Ước tính có một trong năm trẻ em ở độ tuổi đi học bị khuyết tật về khả năng học tập và chú ý, và các dấu hiệu ban đầu thường biểu hiện như chậm phát triển trong những năm mới biết đi và mẫu giáo, theo Parents.
Rebecca Parlakian, Giám đốc cấp cao của các chương trình tại Zero to Three, Trung tâm Quốc gia về Trẻ sơ sinh, Trẻ mới biết đi và Gia đình cho biết: “Trẻ em phát triển khác nhau, tuy nhiên sự chậm trễ trong các kỹ năng vận động tinh có thể là một dấu hiệu điển hình trong quá trình phát triển hoặc chỉ ra một vấn đề gì đó nghiêm trọng hơn. Có một điều chắc chắn: Cha mẹ và giáo viên càng sớm xác định được sự chậm trễ và bắt đầu can thiệp sớm, thì những đứa trẻ sẽ hoạt động tốt hơn về mặt xã hội và học tập".
Để giúp xác định xem liệu sự phát triển của trẻ mới biết đi hoặc trẻ mẫu giáo của bạn có đang đi đúng hướng hay không, hãy xem xét chín câu hỏi dưới đây.
Sự chậm trễ trong các kỹ năng vận động tinh có thể là một dấu hiệu điển hình trong quá trình phát triển hoặc chỉ ra một vấn đề gì đó nghiêm trọng hơn. (Ảnh minh họa)
1. Con bạn có vốn từ vựng hơn 200 từ?
Hầu hết trẻ 3 tuổi có thể đọc được các từ chỉ các bộ phận cơ thể, đồ vật hàng ngày và các đại từ cơ bản như "bạn" hoặc "tôi". Chúng cũng sẽ bắt đầu hỏi "tại sao?". Các vấn đề về lời nói và ngôn ngữ thường là một trong những dấu hiệu đầu tiên của khuyết tật học tập, chẳng hạn như rối loạn xử lý thính giác hoặc ngôn ngữ, trong đó não của trẻ gặp khó khăn trong việc giải thích hoặc sử dụng âm thanh hoặc ngôn ngữ.
Mark Griffin, một chuyên gia giáo dục đặc biệt lâu năm, cho biết: Thính giác của trẻ được kiểm tra khi mới sinh và một lần nữa vào khoảng 5 tuổi, nhưng bạn có thể yêu cầu bác sĩ nhi khoa đánh giá trước khi đó nếu lo lắng.
2. Bé có thể nói mình bao nhiêu tuổi không?
Đến 36 tháng, trẻ mẫu giáo phải hiểu khái niệm "bao nhiêu" và có thể giơ ngón tay khi được hỏi mình bao nhiêu tuổi. Chúng sẽ có thể "đếm", đọc nhẩm một số số theo thứ tự (mặc dù thường bỏ qua vài số). Ở tuổi 4, trẻ em thường có thể đếm đến 20. Sự chậm trễ liên tục trong lĩnh vực này có thể là dấu hiệu ban đầu của chứng rối loạn tính toán, một khuyết tật học tập cản trở việc hiểu các con số và thời gian nói, Tiến sĩ Griffin nói.
3. Có khả năng nhận biết bảng chữ cái không?
Ngay cả khi không hiểu nghĩa, trẻ trong độ tuổi 3-4 vẫn có thể nhận ra khoảng 10 chữ cái hay bắt gặp. Một số còn phát hiện ra những từ ngữ quen thuộc dù không hiểu nghĩa. Nếu con bạn chậm hơn bạn bè về việc nhận mặt chữ, đây có thể là dấu hiệu trong việc rối loạn xử lý ngôn ngữ hoặc mắc chứng khó đọc, một khuyết tật học tập gây khó khăn trong việc đọc, viết và đánh vần.
Ngay cả khi không hiểu nghĩa, trẻ trong độ tuổi 3-4 vẫn có thể nhận ra khoảng 10 chữ cái hay bắt gặp.
4. Có kém trưởng thành hơn bạn bè?
Theo nghiên cứu của Viện Y tế quốc gia, những đứa trẻ mắc ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý) chậm phát triển hơn khoảng 3 năm so với bạn bè cùng tuổi. Trẻ ADHD thường cảm thấy lo lắng, không biết điều chỉnh cảm xúc và phản xạ chậm với những vật cản.
Parlakian nói: “Các kỹ năng xã hội và tình cảm thực sự quan trọng khi chuyển sang học mẫu giáo. Trẻ em cần có khả năng hợp tác với các bạn và quản lý cảm xúc không mong muốn của mình". Ngoài ra, kỹ năng cầm nắm, nhận diện số đếm, chữ viết của những trẻ này cũng chậm hơn bình thường. Nếu có những dấu hiệu trên, trẻ có thể mắc ADHD hoặc khuyết tật học tập.
5. Có cố gắng "đọc" không?
Khi được người lớn đọc truyện cho nghe, trẻ mẫu giáo có thể trả lời câu hỏi dựa vào hình minh họa, lật giở các trang để tìm hình phù hợp. Ở tuổi lên 4, dù không hiểu, trẻ vẫn có thể học thuộc lòng một số dòng trong trang sách yêu thích. Điều này có nghĩa rằng trẻ đang "đọc" dựa theo hình ảnh minh họa và chúng hiểu các ký hiệu (ở đây là chữ cái) trên sách có ý nghĩa gì. Nếu con bạn hoàn toàn không có kỹ năng này, bạn cần theo dõi trước khi nhờ các chuyên gia tâm lý, bác sĩ chuyên khoa can thiệp.
6. Cách cư xử trên bàn ăn của bé như thế nào?
Từ 3 đến 4 tuổi, hầu hết trẻ có thể cầm thìa bằng các ngón tay thay vì nắm chặt tay. Tương tự, trẻ độ tuổi này cũng có thể cầm bút chì màu hoặc bút dạ bằng ngón tay. Một đứa trẻ không làm được những điều này, việc ăn uống phức tạp vì trẻ không thể tự làm được điều gì, có thể bị chậm phát triển các kỹ năng vận động. Đôi khi, đây là dấu hiệu ban đầu của chứng rối loạn sinh học, một khuyết tật học tập gây khó khăn cho kỹ năng viết.
7. Có phớt lờ khi được người khác gọi tên?
Từ 3 đến 4 tuổi, hầu hết trẻ có thể cầm bút chì màu hoặc bút dạ bằng ngón tay. (Ảnh minh họa)
Điều này có thể là biểu hiệu của sự thiếu hụt khả năng xử lý thính giác hoặc thị giác, dẫn đến việc hiểu và phản xạ âm thanh kém hiệu quả. Những thiếu hụt này có thể ảnh hưởng đến khả năng nói, trí nhớ suy giảm và không xác định được vị trí của các vật thể, con người trong không gian.
8. Có thể leo cầu thang không?
Giữ một đứa trẻ ngồi yên một chỗ là điều bất khả thi. Đến 3 tuổi, trẻ có thể dễ dàng đi lên và xuống cầu thang, nhảy nhót và tự đóng, mở cửa có tay nắm. Những trẻ không làm được điều này có thể bị chậm vận động.
9. Có thường xuyên chơi các trò tưởng tượng với bạn bè không?
Trong 3-4 tuổi, ngoài những trò chơi giả vờ, tưởng tượng (như chơi đồ hàng) với bạn bè, trẻ nên cùng bạn tham gia các trò chơi vận động đề rèn thể lực và sự linh hoạt. Nếu không thể chơi các trò vận động, bạn nên nói chuyện với bác sĩ xem liệu trẻ có thể chậm phát triển các kỹ năng xã hội hay không.
