Sữa tươi và sữa công thức là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho trẻ 1 tuổi, cung cấp canxi, protein, vitamin D và chất béo cần thiết cho sự phát triển xương, cơ bắp và não bộ. Tuy nhiên, nhiều trẻ từ chối uống sữa do khẩu vị, vấn đề sức khỏe hoặc thói quen ăn uống. Nếu bé nhà bạn không chịu uống sữa, bạn vẫn có thể đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ thông qua chế độ ăn đa dạng và các mẹo khoa học.
Ảnh minh họa
Tầm quan trọng của sữa và các chất dinh dưỡng cần thiết
Trẻ 1 tuổi cần khoảng 1.000 calo mỗi ngày, cùng với các chất dinh dưỡng quan trọng, cụ thể như:
Canxi: Bé cần 350–500 mg/ngày để phát triển xương và răng, theo khuyến nghị của Viện Y học Hoa Kỳ (IOM, 2020).
Bình sữa thương hiệu lớn nhưng giá chỉ vài chục: Đáng sợ là thật - giả đặt cạnh nhau cũng khó mà phân biệt được!
Protein: Protein hỗ trợ tăng trưởng mô. Trẻ hơn 1 tuổi cần khoảng 13 g/ngày.
Vitamin D: Canxi giúp hấp thụ canxi, trẻ hơn 1 tuổi cần 600 IU/ngày theo Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ.
Chất béo: Cung cấp năng lượng và hỗ trợ phát triển não bộ, theo WHO, trẻ nhỏ cần bổ sung chất béo chiếm 30-40% tổng calo.
Sữa tươi hoặc sữa công thức là nguồn dinh dưỡng tiện lợi, nhưng theo chuyên gia dinh dưỡng trẻ em Kelly Jones chia sẻ trên trang Healthline, trẻ có thể nhận các chất này từ thực phẩm khác nếu từ chối sữa.
Các thực phẩm thay thế sữa
1. Sữa chua và phô mai
Sữa chua nguyên kem không đường là lựa chọn thay thế tuyệt vời. Theo nghiên cứu từ Journal of Pediatric Nutrition, 100 gram sữa chua nguyên kem cung cấp khoảng 200 mg canxi và 3–4 g protein, tương đương với sữa tươi.
Chuyên gia dinh dưỡng Sarah Krieger từ Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng Hoa Kỳ gợi ý trộn sữa chua với trái cây nghiền (như chuối hoặc dâu tây) để tăng sức hấp dẫn với trẻ nhỏ. Phô mai cũng là nguồn canxi dồi dào. 15 gram phô mai cheddar cung cấp khoảng 111 mg canxi. Bạn có thể cắt nhỏ phô mai hoặc rắc vào món ăn để bé dễ ăn.
Ảnh minh họa
2. Sữa thực vật tăng cường dinh dưỡng
Sữa đậu nành, sữa hạnh nhân hoặc sữa yến mạch tăng cường canxi và vitamin D là lựa chọn thay thế cho trẻ không uống sữa bò.
Theo nghiên cứu của Nutrients (2021), sữa đậu nành tăng cường có thể cung cấp 120 mg canxi và 100 IU vitamin D trên 100 mL, tương đương sữa bò. Tuy nhiên, bác sĩ nhi khoa Dina DiMaggio chia sẻ trên trang KidsHealth, mẹ cần kiểm tra nhãn dinh dưỡng để tránh loại có đường và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
3. Rau xanh và thực phẩm giàu canxi khác
Rau lá xanh như bông cải xanh, cải kale hoặc rau bina là nguồn canxi tự nhiên. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, 100 gram bông cải xanh nấu chín cung cấp khoảng 40 mg canxi. Đậu phụ và cá có xương (như cá mòi) cũng là lựa chọn tốt. Trên trang WebMD, chuyên gia dinh dưỡng Toby Amidorchia đã gợi ý chế biến thành món mềm như cháo hoặc súp để phù hợp với trẻ 1 tuổi.
4. Nguồn protein và chất béo thay thế
Trứng, thịt gà xay, đậu lăng và bơ đậu phộng (nếu không dị ứng) là nguồn protein thay thế. Theo tạp chí Nhi khoa Hoa Kỳ, 1 quả trứng cung cấp khoảng 6 g protein, đáp ứng gần 50% nhu cầu hàng ngày của trẻ. Chất béo lành mạnh từ bơ, dầu ô liu hoặc cá hồi hỗ trợ phát triển não bộ, đặc biệt quan trọng trong 2 năm đầu đời.
5. Bổ sung vitamin D
Vitamin D có thể được bổ sung qua ánh nắng (10–15 phút/ngày) hoặc thực phẩm như lòng đỏ trứng, ngũ cốc tăng cường. Nghiên cứu từ American Journal of Clinical Nutrition (2022) cho thấy 80% trẻ dưới 2 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin D nếu không bổ sung. Trên trang BabyCenter, bác sĩ nhi khoa Ari Brown khuyên dùng vitamin D dạng nhỏ giọt (400–600 IU/ngày) nếu chế độ ăn thiếu hụt, nhưng cần bác sĩ kê đơn.
Ảnh minh họa
Một số mẹo khuyến khích bé uống sữa
1. Thử cách trình bày sáng tạo
Theo Bộ Y tế Anh, trẻ có thể từ chối sữa do không quen với bình hoặc ly. Chuyên gia tâm lý trẻ em Emma Svanberg gợi ý dùng ly màu sắc hoặc ống hút để tạo hứng thú. Bạn cũng có thể trộn sữa với trái cây nghiền tự nhiên để tăng hương vị mà không dùng đường.
2. Kết hợp sữa vào món ăn
Bác sĩ dinh dưỡng Lisa Fries (tại Mayo Clinic) đề xuất thêm sữa vào cháo, súp, khoai tây nghiền hoặc bánh kếp. Điều này giúp bé hấp thụ dinh dưỡng từ sữa mà không cảm thấy bị ép buộc.
3. Tránh gây áp lực
Nghiên cứu từ Child Development chỉ ra rằng ép trẻ ăn hoặc uống có thể gây phản kháng. Thay vào đó, khen ngợi bé khi thử sữa và kiên nhẫn với từng bước nhỏ.
Ngoài ra, mẹ cũng cần xác định nguyên nhân từ chối sữa
Theo Bộ Y tế Anh, trẻ có thể từ chối sữa do các nguyên nhân như:
Khẩu vị: Nhiều trẻ không thích vị sữa tươi so với sữa mẹ. Nếu vậy, mẹ hãy thử các nhãn hiệu khác hoặc sữa dê (dưới sự tư vấn của bác sĩ).
Vấn đề sức khỏe: Đau răng, không dung nạp lactose hoặc dị ứng đạm sữa bò có thể là nguyên nhân. Nghiên cứu từ Journal of Allergy and Clinical Immunology (2023) cho thấy 2–3% trẻ dưới 2 tuổi có thể dị ứng sữa bò, với triệu chứng như phát ban hoặc tiêu chảy. Hãy đưa bé đi khám nếu nghi ngờ.
Ăn quá nhiều thức ăn đặc: Nếu bé no do ăn nhiều, hãy cân bằng lượng thức ăn đặc và sữa (nhắm đến 350–500 mL sữa/ngày).
