Một trường hợp y khoa hiếm gặp nhưng đầy tính cảnh báo vừa được bác sĩ cấp cứu nhi khoa Ngô Xương Đằng (Đài Loan, Trung Quốc) chia sẻ trên trang Facebook cá nhân. Câu chuyện xuất phát từ một báo cáo trên tạp chí y học Clinical Case Reports tháng 6/2021, khi một bé trai mới 12 ngày tuổi được đưa vào cấp cứu với loạt triệu chứng bất thường như sốt cao, bỏ bú, quấy khóc liên tục và đặc biệt là vùng da quanh mũi, môi chuyển màu nâu sẫm, hiện tượng y khoa gọi là “chik sign” hay “brownie nose”.
Bệnh Chikungunya thế nào ở Việt Nam?
Ban đầu, các bác sĩ nghi ngờ nhiễm khuẩn và lập tức cho dùng kháng sinh, tiến hành xét nghiệm toàn diện. Tuy nhiên, kết quả cấy máu và dịch não tủy đều âm tính với vi khuẩn. Xét nghiệm huyết thanh lại cho thấy kháng thể IgM của virus Chikungunya dương tính, chứng tỏ bé đang ở giai đoạn nhiễm cấp. Điều đáng chú ý, người mẹ âm tính với virus, loại trừ khả năng lây qua nhau thai. Điều này có nghĩa là em bé đã bị muỗi mang mầm bệnh đốt sau khi chào đời.
Chikungunya là gì? Sốt Chikungunya (còn gọi là bệnh “cúi gập người”) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Chikungunya gây ra, lây truyền qua muỗi vằn Aedes aegypti và muỗi vằn Aedes albopictus . Bệnh thường gặp ở châu Á, châu Phi và khu vực Ấn Độ. Triệu chứng điển hình gồm sốt cao, phát ban, đau khớp dữ dội. Virus không lây trực tiếp từ người sang người, nhưng khi muỗi đã mang mầm bệnh, chúng có thể truyền cho bất kỳ ai, kể cả trẻ sơ sinh.
Dù bệnh thường gặp ở người lớn, trẻ sơ sinh vẫn có thể bị muỗi đốt và nhiễm bệnh, với triệu chứng nặng hơn. Trường hợp bé trai 12 ngày tuổi trên có các dấu hiệu sốt cao, da mặt chuyển đen, bỏ bú, quấy khóc. Ngoài ra, trẻ sơ sinh mắc Chikungunya có thể gặp phát ban, co giật hoặc động kinh, giảm vận động, thậm chí viêm não hoặc suy đa tạng.
Một nghiên cứu năm 2024 tại bang Maharashtra (Ấn Độ) ghi nhận 36 bệnh nhi dưới 18 tuổi phải nhập ICU vì Chikungunya nặng. Tỷ lệ biểu hiện ở nhóm này rất đáng lưu ý sốt (100%), phát ban đỏ dạng sẩn (78%), co giật (56%), kích thích, khó chịu (44%), lừ đừ (19%), suy hô hấp (33%), sốc hạ huyết áp (16%), suy gan cấp (8%, trong đó 1 ca phải ghép gan), hội chứng thực bào máu HLH (5%).
Bác sĩ Ngô Xương Đằng khuyến cáo phụ huynh cần:
- Tránh để trẻ bị muỗi đốt, cho trẻ mặc quần áo dài tay, dùng màn hoặc kem chống muỗi an toàn cho trẻ sơ sinh.
- Loại bỏ nơi muỗi sinh sản, đặc biệt là các vùng nước đọng.
- Theo dõi sức khỏe mẹ, vì phụ nữ mang thai mắc bệnh vẫn có thể truyền virus cho con trong quá trình sinh.
Hiện chưa có thuốc đặc trị Chikungunya. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ giảm sốt, giảm đau và bổ sung nước. Hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục, nhưng với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, cần theo dõi sát và điều trị kịp thời.
Dịch đang nóng tại Quảng Đông (Trung Quốc)
Theo số liệu chính thức của Trung Quốc, tính đến cuối tháng 7/2025, tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận 4.824 ca Chikungunya, riêng thành phố Phật Sơn chiếm tới 90%. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ đã ban hành cảnh báo du lịch cấp độ 2, khuyến nghị người tới khu vực này nâng cao biện pháp phòng bệnh.
Bác sĩ Ngô Xương Đằng nhấn mạnh: “Chikungunya không phải bệnh của riêng người lớn. Trẻ sơ sinh cũng có thể mắc và trở nặng. Trong mùa muỗi hoạt động mạnh và dịch bùng phát, cha mẹ tuyệt đối không được lơ là trước bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở con”.
Nguồn và ảnh: HK01
