Robot phẫu thuật Toumai do công ty Shanghai Microport Medbot phát triển đã hiện thực hóa ca phẫu thuật xuyên lục địa này.
Ông Liu Yu, phó chủ tịch điều hành công ty, cho biết với kỹ thuật viễn thông, Toumai cung cấp hình ảnh có độ nét cao theo thời gian thực, giúp bác sĩ có thể điều khiển chính xác cánh tay robot. Nền tảng Toumai đã hoàn thành khoảng 300 ca phẫu thuật từ xa một cách an toàn.
Bước đột phá này giúp bệnh nhân ở vùng sâu vùng xa, các khu vực chưa có hệ thống y tế phát triển vẫn được tiếp cận với bác sĩ chuyên môn, tay nghề cao mà không cần di chuyển.
'Bác sĩ' AI đang thay đổi y tế Trung Quốc
Robot Toumai chỉ là một trong nhiều ví dụ về sự phát triển của AI tại Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. AI đang được tích hợp vào quy trình làm việc của nhiều bệnh viện, nâng cao khả năng chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị. Bệnh viện Nhi Bắc Kinh gần đây đã giới thiệu "bác sĩ nhi khoa AI" đầu tiên của Trung Quốc. Đây là một trợ lý nghiên cứu lâm sàng, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán các bệnh phức tạp và hiếm gặp. Hệ thống AI phân tích hồ sơ bệnh án theo thời gian thực, đưa ra khuyến nghị điều trị phù hợp với sự đồng thuận của chuyên gia, đảm bảo độ chính xác và hiệu quả.
Một đội ngũ y tế gồm nhiều chuyên gia cùng bác sĩ AI đã tư vấn cho 10 ca bệnh có triệu chứng phức tạp. Khi nhóm chuyên gia thảo luận, các kỹ sư nhập hồ sơ y tế của bệnh nhân vào hệ thống AI. Hệ thống sau đó đề xuất kế hoạch điều trị, phẫu thuật và hóa trị phù hợp với ý kiến của nhóm chuyên gia. Hệ thống còn đánh dấu các chỉ số cụ thể trong báo cáo về bệnh nhân, cung cấp thêm thông tin chi tiết giúp cải thiện kế hoạch điều trị.
Tại Bệnh viện Đại học Y Liên minh Bắc Kinh, AI cách mạng hóa việc đánh giá và chẩn đoán các rối loạn thần kinh. Sử dụng camera tốc độ cao và phân tích dựa trên trí tuệ nhân tạo, các bác sĩ có thể phát hiện triệu chứng sớm của các bệnh như Alzheimer và Parkinson, giảm thiểu rủi ro chẩn đoán sai. Hơn 100.000 đánh giá thần kinh đã được thực hiện, chứng minh tiềm năng của AI trong việc theo dõi bệnh nhân dài hạn.
Cánh tay robot phẫu thuật tại Hội nghị thiết bị y tế và Triển lãm thiết bị y tế Trung Quốc năm 2025, tổ chức ở thành phố Trùng Khánh. Ảnh: Xinhua
Các ứng dụng AI không chỉ giới hạn ở chẩn đoán. Trong y học phục hồi chức năng, robot khung xương hỗ trợ bệnh nhân phục hồi khả năng vận động. Các mô hình AI đang được triển khai trong tư vấn sức khỏe tâm thần, đặc biệt là cho các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em bị bỏ lại ở khu vực nông thôn. Ủy ban Y tế Quốc gia đã nêu ra 84 trường hợp sử dụng AI tiềm năng trong chăm sóc sức khỏe, nhấn mạnh vai trò của AI như một trợ lý, nhưng không thay thế chuyên môn của con người.
AI cũng có thể xử lý và phân loại bệnh nhân, giúp giảm thiểu nguồn nhân lực cần sử dụng. Tại Ô Trấn, tỉnh Chiết Giang, một bệnh viện vận hành bởi trí tuệ nhân tạo với ít hơn 10 bác sĩ, sử dụng chẩn đoán hỗ trợ AI để cải thiện độ chính xác và hiệu quả. Các xét nghiệm chức năng gan dựa trên AI cho phép can thiệp sớm hơn đối với các bệnh như gan nhiễm mỡ.
Một mô hình AI tại Thượng Hải thậm chí đã "đậu" kỳ thi cấp phép y tế quốc gia, chứng minh tiềm năng hỗ trợ bác sĩ. Bằng cách xử lý một lượng lớn tài liệu y tế và dữ liệu bệnh nhân, hệ thống AI có thể cung cấp hỗ trợ chẩn đoán, giảm thời gian cần thiết để phát hiện và điều trị bệnh.
Chuyên gia tiếp cận AI với tâm thế cẩn trọng
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng AI vẫn nên là công cụ hỗ trợ. Bệnh viện Bắc Kinh ghi nhận trường trẻ phải nhập viện hai lần mà không tìm ra bệnh. Sau đó, bác sĩ mới chẩn đoán bệnh nhi gặp một dạng bệnh tự miễn hiếm gặp. Trong khi đó, AI có thể kết luận điều này trong vài phút. Dù vậy, quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay bác sĩ.
Dù đem lại những tiến bộ vượt bậc, việc áp dụng nó trong y học cũng mang lại nhiều thách thức. Các chuyên gia cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn, chẳng hạn chẩn đoán sai và lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu.
Tiến sĩ Shen Min, giám đốc khoa bệnh hiếm gặp tại Bệnh viện Đại học Y Liên minh Bắc Kinh, nhận định AI không thể thay thế chẩn đoán sắc bén của một bác sĩ lành nghề. Các mô hình AI y tế đòi hỏi dữ liệu đa chiều, có độ chính xác cao, nhưng vẫn thiếu hụt các bộ dữ liệu chất lượng cao để đào tạo thuật toán AI.
Nhận thức được những rủi ro này, Trung Quốc đã đưa ra các biện pháp quản lý nghiêm ngặt. Cục Quản lý Sản phẩm Y tế Quốc gia thiết lập các hướng dẫn phân loại phần mềm y tế AI, trong khi Ủy ban Y tế Quốc gia nhấn mạnh việc xác thực dữ liệu rất quan trọng.
"Vẫn còn thiếu dữ liệu chất lượng cao và cơ chế ứng dụng trong thế giới thực cũng cần được thiết lập", ông You Mao, phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Y tế Quốc gia Trung Quốc, lưu ý.
Nỗ lực của Trung Quốc trong việc ứng dụng AI vào y tế đang giải quyết những thách thức quan trọng, từ dân số già đến sự chênh lệch trong phân bổ nguồn lực y tế. AI đang nâng cao hiệu quả, cải thiện độ chính xác chẩn đoán và giúp việc chăm sóc sức khỏe đẳng cấp thế giới dễ tiếp cận hơn. Tuy nhiên, việc cân bằng giữa đổi mới và an toàn cho bệnh nhân vẫn là điều tối quan trọng với nước này.
Bằng cách đảm bảo giám sát chặt chẽ và duy trì AI như một công cụ hỗ trợ, không thay thế con người, Trung Quốc đang định hình tương lai của chăm sóc sức khỏe thông minh - trao quyền cho bác sĩ, mang lại lợi ích cho bệnh nhân và duy trì các tiêu chuẩn cao nhất về y đức.
Thục Linh (TheoXinhua, Global Times, ECNS)
