớn, nhưng tăng lên tới 25% ở bệnh nhân trên 65 tuổi. Ở người cao tuổi có nhiều bệnh nền, bệnh thường diễn tiến nặng hơn và việc điều trị cũng phức tạp hơn.
"Đây đúng là một quả bom nổ chậm. Nhiều bệnh nhân không biết mình mắc bệnh, chỉ đến khi gặp biến chứng thì mức độ nguy hiểm mới được bộc lộ", bác sĩ Hùng cho hay.
Như bệnh nhân nữ, 77 tuổi, có tiền sử đái tháo đường và Parkinson, đã biết có sỏi túi mật nhiều năm nhưng chưa phẫu thuật. Ba ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân đau âm ỉ vùng thượng vị, quanh rốn, cơn đau tăng dần, kèm buồn nôn và nôn dịch màu xanh. Khi tới Bệnh viện Bạch Mai, bụng bệnh nhân chướng, đau quanh rốn, không có dấu hiệu phản ứng thành bụng hay quai ruột nổi.
Sỏi mật có thể rò rỉ xuống ruột. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Kết quả chụp CT phát hiện các quai ruột non quanh rốn bị giãn rộng (36 mm) và một dị vật hình tròn cản quang kích thước 23 mm ở vị trí chuyển tiếp. Túi mật thành dày nhẹ, chứa khí và thông với tá tràng. Đây là ba dấu hiệu điển hình của "bộ ba Rigler" trong tắc ruột do sỏi mật: khí trong đường mật, tắc ruột non có mức nước - khí và sỏi nằm trong lòng ruột.
Người bệnh được đặt sonde dạ dày, truyền dịch và dùng kháng sinh để ổn định trước khi phẫu thuật. Sau một ngày, ê kíp đã lấy ra viên sỏi màu xanh đen, hình tròn, đường kính khoảng 25 mm trong ruột non, sau đó tiến hành cắt túi mật và khâu lỗ rò. Kết quả sinh thiết cho thấy viêm mạn tính nhưng không có tế bào ác tính.
"Ca này cho thấy việc điều trị sỏi túi mật sớm, khi chưa có biến chứng, là rất quan trọng. Phẫu thuật tắc ruột không quá phức tạp về kỹ thuật, nhưng biến chứng do sỏi gây thủng túi mật vào tá tràng và xuống ruột non khiến việc điều trị khó khăn hơn", bác sĩ Hùng nói.
Nếu phát hiện và xử lý sớm, phẫu thuật sỏi túi mật đơn giản hơn nhiều, thậm chí có thể thực hiện bằng nội soi ít xâm lấn. Tuy nhiên, khi đã có biến chứng như trường hợp trên, bệnh nhân thường phải mổ mở, đối mặt với các nguy cơ như rò mật, rò tiêu hóa và nhiễm trùng sau mổ.
Việc chẩn đoán, điều trị muộn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề, như rối loạn điện giải, mất nước, tổn thương ruột, viêm phúc mạc. Tỷ lệ tử vong dao động 15-20%, đặc biệt cao ở người lớn tuổi hoặc có các bệnh lý nền như suy tim, suy thận, do thường chẩn đoán trễ và thể trạng suy kiệt.
Mọi người nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh túi mật, đặc biệt là sỏi túi mật. Ngay cả khi chưa có triệu chứng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về phương án điều trị thích hợp. Việc trì hoãn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Lê Nga
