Trên thực tế, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp trở nên khó khăn hơn đối với người bệnh tiểu đường so với người bình thường. Lý do là vì họ cần cân nhắc nhiều yếu tố như: chỉ số đường huyết (GI), việc chọn thực phẩm có GI thấp giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn; hàm lượng carbohydrate vì lượng carbohydrate nạp vào cần phù hợp với nhu cầu và khả năng kiểm soát đường huyết của mỗi người; chất béo: nên ưu tiên chất béo tốt và hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa; chất xơ giúp làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, tốt cho người bệnh tiểu đường; vitamin và khoáng chất, đảm bảo cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết và sức khỏe tổng thể của người bệnh tiểu đường.
Tuy nhiên, theo bác sĩ dinh dưỡng Nguyễn Thị Hà (Viện Dinh Dưỡng), bạn không nên quá lo lắng vì vẫn có rất nhiều lựa chọn thực phẩm ngon miệng và tốt cho sức khỏe dành cho người bệnh tiểu đường . Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn dễ dàng hơn trong việc lựa chọn thực phẩm:
1. Protein nạc: Thịt gà, gà tây, phần nạc của thịt bò và đậu phụ cung cấp các axit amin thiết yếu mà không chứa quá nhiều chất béo hoặc carbohydrate, giúp ổn định lượng đường trong máu.
2. Sản phẩm từ sữa: Sữa chứa nhiều canxi cần thiết cho sức khỏe của xương, cung cấp protein và chứa ít calo hơn. Hãy chọn các sản phẩm sữa ít béo hoặc không béo như sữa chua Hy Lạp và sữa gầy để giảm tình trạng kháng insulin .
3. Trái cây: Tiêu thụ các loại trái cây như quả mọng, táo và cam quýt giàu chất xơ và có chỉ số đường huyết thấp hơn. Tránh uống nước ép trái cây vì chúng có nhiều đường và có thể làm tăng lượng đường trong máu.
4. Chất béo lành mạnh: Kết hợp các loại thực phẩm như bơ, trái cây sấy khô, hạt và dầu ô liu cung cấp chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa có thể cải thiện độ nhạy insulin khi tiêu thụ ở mức độ vừa phải.
5. Carbohydrate phức hợp: Các loại thực phẩm như yến mạch, quinoa, gạo lứt và các sản phẩm từ lúa mì nguyên hạt có chứa chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa và giúp kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn.
Thịt gà, gà tây, phần nạc của thịt bò và đậu phụ cung cấp các axit amin thiết yếu mà không chứa quá nhiều chất béo hoặc carbohydrate, giúp ổn định lượng đường trong máu.
6. Rau quả: Các loại rau không chứa tinh bột như rau lá xanh, bông cải xanh, súp lơ và ớt chuông có lượng calo thấp và chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất, khiến chúng trở thành thực phẩm lý tưởng để kiểm soát lượng đường trong máu .
7. Thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ không chỉ giúp giảm cân mà còn cải thiện tình trạng kháng insulin. Các loại đậu (đậu đen, đậu lăng), hạt chia và hạt lanh rất giàu chất xơ dung dịch, có thể giúp ổn định lượng đường trong máu.
8. Cá: Các loại cá béo như cá hồi, cá mòi và cá trích rất giàu axit béo omega-3, được chứng minh là làm giảm viêm và cải thiện tình trạng kháng insulin.
9. Các loại ngũ cốc: Thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp duy trì lượng đường trong máu ổn định và tăng cảm giác no, giảm nguy cơ tăng đột biến insulin .
Ngoài ra, người bệnh tiểu đường cũng cần lưu ý một số điều sau: Ăn uống đúng giờ, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Hạn chế ăn đồ ngọt, thức ăn nhanh và đồ uống có đường.
Đọc kỹ nhãn thực phẩm: Chọn thực phẩm có ghi rõ thành phần dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng carbohydrate và GI. Lên kế hoạch cho bữa ăn: Việc lên kế hoạch trước sẽ giúp bạn lựa chọn thực phẩm phù hợp và tránh ăn vặt không lành mạnh. Mua sắm thực phẩm thông minh: Chọn thực phẩm tươi ngon, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và đồ đóng hộp.
Tự nấu ăn tại nhà: Tự nấu ăn giúp bạn kiểm soát được nguyên liệu và cách chế biến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm .
Các chuyên gia khuyên bạn nên tự nấu ăn tại nhà để kiểm soát nguyên liệu và chủ động trong việc lựa chọn khẩu phần ăn phù hợp.
Nếu có thể, các bác sĩ khuyến cáo bạn nên tham gia các lớp học nấu ăn dành cho người bệnh tiểu đường. Đây là cơ hội để bạn học hỏi thêm về cách chế biến món ăn ngon và bổ dưỡng cho bản thân.
Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút mỗi ngày. Theo dõi đường huyết thường xuyên và tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ.
