Cũng là cơm lam nhưng ở Thái Lan và Malaysia có gì khác Việt Nam?

Nếu đã từng đến vùng núi rừng Tây Bắc, chắc hẳn bạn đã nghe hoặc thử qua món cơm lam trứ danh tại đây. Món ăn này không chỉ thể hiện nét ẩm thực độc đáo của Tây Bắc mà còn là niềm tự hào của đồng bào dân tộc. Sở dĩ gọi là cơm lam vì món này được nấu bằng cách "nướng" gạo trong ống tre và chữ "lam" theo tiếng dân tộc Thái cũng có nghĩa là "nướng".

Cơm lam là món ăn đặc trưng của núi rừng Tây Bắc (Ảnh: @vietnam_discoverer, @vothihongthao)

Khác với các món cơm sử dụng gạo tẻ thông thường, cơm lam thường được nấu từ gạo nếp nương do người đồng bào trồng. Để tạo ra món cơm lam dẻo thơm, gạo nếp phải được chọn kĩ, chỉ dùng những hạt to, mẩy, trắng và có mùi thơm nhẹ. Sau đó, người ta sẽ đem ngâm gạo vài tiếng hoặc qua đêm cho mềm rồi trộn cùng với nước cốt dừa, dừa nạo, vừng,... Cuối cùng là dồn vào ống tre, dùng lá chuối bịt kín 2 đầu và nướng trên lửa.

Ảnh: @khai1428

Khi chín, cơm lam sẽ được gọt bỏ lớp tre cháy bên ngoài, chỉ để lại lớp màng tre mỏng, màu trắng ngà để giữ lấy phần cơm chín dẻo bên trong. Cơm lam khi ăn có thể cắt thành từng khúc nhỏ, chấm với muối vừng hoặc ăn kèm với thịt heo, thịt gà nướng, muối é ớt xanh đúng chuẩn núi rừng. Hiện tại, không chỉ riêng Việt Nam mà ở Thái Lan và Malaysia cũng có món cơm ống tre này, nhưng cách chế biến sẽ có đôi chút khác biệt.

Malaysia: Cơm Lemang được ăn kèm với sầu riêng và thịt bò Rendang thơm ngon "đỉnh chóp"

Tại Malaysia, cơm nấu trong ống tre từ lâu đã trở thành 1 món ăn truyền thống và được người dân nơi đây gọi với cái tên là Lemang. Món ăn này phổ biến đến mức bạn có thể tìm thấy ở bất kì con đường nào. Thậm chí, những nhà hàng sang trọng cũng đưa cơm Lemang vào thực đơn. So với cơm lam Việt Nam, cơm Lemang ở Malaysia ít nguyên liệu hơn, chỉ có gạo nếp, nước cốt dừa, siro đường và muối.

Khi nấu, người ta sẽ dùng loại ống tre tái sử dụng nhiều lần, có kích thước to hơn so với ống tre nấu cơm lam ở Việt Nam và lót 1 lớp lá chuối bên trong. Phần gạo nếp sẽ được trộn đều với siro đường, muối, sau đó dồn vào trong ống tre rồi bắt đầu đổ nước cốt dừa vào. Đặc biệt hơn, ở Malaysia, người ta sẽ tự tay nạo nhuyễn dừa khô, vắt lấy phần nước cốt sánh đậm để cơm Lemang có độ béo cao nhất.

Sau khi chuẩn bị xong, người ta sẽ bắt đầu đem ống cơm đi nướng trong vòng 4 - 5 tiếng. Khi cơm sôi, phần nước cốt dừa béo ngậy sẽ bắt đầu chảy tràn ra ngoài, mùi thơm xộc lên tận mũi. Để thưởng thức, bạn chỉ cần kéo nhẹ phần lá chuối để lấy cơm ra ngoài, cắt thành từng khúc nhỏ, ăn kèm với thịt bò Rendang có phần sốt sền sệt từ ớt bột, sả hoặc cà ri gà. Ngoài ra, người Malaysia còn ăn cơm Lemang với sầu riêng - loại hoa quả rất phổ biến ở đất nước này, hương vị cũng thơm ngon không kém.

Khi ăn cơm Lemang, bạn có thể rưới sốt thịt bò lên hoặc ăn kèm với sầu riêng tươi.

Thái Lan: Không phải cơm mà là xôi Khao Lam với hương vị vô cùng đặc sắc

Trong khi đó, ở Thái Lan, dù món ăn vẫn giữ hình thức nấu trong ống tre nhưng người ta sẽ thay gạo nếp thông thường bằng 100% nếp dẻo để nấu thành xôi Khao Lam. Món ăn này từ lâu đã trở thành nét truyền thống của người dân Thái Lan, thường được bày bán ở 1 số khu chợ như Mae Khong Kongsak, Nong Mon,... hay trên đường phố. Nếu ghé đến những gian hàng này, bạn sẽ thấy những ống tre được xếp đều tăm tắp, bên trong đầy ắp phần nếp dẻo thơm. Thường thì người bán sẽ chuẩn bị món sẵn và bán ngay khi có khách mua.

Món xôi Khao Lam được bày bán trên khắp các con đường ở Thái Lan (Ảnh: Mark Wiens)

Thành phần chính của xôi Khao Lam là nếp trắng, nước cốt dừa, đậu đỏ hoặc đậu đen, đường, muối. Phần nếp thường được ngâm qua đêm để tạo vị ngọt tự nhiên. Đến khi nếp mềm thì người ta mới cho các nguyên liệu còn lại vào và trộn đều. Đôi khi, người Thái còn cho thêm nước cốt lá cẩm vào để sau khi nấu xôi sẽ có màu tím bắt mắt.

Ảnh: Wong nai

Không giống với Việt Nam hay Malaysia là sử dụng ống tre dài, xôi Khao Lam ở Thái Lan thường được nấu trong ống tre ngắn hơn. Người ta sẽ chọn loại tre rừng, phần thân thẳng và chặt ra từng đốt tạo thành 1 ống lam. Khi đã đổ phần nếp trộn đầy ống, những ống xôi sẽ được xếp thành hàng dài rồi nướng chín bằng cách đốt cháy vỏ dừa hoặc nướng trực tiếp trên lửa. Để thưởng thức, bạn có thể đập vỡ ống tre để lấy xôi hoặc để nguyên rồi múc từng muỗng ăn trực tiếp. Món ăn này ngon nhất khi dùng kèm với thịt gà, thịt lợn rừng nướng và muối vừng đen. Tuy nhiên, nhiều người vẫn thích ăn xôi vị nguyên bản vì có độ ngọt dễ chịu và mùi thơm thoang thoảng của tre.

Xôi Khao Lam của Thái Lan thường có thêm đậu đen, đậu đỏ và có màu tím đặc trưng.

Nguồn: Manaweblife, Mark Wiens, TV Dr Jab