Với hương vị béo bùi đặc trưng, dễ chế biến thành nhiều món ăn phong phú và giàu giá trị dinh dưỡng, cá trích từ lâu đã được người tiêu dùng đánh giá cao. Loài cá này đặc biệt nổi bật nhờ chứa nhiều axit béo omega-3, một dưỡng chất thiết yếu giúp bảo vệ tim mạch.
Tại nhiều vùng biển của Việt Nam như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam… mùa cá trích được ví như “mùa lộc biển” khi ngư dân liên tục trúng đậm. Nhờ sản lượng dồi dào cùng giá thành phải chăng, cá trích xuất hiện phổ biến trong bữa cơm của nhiều gia đình với những món ăn quen thuộc như gỏi, nướng, kho...
Tuy là cá “béo” lại tốt cho người mỡ máu cao
Mặc dù được xếp vào nhóm cá “béo” nhờ chứa nhiều chất béo, cá trích lại là lựa chọn lý tưởng cho những người cần kiểm soát mỡ máu. Nguyên nhân là bởi lượng lớn omega-3 trong cá thuộc nhóm chất béo không bão hòa đa, có lợi cho sức khỏe.
Theo trang Healthline, mỡ máu cao là một trong những yếu tố chính dẫn đến sự hình thành mảng bám trong thành động mạch, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, cao huyết áp và nhiều vấn đề sức khỏe khác như sa sút trí tuệ, sỏi mật hay bệnh động mạch ngoại biên.
Bữa sáng chống già của Kendall Jenner: Chỉ chứa khoảng 200 calo nhưng cực kỳ đủ chất vừa bơm collagen vừa no lâu, gọn dáng!
Omega-3 trong cá trích đã được nhiều nghiên cứu chứng minh là có khả năng làm giảm nồng độ triglyceride, giảm LDL (cholesterol “xấu”) và tăng HDL (cholesterol “tốt”), từ đó góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch rõ rệt.
Theo số liệu từ Trung tâm Dữ liệu Thực phẩm của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), trong 100g cá trích tươi sống có chứa khoảng 1.729mg omega-3, nhiều hơn cả cá hồi mà lại có chi phí tiết kiệm hơn.
Cơ quan Y tế Quốc gia Vương quốc Anh (NHS) cũng khuyến cáo nên đưa các loại cá giàu omega-3 như cá trích vào khẩu phần ăn hằng tuần để duy trì mức cholesterol ổn định và bảo vệ trái tim khỏe mạnh.
Nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể
Trong y học cổ truyền, cá trích được xếp vào nhóm thực phẩm có vị ngọt, tính bình, không độc. Loài cá này không chỉ dễ ăn mà còn giúp kích thích tiêu hóa, điều hòa chức năng của ngũ tạng, đặc biệt phù hợp để nấu canh hoặc kho làm món ăn hàng ngày.
Cá trích được khuyên dùng cho nhiều đối tượng khác nhau như người thể trạng yếu, trẻ nhỏ chậm lớn, thai phụ có thai nhi phát triển kém, người cao tuổi hay quên, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp, xương khớp yếu hay suy nhược khí huyết. Những người có hệ tiêu hóa kém, ăn uống không ngon miệng cũng có thể bổ sung cá trích vào thực đơn để cải thiện sức khỏe.
Không chỉ được Đông y đánh giá cao, cá trích còn là thực phẩm chính trong chế độ ăn kiểu Bắc Âu, một trong những chế độ ăn lành mạnh nổi tiếng thế giới. Ngoài ra, nó còn là nguồn cung cấp dồi dào vitamin D và khoáng chất selen, rất cần thiết cho hệ miễn dịch và sức khỏe toàn diện.
Ăn cá trích đúng cách để phát huy tối đa lợi ích sức khỏe
Không chỉ lựa chọn thực phẩm phù hợp, cách chế biến cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo toàn dưỡng chất, đặc biệt là với các loại cá giàu omega-3 như cá trích.
Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những phương pháp nấu ăn lành mạnh như hấp, luộc hoặc nướng là lựa chọn tối ưu khi chế biến cá trích. Những cách này giúp giữ nguyên lượng omega-3, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ hình thành chất béo chuyển hóa, vốn thường xuất hiện khi chiên rán ở nhiệt độ cao.
Ngoài ra, kết hợp cá trích cùng các loại rau củ và gia vị tự nhiên như hành, tỏi, gừng không chỉ làm món ăn thêm hấp dẫn mà còn tăng cường hiệu quả dinh dưỡng, hỗ trợ tiêu hóa và nâng cao đề kháng.
Theo kinh nghiệm dân gian, cá trích kho nghệ là món ăn bài thuốc giúp bồi bổ khí huyết, hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh. Nguyên liệu gồm cá trích tươi, thịt chân giò, nghệ tươi, gừng, mía, dầu ăn và gia vị. Món này đặc biệt hữu ích cho người gầy yếu, thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, đau nhức cơ thể, huyết áp thấp, và phụ nữ sau sinh ít sữa. Kho nhừ để các nguyên liệu quyện vào nhau sẽ cho ra một món ăn vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe.
Sườn hầm cá trích lại là món ăn bồi bổ tỳ vị. Nguyên liệu gồm cá trích tươi, sườn heo, cà chua, cà rốt, khoai tây, hành tây, dầu ăn và gia vị. Tất cả được ninh nhừ để tạo nên món ăn mềm, ngọt vị tự nhiên. Món này hỗ trợ điều trị chứng tỳ vị khí hư, một nguyên nhân phổ biến gây chán ăn, suy nhược cơ thể, thích hợp cho người ăn uống kém, trẻ em chậm lớn và người già có dấu hiệu suy giảm trí nhớ.
Cá trích chiên vàng ăn kèm rau thơm lại phục hồi sức khỏe sau cảm mạo. Cá trích được làm sạch, đánh vảy, chiên vàng cùng với đường, ớt và tiêu, sau đó ăn kèm các loại rau thơm như kinh giới, tía tô, rau mùi. Món này giúp giải cảm, tăng sức đề kháng và phục hồi thể lực, thích hợp cho người bị cảm nhẹ, mệt mỏi, biếng ăn, tay chân lạnh, người gầy yếu sau ốm.
Món cá trích nướng gừng tiêu cũng giúp bổ tỳ, tăng đề kháng. Cá trích được tẩm ướp với gừng và tiêu rồi đem nướng, sau đó rán sơ cho thơm. Món này thường dùng kèm với các loại rau như ngò tàu, húng quế, rau mùi, giá đỗ và rau thơm. Công dụng là làm ấm cơ thể, bổ tỳ, giúp tiêu hóa tốt. Phù hợp cho người hay bị lạnh, đau đầu, tỳ thận hư, ăn uống kém, đau mỏi vùng lưng gáy, tay chân lạnh.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng một số dạng chế biến cá trích, đặc biệt là cá trích muối hoặc lên men, có thể chứa hàm lượng natri khá cao. Với những người đang kiểm soát huyết áp hoặc mắc bệnh tim mạch, nên hạn chế sử dụng các sản phẩm này.
(Tổng hợp)
