Thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại tọa đàm Lọc màng bụng tại nhà - Thực trạng và giải pháp, do Hội Tiết niệu - Thận học phối hợp với Vantive Việt Nam tổ chức cuối tuần qua tại Hà Nội. Đây là dịp các chuyên gia cùng trao đổi về nhu cầu thực tế trong điều trị bệnh thận mạn giai đoạn cuối, hướng tới xây dựng mạng lưới chăm sóc sức khỏe bền vững và toàn diện.
Bộ Y tế ghi nhận 10% dân số tức khoảng 10 triệu người đang sống chung với bệnh thận mạn và chỉ 20-30% bệnh nhân điều trị tốt, kiểm soát bệnh. Nhiều bệnh nhân chủ quan khiến bệnh tiến triển ở giai đoạn muộn tạo gánh nặng cho bản thân, gia đình và xã hội. Chỉ 5% bệnh nhân giai đoạn cuối này có thể tiếp cận phương pháp điều trị thay thế thận (lọc máu hoặc ghép thận).
PGS.TS Lê Đình Khánh, Chủ tịch Hội Tiết niệu Thận học Việt Nam, cho biết ở giai đoạn đầu, bệnh thận mạn tính diễn tiến âm thầm, triệu chứng không điển hình, kéo dài trong nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ, cho đến khi chức năng thận suy giảm nặng. Phần lớn bệnh nhân khi phát hiện bệnh thận mạn đã ở giai đoạn muộn, phải lọc máu điều trị, thậm chí ghép thận.
Còn GS.TS Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam, cho rằng tổn thương thận cấp làm tăng những thách thức trong chăm sóc y tế. Ở bệnh nhân nguy kịch tại khoa Hồi sức tích cực, tổn thương thận cấp là biến chứng thường gặp và nguy hiểm sau nhiễm trùng huyết, chấn thương hoặc phẫu thuật. Tình trạng này làm phức tạp quá trình điều trị, hơn 40% bệnh nhân cần phải lọc máu liên tục.
Các bệnh nhân chạy thận nhân tạo ở trung tâm lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: Thư Anh
Thời gian qua, kỹ thuật lọc máu liên tục đã cứu sống rất nhiều người bệnh. Kỹ thuật này được Bộ Y tế đưa vào danh mục các kỹ thuật từ năm 2012. Đến nay, hơn 167 bệnh viện trên toàn quốc đã triển khai thành công.
Kỹ thuật lọc máu liên tục giúp hồi phục chức năng thận, điều trị hỗ trợ nhiều trường hợp suy đa cơ quan, như lọc máu hấp phụ loại bỏ cytokine và nội độc tố trong sốc nhiễm khuẩn, lọc máu hấp phụ trong ngộ độc, lọc tách huyết tương trong bệnh lý miễn dịch và suy gan cấp.
Trong bối cảnh bệnh thận mạn đang trở thành một vấn đề y tế chung toàn cầu, các chuyên gia cho rằng cần thiết triển khai các chương trình hành động nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, tầm soát bệnh sớm và cải thiện chất lượng điều trị. Bộ Y tế đề xuất đưa bệnh thận mạn vào danh mục ưu tiên trong Chiến lược quốc gia phòng, chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2026-2035. Việc quản lý bệnh thận hướng tới mục tiêu làm chậm tiến triển của bệnh, hoặc ngăn ngừa bệnh khởi phát ở người có nguy cơ từ chế độ ăn uống, kiểm soát các chỉ số sinh hóa trong máu, tái khám, đến thuốc men.
"Quan trọng là đừng để bệnh nhân rơi vào giai đoạn cuối cần các can thiệp như lọc máu, chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận", ông Khánh nói.
GS.TS Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam. Ảnh: Lê Nga
Còn GS Bình đánh giá, không riêng gì bệnh thận, mà các bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp đều có xu hướng trẻ hóa. Điều này liên quan mật thiết đến lối sống, với việc ăn uống quá đà (ăn nhiều thịt hơn, ăn nhiều thức ăn nhanh, tiêu thụ nhiều muối) và thiếu tập luyện thể dục thể thao.
Vì vậy, người dân cần thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ ăn cân bằng, uống đủ nước, không ăn mặn, hạn chế đồ ăn nhanh và lạm dụng thức uống có cồn; không hút thuốc lá, tập thể dục mỗi ngày. Để phát hiện sớm bệnh thận sớm, người dân nên chủ động đi khám kiểm tra sức khỏe định kỳ và tầm soát bệnh thận, đặc biệt nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, người thừa cân hoặc béo phì, người bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, có bệnh lý tim mạch.
Lê Nga
